Piratenpartij

voor een vrije informatiesamenleving

Wietze Brandsma

Wat zijn uploadfilters?

door 3 Reacties

Het omstreden artikel 17 van de nieuwe EU-auteursrechtenrichtlijn stelt filters verplicht die alle foto’s, video’s en teksten blokkeren die een vermoeden van inbreuk op het auteursrecht veroorzaken. Het creëren van een filter dat mogelijk als censuurmachine kan dienen, zal de fundamentele rechten van de gebruikers schenden.

Raad van State: filters in strijd met censuurverbod

Op 11 mei is het wetsvoorstel voor de nieuwe EU-auteursrechtenrichtlijn bij de Tweede Kamer ingediend, met onder meer een advies van de Raad van State. Ten opzichte van het implementatiewetsvoorstel van juli vorig jaar zijn er in het huidige wetsvoorstel amper substantiële wijzigingen. De Raad van State deelt onze kritiek: de huidige implementatie bedreigt onze vrije meningsuiting. Verplichte uploadfilters zullen automatisch censuur gaan plegen.

Piratenpartij: recht op vrije meningsuiting

De Piratenpartij heeft indertijd in een reactie bij de consultatie op dit implementatiewetsvoorstel erop gewezen dat de vrijheid van meningsuiting en van informatie gewaarborgd dienen te worden. Dit recht omvat de vrijheid een mening te hebben en de vrijheid kennis te nemen en te geven van informatie of ideeën, zonder inmenging van enig openbaar gezag en ongeacht grenzen.

Het huidige wetsvoorstel zal vooral het verdienmodel van zeer grote bedrijven dienen, ten nadele van het midden- en kleinbedrijf en ten koste van auteurs, journalisten en cultuurmakers.

De Piratenpartij wil de burgerrechten beschermen

Iedereen moet kunnen rekenen op de beperkingen en uitzonderingen op het auteursrecht. De Piratenpartij wil dat de schade van de EU-auteursrechtenrichtlijn zo veel mogelijk beperkt wordt en de rechten van gebruikers van het internet maximaal worden beschermd.

Hieronder een handig document (PDF) met uitleg over uploadfilters:

Wat zijn uploadfilters?Download
Wat zijn uploadfilters?

Een weerbare economie tegen het coronavirus

door

Het kabinet heeft op 17 maart besloten om vanwege het coronavirus uitzonderlijke economische maatregelen te nemen. Doel is de gevolgen van de gezondheidsmaatregelen op te vangen; onze banen en inkomens te beschermen en zelfstandig ondernemers, waaronder zzp’ers, te ondersteunen zodat zij hun bedrijf kunnen voortzetten.

Elk plan voor economische steun dient gedegen en substantieel te zijn en moet de werknemers op de eerste plaats stellen. Alleen bedrijven die hun werknemers en flexwerkers in dienst houden en doorbetalen komen in aanmerking voor ondersteuning.

De overheidssteun aan het bedrijfsleven heeft waarborgen nodig: geen ontslagen en geen vermogen onttrekken aan het bedrijf.

De lessen van 2008 toepassen

Het gaat erom de bedrijven door deze crisis heen te slepen. Laten we wel de lessen toepassen die we in 2008 geleerd hebben bij het redden van bedrijven, door te eisen dat ze herstructureren en betere reserves opbouwen. Dat betekent verder kijken dan de korte termijn belangen, zoals hun aandelenkoersen.

Het terugkopen van de eigen aandelen moet stoppen; het onttrekt geld aan het bedrijf en drijft de aandelenkoers op zonder de beoogde investering in productiemiddelen, onderzoek en ontwikkeling, of de eigen werknemers.

Tevens mogen bedrijven gedurende drie jaar geen variabele beloningen betalen, zoals dividenden of directiebonussen.

