Piratenpartij

voor een vrije informatiesamenleving

Privacy

Wet Digitale Overheid, goed ID?

door

Op 11 februari stemt de Tweede Kamer over de invoering van de Wet Digitale Overheid. Formeel heeft de Wet Digitale Overheid als doel het regelen van het veilig en betrouwbaar kunnen inloggen voor Nederlandse burgers en bedrijven bij de (semi-)overheid. Met veilig en betrouwbaar inloggen wordt bedoeld dat burgers elektronische identificatiemiddelen (eID) krijgen met een hogere mate van betrouwbaarheid dan het huidige DigiD. In praktijk betekent dit dat de identiteitskaart of het rijbewijs “enkele euro’s” duurder zal worden door het toevoegen van een extra chip om digitaal met de overheid te kunnen communiceren.

Maar wat vinden wij er eigenlijk van? Willen we überhaupt wel meer moeten betalen voor een duurdere chip op onze identiteitskaart of rijbewijs? En wat als we ons paspoort gewoon willen behouden? En is het allemaal wel veilig en privacyvriendelijk? Volgens ons zitten er de nodige haken en ogen aan. De Piratenpartij sloot zich aan bij #goedID, een initiatief van Waag met ondersteuning van onder andere de gemeentes Haarlem en Nijmegen, de Stichting Openbare Bibliotheek Amsterdam en Petities.nl. En duik ik eens dieper in op een aantal stellingen van #goedID.

“Een goed digitaal ID dient, naast het onmiddellijk belang van de gebruiker, louter het publiek belang. Digitale identiteit is geen handelswaar.”

Het is natuurlijk niet de bedoeling dat onze digitale identiteit en de daaraan gekoppelde gegevens items zijn voor op de advertentieveilingen. Dus niet dat als je bijvoorbeeld een auto op naam zet je een aanbieding krijgt van je verzekeraar voor een autoverzekering. Schoenmaker blijf bij je digitale leest.

“Een goed digitaal ID functioneert transparant op voor iedereen te controleren wijze, en door gebruik van open source software.”

De Piratenpartij is een groot voorstander van het gebruik van open source software. Niet alleen voor de burger, maar ook voor bedrijven en zeker voor overheidsinstellingen. Om een digitaal ID transparant en controleerbaar te maken, en te houden, is een open code belangrijk. Per slot van rekening wordt de code geschreven met belastinggeld, ons geld dus, en willen we dat dus ook kunnen controleren. 

“Een goed digitaal ID vermijdt centrale verwerking of opslag van persoonsgegevens en gebruiksdata; niemand kan meekijken.”

Waarborging van privacy voor de gebruikers van het systeem is de basis van een goed dossierbeheer. Inzage alleen voor rechthebbenden, uitwisselingen alleen met goedkeuring van de gebruiker en te allen tijde zelf het dossier kunnen inzien of opvragen.

“Een goed digitaal ID vormt één van de belangrijkste fundamenten onder een betrouwbare en veilige gedigitaliseerde samenleving, dient breed inzetbaar te zijn en vertrouwen te versterken.” – #goedID

Datalekken, e-security en privacy is een veel voorkomend onderwerp in het nieuws de laatste tijd. Datalekken bij de overheid blijken in de praktijk onvermijdelijk. Ziekenhuizen sluiten afdelingen. Scholen kunnen geen examens afnemen, een universiteit sluit de deuren. Thuiswerken via Citrix wordt onmogelijk gemaakt. Regelmatig liggen persoonsgegevens op straat. Politieke partijen komen met allerlei omslachtige maatregelen, ministers en staatssecretarissen denken de wijsheid in pacht te hebben maar gaan voorbij aan waar het voor de Piratenpartij met name om draait: Veiligheid, privacy en transparantie in het belang van de burger. In de aanloop naar de Tweede Kamer verkiezingen van 2021 verwacht ik nog meer proefballonnen, gekke zijsprongen en wilde plannen.

“Op een gegeven moment zullen onze kinderen, of de kinderen van onze kinderen, terugkijken en zeggen: hoe konden jullie zo naïef zijn dat jullie al die data en privacy vrij hebben weggegeven?”, zo waarschuwt hoogleraar Robbert Dijkgraaf. Laten we daar eens bij stilstaan. Ook als we het zelf niet zo belangrijk vinden, dat privacygebeuren, er komen generaties na ons die recht hebben op een veilig en gebalanceerd privacylandschap. Wat we nu nodig hebben is kennis van zaken en de durf onderwerpen bespreekbaar te maken op bestuurlijk niveau. Privacy is immers een mensenrecht, voor ons en voor de generaties na ons.

Dick Swiers

SyRI naar de prullenbak verwezen

door

Vandaag is door de rechter uitgesproken dat de rechten van de mens belangrijker zijn dan de controledrang van de Nederlandse regering. En daar is de Piratenpartij erg blij mee.

