• Spring naar de hoofdnavigatie
  • Spring naar de inhoud

Piratenpartij

voor een vrije informatiesamenleving

  • Home
  • Over ons
    • Achtergrond
    • FAQ
    • Onze standpunten
    • Nieuwsbrief
    • Regionaal
    • Internationaal
    • Statuten
  • Standpunten
    • Campagnesite
    • Verkiezingsprogramma
    • Organisatieteam
    • Programmacommissie
      • Discussieer mee
    • Kiescommissie
      • Lijsttrekkersverkiezing (archief)
      • Kandidaten (archief)
      • Lijsttrekkers on tour (Archief)
      • Vacatures kieslijst (Archief)
  • Communiceer
    • Praat mee op Loomio
      • TK2017 Programma
      • TK2017 Externe bijdragen
    • Live chat
    • Forum
    • Maillijsten
    • Wiki
  • Kalender
  • Winkel
  • Contact
  •  

Veiligheid en justitie

Thuiskopieheffing: economische schadepost naar 1 miljard in tien jaar

4 december 2018 door Wietze Brandsma 1 Reactie

Thuiskopieheffing - Home Cooking Is Killing Restaurants

Thuiskopieheffing - Home Cooking Is Killing RestaurantsDe thuiskopieheffing komt voort uit een misverstand over het doel van auteursrecht. Auteursrecht is niet bedoeld om makers te compenseren voor elk gebruik van hun werk. Het is bedoeld om de creativiteit en inventiviteit te bevorderen.

Het auteursrecht is een beperking van de rechten van het publiek. De beperkingen die de wet stelt geven bepaalde rechten terug aan het publiek. Die beperkingen zijn zowel wettelijk als eerlijk en praktisch, zoals het recht om een thuiskopie te maken voor eigen gebruik.

Het vrij mogen gebruiken en delen van kennis en cultuur is de normale situatie. We hebben meer gebruikersrechten nodig, niet minder.

Double Payment? Nice Try!
Double payment? Nice try!

Thuiskopieheffing is compensatie voor niet geleden schade

Consumenten worden benadeeld — in veel gevallen betalen ze dubbel of zelfs driedubbel voor het maken van een zelfde privé-kopie. Dit systeem verstoort de markt door economische schade te compenseren die niet duidelijk is aangetoond — er is geen onafhankelijke geloofwaardige studie hierover gepubliceerd.

Volgens het TNO-rapport “Systematiek voor thuiskopieheffing” uit het Eerste Kamer-dossier over het Auteursrechtbeleid, is (p25) “de hoeveelheid schade nergens uitgewerkt en is het omstreden of er überhaupt schade wordt geleden”.

Copyright leviesDalende trend, stijgende opbrengsten, hoge kosten

Volgens het Jaarverslag 2017 van Stichting de Thuiskopie heeft de stichting over de jaren 2013 t/m 2016 gemiddeld 41 miljoen euro opgehaald. De opbrengst in 2017 was zelfs 44,2 miljoen euro, in 2016 was dat nog 30,1 miljoen.

Een onderzoek gepubliceerd door Digital Europe toont aan, dat het voor elke euro 51,2 cent kost om de EU-thuiskopieheffing in te zamelen. Dit maakt de thuiskopieheffing een zeer inefficiënte heffing.

Thuiskopieheffing - Private Copy LeviesEconomische schadepost van half miljard euro in vijf jaar

De branchevereniging Digital Europe — het samenwerkingsorgaan van Europese elektronicamerken en brancheorganisaties — heeft berekend dat de oprichting en uitvoering van het Nederlandse systeem 50 miljoen euro kost, terwijl er tot 2017 niet meer dan 40 miljoen euro wordt ingezameld.

Dat brengt de totale economische schade op meer dan 90 miljoen per jaar, ofwel bijna een half miljard euro over een periode van vijf jaar.