Staatssteun met waarborgen

De Piratenpartij wil dat overheidssteun gepaard gaat met minimaal de volgende voorwaarden:

  • Bedrijven houden hun personeel in dienst en blijven doorbetalen.
  • Het wordt bedrijven verboden om hun eigen aandelen in te kopen.
  • Dividenden of directiebonussen mogen pas weer na drie jaar na het ontvangen van enige vorm van verlichting.

Dit om ervoor te zorgen dat de bedrijven zelf en hun werknemers economisch weerbaarder worden.

Coronavirus

DRM schendt consumentenrechten

door

Digitaal beperkingenbeheer (DRM) ondermijnt de concurrentie en verstoort de markt, schaadt het publieke domein en de eigendomsrechten (zelfs op auto’s of koffiemachines). Bedrijven gebruiken DRM om u te dwingen extra te betalen voor reparaties in hun erkende service-centra, of om hun officiële verbruiksartikelen te kopen, alles van printerinkt tot reinigingsmiddel voor geautomatiseerde kattenbakken.

Digitaal beperkingenbeheer (DRM) is slecht voor de rechten van de consument, slecht voor innovatie, en slecht voor veiligheid. DRM’s zijn digitale sloten die op uw apparaten worden geplaatst, zonder u de sleutel te geven. ‘Digital Restrictions Management‘ (oorspronkelijk geïntroduceerd door de entertainment-industrie als ‘Digital Rights Management‘), zijn technologieën die het gebruik van hardware, software of andere creatieve werken zoals boeken, films, muziek, etc. voorkomen, controleren of beperken. Ze staan ook bekend als anti-kopieertechnologieën.

De Piratenpartij wil dat de wettelijke bescherming voor digitale sloten op consumentenproducten wordt afgeschaft.

Gebruikersrechten

In Europa hebben we een reeks uitzonderingen op het auteursrecht om de grondrechten te waarborgen. Je mag een privé-kopie maken, werken of delen van werken gebruiken voor onderwijs en wetenschappelijk onderzoek, citaten voor kritiek of recensies. Bibliotheken en andere culturele erfgoedinstellingen hebben een aantal uitzonderingen die hen in staat stellen werken beschikbaar te stellen aan het publiek en deze werken digitaal te bewaren, en de pers heeft ook een aantal uitzonderingen om het recht op informatie te garanderen.

Goed voorbeeld doet goed volgen

Toen wetgevers wettelijke bescherming gaven aan DRM, hebben ze verzuimd de gebruikersrechten te beschermen. Portugal heeft aangetoond dat landen wetten kunnen maken over toepassing van DRM die een eerlijker evenwicht tussen gebruikers en de auteursrechtenhouder geven. In navolging van Portugal kun je de gebruikersrechten beschermen, door de uitzonderingen op het auteursrecht uit te sluiting van de DRM-bepaling in artikel 29a van de Auteurswet.

Reactie Piratenpartij

Onderstaand is de reactie van de Piratenpartij op de “internet consultatie consumentenrechten”. De Piratenpartij stelt voor om ook de DRM-bepaling in de Auteurswet aan te passen.

Piratenpartij-consultatie-consumentenrechtenDownload

Geachte heer/mevrouw,

Met deze brief reageren we op de “internet consultatie consumentenrechten”. Piratenpartij Nederland dankt u voor de mogelijkheid om onze visie op het conceptwetsvoorstel met u te delen.

De Piratenpartij zet zich in voor de vrije toegang tot kennis, technologie en cultuur. Daar de “technische voorzieningen” uit artikel 29a van de Auteurswet verder kunnen gaan dan buiten het toepassingsgebied dat traditioneel onder het auteursrecht valt, zijn wij van mening dat ook aanpassing van de Auteurswet vereist is.

De twee Europese consumentenrechten richtlijnen regelen o.a. dat consumenten zowel voor digitale inhoud (bijv. games, applicaties), digitale diensten (bijv. streaming) als voor goederen met een digitaal element (bijv. een smart TV) recht krijgen op (veiligheids-)updates zolang zij die redelijkerwijs mogen verwachten.