Er zijn zo’n zestig mensen afgekomen op de uitspraak van de rechter over het Systeem Risico Indicatie (SyRI) en het is wel duidelijk dat iedereen in de zaal – op de advocaten van de regering na – tegen SyRI is. Dit keer geen lange redevoeringen van de partijen, zoals eerder tijdens de rechtszaak, maar puur de uitspraak van de rechter. Als die begint met het feitelijk voorlezen wat SyRI is en bijbehorende wetten noemt, gaat er zichtbaar een siddering door de zaal. Dat begint slecht! En dat gevoel wordt er niet beter op als de rechter de burgers Maxim Februari en Tommy Wieringa en de Landelijke Cliëntenraad niet ontvankelijk verklaart.

“Zonder vertrouwen geen draagvlak”

Uitspraak rechtbank in de zaak tegen SyRI

“Deze zaak draait om privacybescherming”, zegt de rechter en daar zijn wij het natuurlijk helemaal mee eens. Terwijl de rechter doorgaat over waar ze allemaal over nagedacht hebben, valt het me op dat de vele laptops in de zaal allemaal voorzien zijn van een webcam-cover. De mensen in de zaal zijn duidelijk fan van privacy. “Fraude tast de solidariteit aan die aan het sociale zekerheidsstelsel ten grondslag ligt. De bestrijding van fraude is ook de centrale doelstelling van SyRI”. Met die uitspraak van de rechter wordt het paar graden kouder in de zaal. Gelukkig is dat het laatste positieve dat de rechter nog zegt over SyRI. De rechter is verder behoorlijk kritisch over SyRI. “Niet controleerbaar, niet inzichtelijk en niet transparant”. In de rest van de mondelinge toelichtingen van de rechter komen die zinsneden over controleerbaarheid en transparantie nog vele keren naar voren.

Vervolgens brengt de rechter artikel 8 lid 2 van het Europees verdrag voor de rechten van de mens ter sprake. En dan blijkt er helemaal niets meer over te blijven van de wettelijke grondslag van SyRI. Er volgen een flink aantal grote krachtige woorden. Fundamentele beginselen van gegevensbescherming die in het Unierecht zijn bepaald, te weten het transparantiebeginsel, het doelbindingsbeginsel en het beginsel van data-minimalisatie. Volgens de rechtbank voldoet SyRI aan geen enkele van deze beginselen.  

“Niet transparant, niet inzichtelijk en niet controleerbaar.”

Uiteindelijk volgt dan uitspraak “De rechtbank komt tot oordeel dat de SyRI wetgeving in haar huidige vorm de toets van artikel 8 lid 2 EVRM niet doorstaat. De wetgeving wat betreft de inzet van SyRI is onvoldoende inzichtelijk en controleerbaar”. De rechtbank besluit dan ook dat de betreffende artikelen uit de wet SUWI onverbindend zijn en haalt daarmee de wettelijke grondslag van SyRI onderuit. Ik moest me beheersen om niet op te staan en voluit te applaudisseren. Mijn vertrouwen in de rechtspraak is vandaag weer een beetje hersteld. De hele uitspraak staat hier: http://deeplink.rechtspraak.nl/uitspraak?id=ECLI:NL:RBDHA:2020:865   

Meer info:

Zorgen om de privacy in slimme steden

door

Onlangs werd Matthijs Pontier geïnterviewd door EenVandaag over ‘slimme steden’. Technologie biedt zeker kansen voor mooie toepassingen, maar door het verdienmodel van bedrijven en de controledrang van overheden wordt het vaak verkeerd ingericht en gebruikt om ons te controleren en manipuleren. Laten we samen in een co-creatie onze ‘slimme stad’ ontwerpen, zodat we de voordelen en risico’s eerlijk delen. De gebruiker is uiteindelijk de beste ontwerper.

Matthijs Pontier (Piratenpartij) in EenVandaag
Matthijs Pontier (Piratenpartij) in EenVandaag over smart cities op 14 november 2019

Democratische controle is nodig

Tijdens de voorbereiding van het interview werden twee voorbeelden genoemd: het ‘Stratumseind Living Lab’ in Eindhoven, en de ‘Schwung’ app, waarmee je het stoplicht laat weten dat je eraan komt. Op beide projecten is veel aan te merken. Bij het Living Lab werd van alles gemeten. Camera’s en sensoren, maar ook social media monitoring, herkomst bezoekers en wifi-tracking werden gebruikt. De politie mocht hier gewoon mee gaan spelen, zonder beleid. Bezoekers werden zo proefdieren voor een politie die naar hartenlust op hen kon experimenteren. Op geen enkele manier werd de privacy geborgd of voorkomen dat gediscrimineerd zou gaan worden. Democratische controle ontbrak.