De heffing is niet billijk, en een cadeau aan auteursrechtorganisaties die de kosten en complexiteit van het wettelijk opnieuw gebruiken van content verder zal doen toenemen.

De economische verspilling van de thuiskopieheffing gaat richting 1 miljard euro in tien jaar.

Thuiskopie jaaroverzicht 2017

Cloud ComputingDe tarieven moeten omlaag

Ook onder de bestaande wetgeving zouden de tarieven verlaagd moeten worden. Er is immers sprake van een dalende trend in de hoeveelheid thuiskopieën.

Er zouden geen nieuwe heffingen bij mogen komen. De nieuw bedachte heffing op opslag in de cloud die voor sommige voorwerpen geldt zou teruggedraaid moeten worden, en de consumenten die deze opslag reeds betaald hebben zouden moeten worden gecompenseerd.

Fix copyright tip: schaf de thuiskopieheffing af en ga op zoek naar betere manieren om auteurs te compenseren.Nog beter is afschaffing thuiskopieheffing

Finland heeft inmiddels de thuiskopieheffing op digitale apparaten weer afgeschaft. In de “digitale interne markt” leggen 22 van de 28 EU-lidstaten een heffing op. Het feit dat de regels niet overal in Europa hetzelfde zijn, geeft sommigen een oneerlijk voordeel en belemmert de eerlijke concurrentie.

De thuiskopieheffing is compensatie voor niet geleden schade, en een belemmering voor innovatie.

De Piratenpartij is tegen de thuiskopieheffing: er bestaan betere manieren waarbij de artiesten een marktconforme vergoeding krijgen voor de werken die zij leveren.

In categorie: Auteursrecht, Blog, Cultuur, Economie, ICT-beleid, Opinie, Veiligheid en justitie Tags: auteursrecht, copyright, thuiskopieheffing

Bestraf buitensporig politiegeweld

12 juli 2018 door Matthijs Pontier

Stop Politie

Michael, Mitch, Rishi en te veel anderen laten zien waarom dit nodig is

De politie wil een aparte status krijgen, zodat agenten niet meer voor doodslag worden vervolgd bij buitensporig politiegeweld. De Piratenpartij is kritisch over dit voorstel. Er is nu al te vaak sprake van dodelijk politiegeweld tegen ongewapende burgers, en agenten komen vrijwel altijd weg met vrijspraak.
[Lees meer…] overBestraf buitensporig politiegeweld

In categorie: Burgerrechten, Veiligheid en justitie

Is de cloudheffing van de thuiskopieheffing onrechtmatig?

4 mei 2018 door Wietze Brandsma

Thuiskopieheffing - Home Cooking Is Killing Restaurants

Thuiskopieheffing - Home Cooking Is Killing RestaurantsWaarom wordt de thuiskopieheffing niet lager? De trend is het gebruik van betaalde streamingsdiensten voor muziek en video. Het maken van een privé-kopie voor muziekopslag is al minimaal en zal verder afnemen.

Volgens het overheidsbesluit thuiskopieheffing 2018 is de thuiskopieheffing uitgebreid naar usb-sticks en wearables, maar ook naar opslag in de cloud. De motivatie die voor de cloudheffing wordt gegeven is dat de EU auteursrecht richtlijn zich hier niet tegen verzet.

Maar waar komt die heffing op clouddiensten vandaan?

Het publieke domein is de regel, het auteursrecht de uitzondering

Auteurswet artikel 1Het auteursrecht is bedoeld om de makers in staat te stellen bij te dragen aan het algemeen cultuurgoed, het zgn. ‘publieke domein‘. De Auteurswet kent exclusieve marktrechten van tijdelijke duur toe aan makers ten behoeve van commerciële distributie, behoudens de beperkingen, bij de wet gesteld.

Het auteursrecht is een beperking van de rechten van het publiek. De beperkingen die de wet stelt geven bepaalde rechten terug aan het publiek. In het dagelijkse spraakgebruik worden deze beperkingen vaak ‘uitzonderingen’ genoemd.