Deze richtlijnen kunnen voorts niet los worden gezien van Richtlijnen 96/9/EG en 2001/29/EG van het Europees Parlement en de Raad betreffende auteursrechten (hierna: richtlijn auteursrechten). De richtlijn auteursrechten is ook van toepassing op digitale diensten, omdat het begrip “technische voorzieningen” in artkel 6 van die richtlijn zowel goederen als ook digitale diensten omvat.

Digital Restrictions Management (DRM)

Deze “technische voorzieningen” worden ook wel DRM genoemd, hetgeen ‘Digital Restrictions Management’ betekent, (oorspronkelijk geïntroduceerd door de entertainment-industrie als ‘Digital Rights Management’ bedoeld als anti-kopieertechnologieën). DRM kan een beletsel vormen voor consumenten om gebruik te maken van hun rechten die wettelijk zijn toegestaan.
De richtlijn auteursrechten staat de lidstaten niet toe om hun burgers toe te staan DRM te verbreken, zelfs niet voor legale doeleinden.

DRM heeft twee tekortkomingen in het bijzonder die eruit springen:

  1. DRM is onverenigbaar met interoperabiliteit. Interoperabiliteit — het koppelen van het ene ding aan het andere — is de bestaansreden van standaarden. DRM-wetgeving zet een blokkade in de weg van deze innovatie. Dus DRM bestaat alleen om compatibiliteit te voorkomen zonder uitdrukkelijke toestemming — het tegenovergestelde van een standaard.
  2. DRM is een beveiligingsramp. Het verbod op het melden van bugs in systemen met DRM maakt dat deze fouten langer voortbestaan, en meer worden uitgebuit voordat ze verholpen zijn.

Een acceptabele aanpak is het aanpassen van de definitie van de bepaling “technische voorzieningen”, met uitsluiting van uitzonderingen op het auteursrecht.

Aanpassing Auteurswet

Naar onze mening zijn voor een goede borging van de gewenste rechten de volgende wijzigingen in de Auteurswet nodig:

  1. Deze rechten kunnen worden gewaarborgd door de uitzondering zoals genoemd in Artikel 5 van de richtlijn auteursrechten te implementeren waar dat nog niet is gebeurd of slechts gedeeltelijk is gebeurd.
  2. Artikel 29a Auteurswet lid 1 de definitie van “technische voorzieningen” te wijzigen met de bepaling “die geen uitzonderingen op het auteursrecht zijn, zoals bepaald in artikel …” gevolgd door een lijst van uitzonderingen en beperkingen op het auteursrecht. Deze lijst dient aangevuld te worden met eventuele nog te implementeren uitzonderingen, die in de Nederlandse Auteurswet geheel of gedeeltelijk ontbreken.

ad 1. Bijvoorbeeld:

  • Artikel 5.3(l) het gebruik met het oog op demonstratie of herstel van apparatuur;
  • Artikel 5.3(m) het gebruik met het oog op de wederopbouw van een gebouw.

ad 2. Bijvoorbeeld:

Technische voorzieningen die geen uitzonderingen op het auteursrecht zijn, zoals bepaald in artikel 12 (lid 6), hoofdstuk 1 paragraaf 6 “De beperkingen van het auteursrecht” (met name artikel 15, 15a, 15b, 15c, 15h, 15i, 15j, 15k, 16, 16a, 16b, 16c, 16, 16h, 16n, 16o, 17, 17c, 18, 18a, 18b, 19, 22, 24a), artikel 45k, 45m, […, etc.], worden geacht «doeltreffend» te zijn indien het gebruik van een beschermd werk door de maker of zijn rechtverkrijgenden wordt beheerst door middel van toegangscontrole of door toepassing van een beschermingsprocédé zoals encryptie, vervorming of andere transformatie van het werk of een kopieerbeveiliging die de beoogde bescherming bereikt.

Samenvatting

DRM’s zijn digitale sloten die op apparaten worden geplaatst, zonder de consument de sleutel te geven. Het zou bedrijven niet mogen worden toegestaan om klanten hun fundamentele rechten te ontnemen met gebruikersovereenkomsten of digitale sloten (DRM).