Ga uit van privacy by design

De ‘Schwung’ app viel vooral op omdat het zo overduidelijk is dat er een privacyvriendelijker en inclusiever alternatief bestaat, waarbij je geen app hoeft te installeren; laat staan daar gegevens aan af te staan. Bij ‘Schwung’ moet je een app installeren zodat het stoplicht weet dat je eraan komt en daarom al van tevoren op groen kan gaan. Deze methode sluit mensen uit die geen app willen installeren, omdat ze bijvoorbeeld niet willen dat hun locatiegegevens, bedoeld of onbedoeld, uiteindelijk bij een fastfoodrestaurant of zorgverzekeraar terechtkomen. Zeven van deze ‘iVRI-stoplichten’ (“intelligente verkeersregelinstallaties”, red.) zouden een miljoen moeten gaan kosten. Voor dat geld kun je ook een aantal verkeerssensoren aanleggen, of thermische camera’s ophangen. Beide meten wel of en hoeveel personen ergens zijn, maar meten niet wie, wanneer, op welke locatie is. Een alternatief met privacy by design is prima beschikbaar en eigenlijk nog een stuk simpeler ook. Schwung is dus een schoolvoorbeeld van hoe het niet moet!

Risico op raciaal profileren

In steden worden natuurlijk al langer veel gegevens over ons vastgelegd. Van sommigen wordt bijgehouden hoeveel huisvuil ze produceren via een ‘huisvuilpas’. Ons reisgedrag wordt vastgelegd via de OV-chipkaart en camera’s met automatische nummerplaatherkenning (ANPR). Recent zijn daar ook de eerste camera’s met gezichtsherkenning aan toegevoegd. Deze worden onder andere al in het OV gebruikt om bepaalde mensen te weren. Ook sommige bodycams worden inmiddels uitgerust met gezichtsherkenning. In een strafrechtdatabase van ‘zware misdrijven’ staan inmiddels gezichten van 1,3 miljoen ‘verdachten van zware misdrijven.’ Aangezien er (gelukkig) bij lange na niet zoveel zware misdrijven worden gepleegd, blijkt duidelijk dat hier veel onschuldige mensen in staan, waaronder veel asielzoekers.

Anonieme data is niet zo anoniem

Veel fabrikanten beweren dat ze gegevens anonimiseren, maar de wetenschap bevestigt dat dit eigenlijk niet bestaat. Wanneer verschillende gegevens van een onbekend individu worden gekoppeld aan een andere gegevens, worden die vaak wel degelijk herleidbaar tot de persoon. En gegevens komen nogal eens op straat te liggen, dus uiteindelijk is het heel moeilijk te garanderen dat je gegevens niet voor hele andere doeleinden gebruikt worden, zelfs al geloof je volledig in de goede intenties van de fabrikant.

Sluipenderwijs wordt de democratie ondermijnd

Daarnaast blijkt er regelmatig sprake van ‘function creep’. Gegevens die eerst voor een bepaald doeleinde gebruikt worden, worden later vaak voor heel andere doeleinden gebruikt. Een recent voorbeeld hiervan zijn de milieucamera’s in Amsterdam. Eerst werden deze enkel gebruikt om vuile dieselauto’s uit milieuzones te weren, maar inmiddels is gebleken dat de politie al jaren meekijkt om verdachten op te sporen, zonder dat dit was bekendgemaakt.

Dat onze gegevens, bedoeld of onbedoeld, bij bedrijven en overheden terechtkomen die eigenlijk niets te maken hebben met de oorspronkelijke toepassing, is een groot probleem.
Zowel overheden als bedrijven gebruiken dit soort gegevens namelijk om ons gedrag te manipuleren. Bedrijven manipuleren ons koopgedrag. Zij maken misbruik van onze zwakheden om ons dingen aan te smeren. Met je locatiegegevens kan een fastfoodketen bijvoorbeeld proberen je een hamburger aan te smeren, net als je van de sportschool komt en daar erg trek in hebt. Terwijl je waarschijnlijk juist geen vette hamburger wilt eten als je net naar de sportschool bent geweest, als je daar van tevoren goed over zou nadenken. Het is zelfs mogelijk dat, op basis van je social media-activiteit, herkend wordt wanneer je in een emotioneel zwak moment bent, omdat je bijvoorbeeld net een vervelend bericht hebt gelezen, en dat je juist dan verleid wordt tot het kopen van iets wat je eigenlijk niet wilt. Dit probleem moet niet onderschat worden. Een kwart van de mensen is koopverslaafd. Met name door online impulsaankopen. Daarnaast is er veel aandacht geweest voor het manipuleren van ons stemgedrag door politieke partijen, bedrijven en opportunisten, door misbruik te maken van grotendeels onbewuste processen. Op deze manier wordt dus ook de democratie ondermijnd.