Het vrij mogen gebruiken en delen van kennis en cultuur is de normale situatie. Het tijdelijke monopolie dat de Auteurswet aan de makers biedt is voor het grootste deel een bedrijfsmodel / economische kwestie. Dergelijke beperkingen van de rechten van het publiek zijn de uitzondering.

Een ongereguleerd monopolie zou het publiek ernstig benadelen. Daarom kent de Auteurswet een aantal beperkingen op dit distributiemonopolie. Een daarvan is het recht om een thuiskopie te maken voor eigen gebruik.

Het is onjuist om voor een gebruikersrecht, dat nota bene dient om marktfalen te voorkomen, ook nog eens t.b.v. de rechtenhouders ‘schadevergoeding‘ te vragen voor het uitoefenen van dit recht.

Dit systeem verstoort de markt, door vermeende economische schade te compenseren die nooit duidelijk is vastgesteld. En deze economische verspilling heeft een negatieve invloed op ontwikkeling van nieuwe business-modellen.

Staatscourant CloudEen Europese regeling om clouddiensten te belasten is er nooit gekomen

Voor het introduceren van een heffing op cloudopslag (personal lockers) stelt de overheid dat: “In het Copydan-arrest heeft het Hof van Justitie van de EU bevestigd dat de richtlijn auteursrecht zich niet verzet tegen een regeling die voorziet in een billijke compensatie voor reproducties van beschermde werken die een natuurlijke persoon vervaardigt vanaf of met behulp van een inrichting die aan een derde toebehoort.”

Staatscourant Noot 3Zoals vermeld in noot 3 van de officiële publicatie in de Staatscourant, gaat het hier om het ‘Arrest van het Hof van 5 maart 2015, C-463/12, Copydan, r.o. 90‘. Op het IPKat-blog wordt het Copydan-arrest uitgelegd. Deze Deense zaak C-463/12 Copydan Båndkopi ging over heffing op verwijderbare geheugenkaarten voor mobiele telefoons.

Echter wat betreft een cloudopslag heffing laat Copydan de status-quo ongemoeid. De mogelijkheid om clouddiensten te heffen is weliswaar in 2014 in een motie van het Europees Parlement aan de orde gesteld, maar daar is verder niets mee gedaan.

Auteurswet artikel 16cEr is geen nationale regeling voor een heffing op cloudopslag

Zoeken we het Copydan-arrest er bij, dan zien we daar staan: “Richtlijn 2001/29 verzet zich niet tegen een nationale regeling die voorziet in een billijke compensatie uit hoofde van de uitzondering op het reproductierecht voor reproducties van beschermde werken vervaardigd door een natuurlijke persoon vanaf of met behulp van een inrichting die aan een derde toebehoort.” [met de nadruk door de Piratenpartij]

De thuiskopieheffing wordt geregeld in artikel 16c van de Auteurswet. De verplichting tot betaling rust op de voorwerpen die hier geproduceerd zijn of geïmporteerd. Nergens worden hier apparaten van derden genoemd waarop een verplichting tot betaling zou rusten.

Lid 8 lijkt dit zelfs expliciet uit te sluiten: “Dit artikel is niet van toepassing op het verveelvoudigen van een met elektronische middelen toegankelijke verzameling als bedoeld in
artikel 10, derde lid
.”

Kortom, de Nederlandse Auteurswet bevat geen regeling om gebruik van cloud-computingdiensten te belasten.

Cloud ComputingConclusie: de tarieven moeten verlaagd worden

Volgens het overheidsbesluit thuiskopieheffing 2018 wordt cloudopslag met name gebruikt in combinatie met de PC/laptop, tablet en smartphone, en is de heffing verwerkt in de tarieven van voorwerpen die hiervoor met name gebruikt worden.

Over de interpretatie van de Wet, of deze heffing op cloud-services onrechtmatig is, daar zou de rechter een uitspraak over moeten doen.