Het is volkomen legaal onder het auteursrecht om uw eigen apparatuur te repareren, de software te reverse-engineeren en aan de apparatuur te sleutelen om aan uw behoeften te voldoen.

Als een technologie een Nederlandse burger verhindert gebruik te maken van een auteursrechtuitzondering (privé-kopie, onderwijs, commentaar, kritiek, wetenschappelijk onderzoek, etc.), dan kan die technologie door de wet niet als DRM worden beschouwd.

De DRM bepaling in de Auteurswet dient te worden aangepast om gebruikers volledig te laten beschikken over hun consumentenrechten.

Vanzelfsprekend lichten we onze inbreng graag nader toe, mocht daartoe behoefte bestaan.

Hoogachtend,
Namens de Piratenpartij Nederland,
ir. W.A. Brandsma

Lees meer over DRM:

Waarom betalen we BTW over de thuiskopieheffing?

door

De Piratenpartij is fundamenteel tegen media- of hardwareheffingen voor thuiskopieën; Er zouden geen belastingen voor het kopiëren moeten worden toegestaan. Het auteursrecht is verworden tot een obstakel voor creativiteit, met name de creativiteit aan de basis.

Wat extra zout in de wonde wrijft is dat we nog steeds BTW over de thuiskopieheffing betalen. Het hoogste Europese hof heeft in 2017 uitspraak gedaan dat de thuiskopieheffing niet onder de BTW regeling valt. Je zou mogen verwachten dat de overheid de consumenten niet onnodig teveel laat betalen, en de regels aanpast. Toch hebben de consumenten sinds 2017 zo’n 8 miljoen euro per jaar aan BTW afgedragen over de thuiskopieheffing.

Wat is thuiskopieheffing?

De “thuiskopieheffing” is een prijsopslag op gegevensdragers die geschikt zijn van het maken van kopieën. Bijvoorbeeld, bij het kopen van een usb-stick, laptop of smartphone, is de prijs inclusief een heffing. Dit leidt tot het risico dat u uiteindelijk meerdere keren betaalt voor hetzelfde. U moet de heffing betalen bij de aankoop van een externe harde schijf waarop u de muziek kopieert als back-up, een heffing op de computer die u gebruikt om de kopie te maken, en een heffing op het apparaat (een tablet bijvoorbeeld) dat u gebruikt om de muziek te luisteren. Bovendien kan het zijn dat een consument producten koopt met de thuiskopieheffing, dat ze zelfs als ze die nooit gebruiken voor privékopieën van auteursrechtelijk beschermde werken, de heffing nog steeds moeten betalen. Tegenwoordig is een tablet vaak de standaard voor de bediening van allerlei machines, van een melkrobot voor boeren tot een elektrische deuropener voor opa en oma.

Copyright levies

Waarom betalen we thuiskopieheffing?

Van gebruikers wordt ‘compensatie‘ gevraagd die hun rechten uitoefenen die de Auteurswet biedt. Artikel 16c van de Auteurswet bepaald dat er een verplichting tot betaling rust op de voorwerpen die hier geproduceerd zijn of geïmporteerd. Deze heffing wordt uiteindelijk aan de consumenten doorberekend voor het legaal kopiëren voor privégebruik.

De heffingsbedragen staan op de website van de rijksoverheid. Wat opvalt is dat er “Heffingsbedrag exclusief btw” bij staat in de tabel, maar de rijksoverheid de verplichting voor BTW-betaling over de thuiskopieheffing niet expliciet vermeld. Daarvoor moeten we op de website van een private stichting kijken. Volgens Stichting de Thuiskopie die de thuiskopieregeling uitvoert geldt de BTW-regeling ook voor de hier inbegrepen thuiskopieheffing.