Geen handel in persoonlijke gegevens

Overheden en (semi-)overheidsinstellingen gebruiken dit soort gegevens vooral om ons te controleren en ‘ons gedrag in goede banen te leiden’. Dit is misschien vaak met de beste bedoelingen, maar hier spelen veel ethische kwesties. Wie bepaalt precies wat goed gedrag is, en waarom?
Wanneer ben je mensen aan het helpen met het bereiken van het doel wat ze zelf willen, en wanneer ben je als overheidsinstantie mensen aan het manipuleren tot doelen die je als overheid misschien voor ogen hebt, maar die helemaal geen doelen zijn van het individu zelf? De apps van verzekeraars die je korting geven als je bijvoorbeeld veilig rijdt of gezond eet en genoeg sport schieten momenteel als paddenstoelen uit de grond. Hiervoor moet je allerlei gegevens delen, en dit betekent dus dat persoonlijke gegevens als handelswaar worden gezien. Terwijl het mensenrecht privacy niet verhandelbaar zou moeten zijn. Net als dat er bijvoorbeeld hele goede redenen zijn dat mensen hun nier niet voor geld mogen verkopen, vanwege het recht op lichamelijke integriteit. Daarnaast kun je je afvragen of mensen met bijvoorbeeld een impulsieve persoonlijkheid niet benadeeld worden door zulke apps, en of het sociale principe achter verzekeren niet verdwijnt, als iedereen uiteindelijk voor zijn eigen risico opdraait.

Maak profiling-algoritmes transparanter

Ook worden gegevens steeds vaker aan elkaar gekoppeld om allerlei risicoprofielen op mensen te plakken. Een recent voorbeeld hiervan is SyRI, waar allerlei mensen als fraudeur worden bestempeld. Vaak ten onrechte, en op een volledig ondoorzichtige manier, op basis van een enorme vergaarbak aan persoonlijke gegevens. Groepen die al zwakker stonden in de samenleving werden veel vaker gedupeerd. Volledig terecht dat hier onlangs een rechtszaak tegen werd gevoerd. Wij zijn erg benieuwd naar de uitspraak, begin 2020.

Bewijslast wordt steeds vaker omgekeerd. Een systeem beschuldigt mensen en vervolgens wordt de bewijslast bij hen gelegd om te bewijzen dat dat niet zo is. De recente toeslagenaffaire laat pijnlijk zijn hoe levens kapotgemaakt kunnen worden door dergelijke valse beschuldigingen. Mensen moesten tienduizenden euro’s onterecht terugbetalen. Soms zelfs een ton. Mensen werden meer dan tien jaar lang in ellende gestort. Sommigen verloren hun huis, of hun auto. Huwelijken liepen stuk. Al die tijd werd hen het gevoel aangepraat dat zij iets fout zouden hebben gedaan. En als zij na jarenlange strijd eindelijk inzage krijgen in hun dossier, krijgen zij dit grotendeels zwartgelakt terug. En ook bij deze affaire bleken mensen die al zwakker stonden in de samenleving, en ook mensen die een niet-Westerse afkomst hadden, relatief veel vaker te worden gedupeerd. Ook bedrijven gebruiken steeds vaker dit soort profiling-algoritmes om beslissingen over mensen te maken, bijvoorbeeld om te bepalen of je een bepaalde lening of verzekering mag hebben. Zowel overheden als bedrijven zullen een totaal andere houding moeten aannemen en transparanter moeten opereren om het vertrouwen bij burgers te herstellen.

Voer verbod in op gezichtsherkenning

Ten slotte kunnen veel andere rechten in het geding komen als gegevens door overheden voor andere doeleinden worden gebruikt. Opsporingsdiensten zullen bijvoorbeeld bijzonder geïnteresseerd zijn om locatiegegevens te gebruiken om een demonstratiedatabase aan te leggen, waarmee ze vervolgens kunnen bepalen of ze mensen extra in de gaten moeten houden, bijvoorbeeld omdat ze wel eens een actie zouden kunnen organiseren om Shell plat te leggen. Wie durft nog te demonstreren als het algemeen bekend is dat je dan het risico loopt in zo’n database terecht te komen? Zeker als hiervoor ook camera’s met automatische gezichtsherkenning worden gebruikt, en als eis voor een demonstratie wordt meegegeven dat je herkenbaar meeloopt, ‘vanwege veiligheidsoverwegingen’? Dit zou een grote inperking van het demonstratierecht betekenen. Op deze manier kom je dan al snel in een totale controlesamenleving terecht, zoals we nu in China al gedeeltelijk zien gebeuren. Het zou dan ook goed zijn nu zo snel mogelijk een verbod op gezichtsherkenning voor handhaving in te voeren, zoals recent al in San Francisco is gebeurd.

Ontwerp volgens open source-principes

Vaak zijn er goede alternatieven beschikbaar, waarbij niet meer persoonlijke gegevens worden verzameld dan nodig. Zo kun je bijvoorbeeld denken aan nummervakparkeren in plaats van kentekenparkeren. Hierbij betaal je anoniem voor een nummervak, in plaats van dat vastgelegd moet worden welke auto, waar, wanneer parkeert. Bovendien maakt dit het parkeersysteem socialer, omdat je ook voor een ander kunt betalen. Bijvoorbeeld voor gasten die bij je op bezoek komen. Om privacy by design goed toe te passen is het noodzakelijk dat open source-principes worden toegepast, zodat iedereen kan controleren dat het systeem inderdaad zo werkt als wordt beweerd.