Hoogte thuiskopieheffing 2018 t/m 2020

HvJ EU: geen BTW over de thuiskopieheffing

Volgens het Hof van Justitie van de Europese Unie (HvJ EU) zou er geen BTW moeten worden geheven over de thuiskopieheffing. Op 18 januari 2017 heeft het hoogste Europese hof uitspraak gedaan in zaak C‑37/16 (SAWP arrest):

Voor de BTW-richtlijn verrichten reproductierechthouders geen dienst ten behoeve van producenten en importeurs van blancodragers HvJ EU 18 januari 2017, IEF 16535; IEFbe 2066; C‑37/16; ECLI:EU:C:2017:22 (SAWP) Auteurs, uitvoerend kunstenaars en andere rechthebbenden verrichten geen dienst in de zin van artikel 24, lid 1, en artikel 25, aanhef en onder a), van de btw-richtlijn ten behoeve van producenten en importeurs van bandrecorders en vergelijkbare inrichtingen en van blanco dragers bij wie collectieve beheersorganisaties voor rekening van de rechthebbenden, maar in eigen naam, bij de verkoop van deze inrichtingen en dragers een heffing innen.

Het HvJ EU zegt hier dat de collectieve beheersorganisaties, zoals Stichting de Thuiskopie, geen dienst verrichten in de zin van de BTW-richtlijn ten behoeve van producenten en importeurs, maar een heffing in eigen naam innen. Er zou dus geen BTW over de thuiskopieheffing mogen worden geheven.

Thuiskopieheffing en BTW

Er zou geen BTW over de thuiskopieheffing mogen worden geheven. Dit is vastgesteld bij een besluit van het Hof van Justitie van de Europese Unie van 2017. In veel landen is dit eenvoudigweg niet terug te zien in de lokale wetgeving en leidt het tot een aanzienlijke verhoging van de door de consument te betalen ‘compensatie‘ voor het kopiëren voor privégebruik.

Uit de jaarverslagen van Stichting de Thuiskopie valt op te maken dat de stichting over de jaren 2013 t/m 2018 gemiddeld 40 miljoen euro heeft opgehaald. Gemiddeld betalen consumenten ruwweg 8 miljoen euro per jaar aan BTW over de thuiskopieheffing. Deze betalen ze bij aanschaf aan de winkelier.
De bedragen in de tabel zijn * € 1.000

JaarHeffingBTW
201330.8316.475
201469.29514.552
201533.4987.035
201630.0706.315
201744.1879.279
201833.5097.037
Gemiddeld40.2328.449

Conclusie: geen BTW over de thuiskopieheffing

Bij het vaststellen van het “Tarief 2018-2020” heeft de overheid verzuimd om de uitspraak van HvJ EU in zaak C‑37/16 in acht te nemen. Er zou geen BTW over de thuiskopieheffing mogen worden geheven. Consumenten die de afgelopen jaren BTW betaald hebben over de thuiskopieheffing zouden moeten worden gecompenseerd.

Fix copyright tip: schaf de thuiskopieheffing af en ga op zoek naar betere manieren om auteurs te compenseren.

Afschaffen thuiskopieheffing is twee vliegen in een klap

Consumenten worden benadeeld — in veel gevallen betalen ze dubbel of zelfs driedubbel voor het maken van een zelfde privé-kopie. De thuiskopieheffing — in feite een belasting op blanco opslagmedia — is niet meer van deze tijd.

Artikel 5 van de EU-Copyright Directive vereist een “billijke compensatie“, maar in dit artikel wordt nergens gesproken over een op apparaten en media gebaseerd stelsel van auteursrechten-heffingen.

Maar de schade aan de rechtenhouders is niet duidelijk aangetoond – er is geen onafhankelijke geloofwaardige studie hierover gepubliceerd. Volgens een TNO-rapport is het omstreden of er überhaupt schade [pdf,p25] wordt geleden. Een Fins onderzoek heeft aangetoond dat het verwijderen van de thuiskopieheffing tot voordeel voor iedereen [pdf,p106] zou leiden.

Finland heeft inmiddels de thuiskopieheffing op digitale apparaten weer afgeschaft. In de “digitale eengemaakte markt” leggen 22 van de 28 EU-lidstaten een heffing op. Het feit dat de regels niet overal in Europa hetzelfde zijn, geeft sommigen een oneerlijk voordeel en belemmert de eerlijke concurrentie.

De Piratenpartij is tegen de thuiskopieheffing: er bestaan betere manieren waarbij de artiesten een marktconforme vergoeding krijgen voor de werken die zij leveren.

Lees meer…

CETA versterkt de macht van multinationals

door

Handelsovereenkomsten zoals CETA gaan niet zozeer over het afschaffen van de handelstarieven en handelsblokkades, deze zijn namelijk al minimaal. De verdragen hebben niets met vrijhandel te maken: het gaat over intellectuele eigendom en geschillenbeslechting; de grote begunstigden zijn waarschijnlijk farmaceutische bedrijven en bedrijven die overheden willen aanklagen.

Nederland moet het handelsverdrag met Canada, CETA, nog ratificeren. Op 6 november 2019 vond er over CETA een hoorzitting in de Tweede Kamer plaats. Belangrijkste bezwaar is het ‘Investor Court System‘ (ICS), een versie van de zogenoemde “beslechting van geschillen tussen investeerders en staten” (ISDS).

Verdienmodel voor multinationals, kostenpost voor belastingbetalers

Geschillenbeslechting (ISDS, ICS) in internationale handelsverdragen lijkt steeds meer als verdienmodel te worden toegepast om multinationals rijk te laten worden ten koste van de gewone mensen.

Onder de Noord-Amerikaanse vrijhandelsovereenkomst NAFTA maakte farmaceutische gigant Eli Lilly gebruik van ISDS om 500 miljoen dollar aan schadevergoeding te eisen van Canada. Eli Lilly beweerde dat Canada hun “eigendom heeft onteigend”, wegens het niet toekennen van twee patenten.

Het probleem was dat Canada deze twee patenten had afgewezen omdat het bedrijf niet kon bewijzen dat de gepatenteerde medicijnen daadwerkelijk werkten. Na een duur proces van vele jaren verloor Eli Lilly zijn wereldvreemde poging om Canada een half miljard dollar te laten betalen voor het verwerpen van zijn zwakke patenten.

Voor internationale bedrijven zijn deze bedrijfsmodellen een loterij waarbij overheden nooit kunnen winnen. Dit laat zien waarom de ISDS-bepalingen zo’n probleem zijn, zelfs als regeringen uiteindelijk in het gelijk gesteld worden.

Dure medicijnen door handelsakkoorden

Een ander punt van kritiek is dat de intellectuele eigendomsbepalingen in CETA grote gevestigde ondernemingen lijken te bevoordelen, ten koste van middelgrote bedrijven en startups, die met innovatieve technieken waarde kunnen creëren voor de economie, en voor groei van de werkgelegenheid zorgen.

Ondanks de vele studies die de negatieve gevolgen voor de toegang tot geneesmiddelen tonen, blijven patentvoorstellen met negatieve gevolgen worden doorgedrukt in handelsakkoorden.

Maatregelen zoals de exclusiviteit van gegevens en uitbreidingen van de patenttermijn over geneesmiddelen worden gepusht door de farmaceutische industrie en gesteund door de regeringen van sommige lidstaten.

De nagel aan de doodskist van ISDS

De EU heeft ISDS voor interne bilaterale overeenkomsten weer ingetrokken nadat het hoogste gerechtshof het ongeldig had verklaard. En ISDS is alweer uit de omvangrijke Aziatische handelsovereenkomst RCEP geschrapt, nog voordat deze van start is gegaan.

De teruggang van ISDS maakt deel uit van een grotere trend voor de investeringsbescherming en ICS die al enige tijd aan de gang is. Dat laat nog steeds veel giftige ISDS-clausules in oudere investerings- en handelsverdragen over, maar het tij is aan het keren.