Bewoners de baas in de slimme stad

De ‘slimme stad’ is uiteindelijk een technologisch systeem dat bestaat rondom mensen. Om te zorgen dat deze technologie de belangen van deze mensen dient, is het belangrijk dat bewoners aan tafel zitten bij het ontwerp van de slimme stad. Ontwerp de stad samen met en in co-creatie met alle belanghebbenden. De gebruiker is uiteindelijk de beste ontwerper. Bovendien maakt dit mensen direct meer bewust van de technologie om hen heen en hoe gegevens gebruikt zouden kunnen worden om hen te beïnvloeden. Dit ‘data-bewustzijn’ is belangrijk om samen betere beslissingen te maken over hoe we met de gegevens om willen gaan die we uiteindelijk samen produceren.

De Europese Piraten hebben tegen de nieuwe Europese Commissie gestemd

door

Bij de stemming van 27 november hebben de Europese Parlementsleden van de Piraten gestemd tegen Ursula von der Leyen en de nieuwe Europese Commissie aan wie ze leiding zal geven. De Piratendelegatie vindt het voorgestelde digitale beleid, de invulling van de posten, en de manier waarop de Commissie ingesteld wordt erg teleurstellend.

De Piraten zijn het niet eens met het digitale programma, dat vaak in directe tegenspraak is met de grondbeginselen van een vrij internet. Daarnaast respecteert het programma fundamentele mensenrechten en vrijheden zoals het recht op privacy niet. “Ursula von der Leyen is voorstander van uploadfilters. Ze doet zelfs geen toezeggingen over een surveillance-moratorium, de belofte om de privacy van de Europese burgers niet verder aan te tasten”, zegt Marcel Kolaja, voorzitter van het Piraten smaldeel. “De vrijheid van het internet en de digitale rechten zijn voor onze kiezers belangrijke thema’s, waarvoor wij in het Europees Parlement zijn gekozen. Daarom heeft deze Commissie ons vertrouwen niet”, aldus Patrick Breyer, Europees Parlementslid voor de Piraten.

De nieuwgekozen Commissie moet de EU vertegenwoordigen in de lidstaten. “De door Hongarije, Polen of Tsjechië voorgedragen commissarissen hebben nauwe banden met de regerende nationalistische partijen in die landen. Een dergelijke belangenverstrengeling verhindert onafhankelijke acties namens de Commissie. Alleen een Commissie onafhankelijk van nationalistische invloeden kan de rechtsstaat in die landen beschermen”, aldus Mikuláš Peksa, voorzitter van de Europese Piratenpartij. “De Franse commissaris Breton, die verantwoordelijk is voor de IT-industrie, wordt beïnvloed doordat hij dicht aanleunt tegen het bestuur van een groot IT-bedrijf. Dit vormt een gevaar voor de bescherming van de gegevens van de Europese burgers”, voegt Peksa toe.

Von der Leyen EU-Commission

De benoeming van Ursula von der Leyen tot voorzitter van de Commissie is een groot probleem. Wij zijn voorstander van meer directe betrokkenheid van de burgers bij Europese aangelegenheden. Het besluit van de Raad om een persoon aan te wijzen die niet aan de Europese verkiezingen heeft deelgenomen, is niet aanvaardbaar. “De burgers van Europa hadden niet genoeg mogelijkheden om een mening over Von der Leyen te vormen en deze te uiten, omdat zij geen lijsttrekker was. Iemand anders voordragen na terugtrekking van de lijsttrekkers toont arrogantie van deze Raad. Daarom zeg ik dat de benoeming van Ursula von der Leyen een democratisch tekort heeft”, aldus Markéta Gregorová, vicevoorzitter van de Europese Piratenpartij.

Dit is een vertaling van: “European Pirates voted against the new European Commission“, oorspronkelijk gepubliceerd op 27 november 2019 bij PPEU.

Verslag SyRI-rechtszaak

door

Op 29 oktober 2019 was ik, Cath, met nog een aantal Piraten aanwezig bij de rechtszaak in Den Haag die is aangespannen door de Stichting Platform Bescherming Burgerrechten, het Nederlands Juristencomité voor de Mensenrechten (NJCM), Stichting Privacy First, Stichting KDVP, de Landelijke Cliëntenraad, de FNV en de auteurs Tommy Wieringa en Maxim Februari, tegen het Systeem Risico Indicatie (SyRI).

SyRI koppelt op grote schaal persoonsgegevens van burgers uit overheidsdatabases. Met een sleepnetmethode licht SyRI alle inwoners van een wijk of gebied door. Hiervoor gebruikt het systeem vrijwel alle gegevens die overheden over burgers bewaren. Het gaat om 17 datacategorieën, die samen een zeer indringend en volledig beeld geven van iemands privéleven. Op dit moment beslaat SyRI de databases van de Belastingdienst, de Inspectie SZW, het UWV, de SVB, de gemeente en de IND. 

De Raad van State adviseerde negatief over het wetsontwerp en privacywaakhond Autoriteit Persoonsgegevens noemde de SyRI-wetgeving destijds “dramatisch”. Gek genoeg was SyRI zowel in de Tweede als Eerste Kamer een hamerstuk. 

Het was druk bij de zitting; de zaal zat op een paar stoelen na helemaal vol en er was ook een cameraploeg aanwezig. De zitting begon met het pleidooi van de eisers, waarin de advocaat aangaf wat de bezwaren tegen SyRI zijn en waarom zij eisen dat de wet onverbindend (buiten werking) moet worden verklaard op grond van strijdigheid met artikel 8 van het EVRM.

Een paar onderdelen uit het pleidooi:

Zonder de digitale mogelijkheden die er nu zijn, zou SyRI nooit zijn ingevoerd, want dan zou de hele bevolking in opstand komen als de overheid je IRL zo intensief in de gaten zou houden. Dat dat allemaal kan, betekent niet dat je het ook moet willen.

SyRI wordt vooral ingezet in de armere buurten en is daarom stigmatiserend en discriminerend en dat terwijl de effectiviteit niet is aangetoond. Alle lopende SyRI-projecten zijn inmiddels gestopt en hebben niks opgeleverd. 
SyRI is een sandbox voor verdere profileringssystemen en weer een stap naar een controlestaat en naar het einde van de vrije rechtsstaat. Transparantie ontbreekt. Zo zijn de risico-profielen geheim; iedereen kan erin zitten zonder het te weten. Iedereen is bij voorbaat verdacht. 

Er is geen wettelijke grondslag voor SyRI omdat het niet voldoet aan het voorzienbaarheidsvereiste, SyRI is niet noodzakelijk en niet-proportioneel. 

Vergelijkbare wetten zoals de kenteken-uitspraak van de Hoge Raad in 2017 en de wet tegen zwart sparen zijn ook onverbindend verklaard. 

Hierna kwam het verweer door de Staatsadvocaat en het leek wel of die het over een totaal andere wet had. Kortom: er was helemaal niks mis met SyRI, de overheid had die gegevens toch al en het enige was dat ze die nu samenbrengen. Volgens de advocaat is fraude een groot probleem in probleemwijken, waardoor het draagvlak voor de sociale zekerheid daalt.
De risicoprofielen zijn volgens haar geheim omdat de burger anders gaat anticiperen om daarmee ontdekking van fraude te voorkomen. Stel: iemand woont niet op het opgegeven adres maar elders, en er is een lage rekening voor waterkosten, dan gaat hij wellicht de kraan op het eerste adres steeds een tijdlang openzetten. (Dat zei ze echt, de landsadvocaat). 

Verder noemde ze argumenten die door de eisers helemaal niet ingebracht waren, zoals dat SyRI geen gedrag voorspelt en dat er geen sprake is van een zelflerend algoritme. Het is alleen gericht op controle van uitkeringen, toeslagen e.d. 

Ook kan iedereen weten of hij of zij onderdeel van een SyRI-project is, want dat wordt namelijk gepubliceerd in de Staatscourant (die natuurlijk iedere Nederlander ‘s ochtends als eerste bij het ontbijt leest).

Na deze betogen werd de zitting een half uur geschorst en hadden de rechters nog een aantal vragen voor beide partijen. Ook zij concludeerden dat beide partijen een totaal andere visie hadden op de impact van SyRI. 

Zo vroeg de rechter waar nu vooral de pijn zit bij de eisers:

De pijn zit erin dat alle beschikbare data aan elkaar gekoppeld wordt. Dat je op open zee kan gaan varen op zoek naar onschuldige slachtoffers. Opsporingsbevoegdheid is nooit op die manier bedoeld. De rechter zegt dat de overheid beweert dat het een omheind meertje is en de zaal moest lachen. 

Na afloop gingen we nog wat eten op een terras in het zonnige Den Haag en even later kwam Tommy Wieringa daar ook met een groep mensen. Nog even nagepraat, de Piratenpartijvlag geshowd, Piratenpartij-webcam-covers uitgedeeld en nu maar afwachten.

De uitspraak volgt op 29 januari 2020.