Multinationals worden nog machtiger

Handelsverdragen als CETA versterken de macht van multinationals. De negatieve gevolgen van investeringsbescherming en ICS voor overheden en belasting­betalers worden steeds zichtbaarder. De normen voor bescherming van ons milieu staan hierdoor onder druk. Ook ligt misbruik van patent- en auteursrecht op de loer. Deze afspraken ondermijnen ons nationale rechtssysteem. Ze zorgen ervoor dat wij onze regelgevingen verplicht moeten aanpassen. Daarbij is investeringsbescherming ook niet nodig in een verdrag tussen twee goed ontwikkelde rechtsstaten.

Nederland moet CETA afwijzen

CETA bevoordeelt de huidige multinationals ten koste van belastingbetalers en het MKB, onder andere door geschillenbeslechting via ISDS / ICS en oneerlijke intellectuele eigendomsbepalingen. Nederland heeft de mogelijkheid om CETA in de huidige vorm af te wijzen.

Toekomstige, transparante onderhandelingen moeten als uitgangspunt hebben: eerlijke handel, bescherming van mens en milieu, burgerrechten en vrije informatie.

P.S. CETA is TTIP via de achterdeur

CETA biedt naast bescherming voor Canadese bedrijven ook een sluiproute voor Amerikaanse bedrijven om een beroep te doen op de CETA-rechten.

In zijn satirisch programma riep Arjen Lubach al in 2015 op om ISDS uit het CETA verdrag te schrappen:

Leenstelsel afschaffen is goed voor de economie

door

Voor de middenklasse dreigt het er steeds slechter in plaats van beter op worden. “Heel normale gezinnen” lijden onder de problemen van een te hoge lastendruk, minder werkzekerheid en alleen kunnen studeren met een lening. De nationale studieschuld was in 2017 al gestegen naar 11,2 miljard euro.

Tweede Kamer
Interieur van het Nederlandse Parlement

Het leenstelsel is een mislukt experiment

Afschaffing van het leenstelsel heeft nu een Kamermeerderheid. Door het afschaffen van de basisbeurs glijden we af naar de Amerikaanse situatie, waar de ‘student debt crisis‘ de inkomensongelijkheid verergert en de stabiliteit van de gehele economie onder druk zet.

Dat de lening over een periode van 35 jaar naar draagkracht moet worden afbetaald, kan ook worden gezien als een teken van falend beleid: de behoefte van individuen om te vertrouwen op inkomensafhankelijke regelingen om wanbetaling te voorkomen is een belangrijk symptoom van de onhoudbare last die ons systeem van studieleningen op de kredietnemers legt.

Het kabinet moet de studieschulden kwijtschelden

Voor gezinnen hebben de studieschulden een negatieve impact op belangrijke financiële beslissingen, zoals huiseigendom, pensioenspaarregelingen en de oprichting van nieuwe bedrijven. Dit alles wekt de indruk dat zelfs kredietnemers die met succes hun leningen afbetalen, als gevolg daarvan een last ondervinden. Maar een oplossing ligt voor de hand: studieschulden betalen zichzelf niet terug.

Een Amerikaans onderzoek stelt vast dat de kwijtschelding van de schuld van studenten een bescheiden stimulans zou zijn voor de macro-economie. Het zou de vraag naar arbeid doen toenemen en daardoor de werkloosheid licht doen afnemen.

Investeren in de middenklasse is investeren in de economie

Hoger onderwijs is de ladder naar de middenklasse. Het kabinet wil een een investeringsfonds voor Nederland om tientallen miljarden te investeren in de economie.

Aangezien de studieschuldenlast de financiële situatie van de gezinnen verslechtert en deze zwakte een van de belangrijkste mechanismen is die de economische groei afremt, ligt hier een prachtige kans voor Minister Hoekstra om te investeren in de economie door een nieuwe basisbeurs te creëren voor de middenklasse en studenten die in deze categorie vallen te compenseren voor de schuld die zij de afgelopen jaren hebben opgebouwd.

Binnenhof Den Haag
Binnenhof Den Haag