 
Meer info:

https://bijvoorbaatverdacht.nl/zitting-rechtszaak-risicoprofilering-burgers-syri/

https://www.nrc.nl/nieuws/2019/10/28/willen-we-dat-de-overheid-zo-met-burgers-omgaat-a3978217

https://tweakers.net/nieuws/159166/privacyorganisaties-voeren-dinsdag-rechtszaak-tegen-systeem-risico-indicatie.html

https://bijvoorbaatverdacht.nl/gemeenteraadsfracties-rotterdam-weigeren-geheimhouding-syri/

https://www.amnesty.nl/wordt-vervolgd/je-moet-soms-flink-tegen-de-wet-aan-duwen

https://bijvoorbaatverdacht.nl/wp-content/uploads/2019/10/20191029-Pleitnotities-NJCM-c.s.-inzake-SyRI.pdf

Hier onder de pleitnotitie van de eisers.
https://bijvoorbaatverdacht.nl/wp-content/uploads/2019/10/20191029-Pleitnotities-NJCM-c.s.-inzake-SyRI.pdf

Lang leve de kenniseconomie!

door

In het eindspel van de Copyright Directive namen de mediabedrijven hun creatieve collega’s nog flink te grazen, door het laten schrappen van clausules die de rechten van creatieve makers op een eerlijke compensatie door mediabedrijven zouden moeten beschermen. De realiteit is echter dat de Copyright Directive altijd slecht zou zijn voor auteurs, journalisten en artiesten.

Het zal voor creatieve makers de mogelijkheden beperken, doordat de verplichte uploadfilters onafhankelijke media- en technologiebedrijven uit de markt zullen drukken, wegens de torenhoge kosten ervan en desondanks nog steeds de enorme risico’s op aansprakelijkheid.

Op de korte termijn zullen grote mediabedrijven profiteren door het uitschakelen van kleine concurrenten en ze op te kopen, maar dat voordeel zal snel vervliegen. De Amerikaanse technologiereuzen zullen alleen maar groter en moeilijker te temmen worden.

Europees Parlement dient belangen grote bedrijven

Het Europees Parlement heeft er op 26 maart 2019 voor gekozen om auteursrechtexperts te negeren, de speciale VN-rapporteur voor de vrijheid van meningsuiting te negeren, en vooral uw stem te negeren en heeft voor uploadfilters en ‘linktaks’ gestemd.

David Kaye Upload Filters

Gastauteur Menso Heus heeft op Follow the Money al de argumentatie weerlegt waarop Jan Kuitenbrouwer de legitieme argumenten van de tegenstanders in twijfel trekt. Het symptoom mag dan Silicon Valley zijn, maar het probleem is dat het om diepgewortelde belangen van de copyright-industrie gaat.

Europeanen hebben het recht om deel te nemen aan de processen van de EU. Het Europees Parlement heeft meer invloed dan ooit op zaken als databescherming en intellectueel eigendom. Ga vooral stemmen op 23 mei: de Europese burgers hebben nu juist meer macht!

Kuitenbrouwer noemt in zijn lofzang op het uploadfilter ook de Piratenpartij. Wij hebben de Nederlandse burgers op de hoogte kunnen houden van de onderhandelingen achter gesloten deuren in het trilogen overleg, dankzij Julia Reda die namens de Duitse Piraten in het Europarlement zit.

Het auteursrecht is de uitzondering, het publieke domein de regel

Om gelijk maar een misverstand recht te zetten: het auteursrecht is niet bedoeld om makers te compenseren voor elk gebruik van hun werk. Wetten zijn bedoeld om de gemeenschap te dienen, en met de Auteurswet is het niet anders. Het auteursrecht is bedoeld om de creatieve makers in staat te stellen bij te dragen aan het algemeen cultuurgoed, het zgn. ‘publieke domein’. Het vrij mogen gebruiken en delen van kennis en cultuur is de normale situatie. Maar dat publieke belang wordt niet gediend, tenzij er beperkingen zijn aan het auteursrecht waardoor nieuwe generaties op de eerdere bijdragen kunnen bouwen en becommentariëren. De Piratenpartij wil het auteursrecht hervormen zodat het ten goede komt aan auteurs en artiesten, in plaats van aan de copyright-industrie.

De economie van het intellectuele eigendom werkt niet in het voordeel van artiesten. Auteursrecht-monopolies herverdelen het inkomen naar boven. De financiële voordelen komen vooral ten goede aan uitgevers en platenmaatschappijen. Het verlenen van steeds meer monopolie rechten aan ‘Intellectual Property‘-rechtenhouders is voor wetgevers een valkuil van een op geloof gebaseerde voodoo-economie. Het commerciële nut van een monopolie op een boek heeft een kortere houdbaarheid dan het werkelijk door het auteursrecht verleende monopolie.

Nieuws dat je niet mag delen…

Dat u een stuk op Follow the Money kunt lezen, komt omdat Follow the Money op innovatieve wijze de kracht van het internet benut, namelijk: ‘community building‘. Betalende abonnees die u kennis laten maken met Follow the Money door een courtesy-link te delen. Het is maar de vraag of dat in de toekomst ook zo blijft.

Volgens artikel 15 (voorheen artikel 11), de beruchte ‘linktaks’, vallen teksten die meer dan “enkele woorden of zeer korte fragmenten” uit een nieuwsverhaal bevatten onder een nieuwe vorm van exclusieve rechten voor nieuwsuitgevers, en moeten ze worden gelicentieerd en betaald door degene die de tekst citeert. Erger nog, het uiteindelijke ontwerp bevat geen uitzonderingen om kleine en niet-commerciële diensten, waaronder ook uw persoonlijke blog, te beschermen. Het ontwerp geeft nieuwsbedrijven niet alleen het recht om links naar hun artikelen in rekening te brengen — het geeft hen ook het recht om links naar die artikelen te verbieden (waar zo’n link een citaat uit het artikel bevat) zodat websites critici die over hun artikelen schrijven de mond kunnen snoeren.

De ervaring met soortgelijke wetten in Duitsland en Spanje doet ernstige twijfels rijzen over de verwachte voordelen, terwijl de negatieve gevolgen zeer reëel zouden zijn. Ondernemers zullen aarzelen om nieuwe projecten te starten. Europa zal elke kans verliezen om een belangrijke rol te spelen op het wereldtoneel.

Monopolies zijn het probleem

Alleen grote Amerikaanse internetbedrijven zoals Google of Facebook hebben de technologie en de middelen om de vereiste uploadfilters te bouwen. Het ‘Content-ID’-systeem op YouTube heeft 100 miljoen dollar gekost, een zeer beperkt copyrightfilter dat alleen naar video’s kijkt en alleen inzendingen blokkeert van een selecte groep van vooraf gescreende rechtenhouders.

Europese bedrijven zullen dus gedwongen worden om hun gegevens aan hen over te dragen, waardoor de onafhankelijkheid van de Europese technologie-industrie en de privacy van onze gebruikers in gevaar komt. Onze Europese bedrijven zullen worden gehinderd in hun vermogen om te concurreren of zullen bepaalde markten volledig moeten opgeven.

Daarom is de Copyright Directive — die kleine ondernemingen die de dominantie van grote Amerikaanse technologiebedrijven zouden kunnen doorbreken zal wegvagen — zo’n catastrofe. We hebben een krachtige vorm van mededingingsbeleid nodig die verder gaat dan alleen maar het beboeten van bedrijven: een die overgaat tot het daadwerkelijk opsplitsen van bedrijven.

Artiesten worden flink te grazen genomen

Consolidatie in de markt zal de positie van auteurs, journalisten en artiesten verzwakken. Het geeft grote pers- en media-uitgevers een dominante marktpositie, die wordt verergerd doordat zij daardoor ook monopsonie-macht uitoefenen, een ‘monopolie op inkoop’. Terwijl een monopolie bedrijven de controle geeft om prijzen voor de consument vast te stellen, stelt een monopsonie bedrijven in staat om een lagere compensatie vast te stellen dan de prijs die nodig is om een goed te produceren. Wat dat betekent kun je zien in de fotojournalistiek. Na de fusie van ANP en Hollandse Hoogte, kreeg het ANP een monopolie op persfotografie, en legt het de fotojournalisten lagere tarieven op.

Eventuele meevallers die mediabedrijven maken zouden naar hun leidinggevenden en aandeelhouders gaan, niet naar de artiesten die geen ander alternatief zouden hebben dan het maar te slikken en te aanvaarden wat hen wordt aangeboden.

Wat kunnen we doen?

Ten eerste moet de wetgevers in de EU een duidelijke definitie geven van de beschikbare rechten om bestaande content te gebruiken. Dit kan worden bereikt door een verplichte uitzondering op het auteursrecht op te nemen voor niet-commercieel gebruik door particulieren. De rechtenhouders mogen niet de bevoegdheid krijgen om uploads van gebruikers die onder dergelijke of enige andere uitzondering vallen, te verwijderen of te blokkeren.

Ten tweede moeten gebruikers toegang hebben tot transparante informatie over de werking van de maatregelen die door platforms worden toegepast met betrekking tot de content van de rechtenhouder. Deze informatie moet verifieerbaar zijn voor de betrokken gebruikers en uploaders moeten over zinvolle manieren beschikken om verwijderings- of filteracties te betwisten.

Wat echt kan helpen is het reguleren van de advertentiemarkt. Hoewel het niet wordt betwist dat de advertentie-inkomsten zijn verschoven van kranten naar internetplatforms, is dat niet het gevolg van auteursrechten. Het versterken van de privacy-wetgeving om gerichte advertenties te beperken, zou veel meer doen om de onevenwichtigheid in de advertentiemarkt te verhelpen.

In de kenniseconomie is vrije toegang tot informatie essentieel. Herstel het evenwicht in de intellectuele eigendomsrechten om innovatie en ondernemerschap te stimuleren. Herstel van concurrerende markten zal de groei en de productiviteit stimuleren. Gezien de machtsverhouding tussen kleine en grote bedrijven, zou de mededingingsautoriteit ook monopsonie-macht moeten onderzoeken.

VotePirate StemPiraat