Hoe dan ook, de heffing op opslag in de cloud voor de genoemde voorwerpen zou teruggedraaid moeten worden, en de consumenten die deze opslag reeds betaald hebben zouden moeten worden gecompenseerd.

De Piratenpartij is tegen de thuiskopieheffing: er bestaan betere manieren waarbij de artiesten een marktconforme vergoeding krijgen voor de werken die zij leveren.

Maar ook onder de bestaande wetgeving zouden de tarieven verlaagd moeten worden. Er is immers sprake van een dalende trend in de hoeveelheid thuiskopieën.


(Dit is een vervolg op: Waarom wordt de thuiskopieheffing niet lager?)

In categorie: Auteursrecht, Cultuur, Economie, EU-hervorming, ICT-beleid, Opinie, Veiligheid en justitie Tags: auteursrecht, copyright, thuiskopieheffing

Waarom wordt de thuiskopieheffing niet lager?

23 april 2018 door Wietze Brandsma

Thuiskopieheffing - Home Cooking Is Killing Restaurants

Thuiskopieheffing - Home Cooking Is Killing RestaurantsHet auteursrecht is bedoeld om de makers in staat te stellen bij te dragen aan het algemeen cultuurgoed, het ‘publieke domein’. De Auteurswet kent exclusieve markt-rechten van tijdelijke duur toe aan makers ten behoeve van commerciële distributie.

Omdat het publiek ernstig benadeeld zou worden door een ongereguleerd monopolie, kent de Auteurswet een aantal beperkingen op dit distributiemonopolie. Dit om het evenwicht middels gebruikersrechten enigszins te herstellen. Een daarvan is het recht van de gebruiker om een thuiskopie te maken.

Het is een ongerijmdheid om voor een gebruikersrecht, dat notabene dient om marktfalen te voorkomen, ook nog eens t.b.v. de rechtenhouders ‘schadevergoeding‘ te vragen voor het uitoefenen van dit recht.

Consumenten worden benadeeld — in veel gevallen betalen ze dubbel of zelfs driedubbel voor het maken van een zelfde privé-kopie. Dit systeem verstoort de markt door economische schade te compenseren die niet duidelijk is aangetoond — er is geen onafhankelijke geloofwaardige studie hierover gepubliceerd.

Volgens het TNO-rapport “Systematiek voor thuiskopieheffing” uit het Eerste Kamer-dossier over het Auteursrechtbeleid, is (p25) “de hoeveelheid schade nergens uitgewerkt en is het omstreden of er überhaupt schade wordt geleden”.

Motie Oosenbrug van WijngaardenTijdelijke herintroductie thuiskopieheffing in 2012

Het thuiskopiestelsel werd in 2012 opnieuw geïntroduceerd door de staatssecretaris van Veiligheid en Justitie, Fred Teeven. Teeven wilde per 1 januari 2013 een tijdelijke thuiskopieregeling invoeren, mede omdat de Europese richtlijn dat vereist, zo schreef hij aan de Tweede Kamer.

De thuiskopieheffing werd vastgesteld per algemene maatregel van bestuur (AMvB), en op 17 december 2014 middels een motie van de leden Oosenbrug en Van Wijngaarden verlengd voor een periode van drie jaar, tot 1 januari 2018.

Deze motie stelde “dat de thuiskopieheffing kan dalen als nieuw mediagebruik leidt tot minder thuiskopieën”, “met name door een groeiend gebruik van streaming media en Video on Demand”.

Echter, in een brief van 14 juni 2017 aan de Tweede Kamer over het Auteursrechtenbeleid, stelt demissionair Minister Stef Blok vast dat op 31 december 2017 de geldende algemene maatregel van bestuur verstrijkt. En dat vanaf dat moment de thuiskopie-onderhandelingsstichting (SONT) zelf de vergoedingsplichtige voorwerpen en de bijbehorende vergoeding mag bepalen.

Dit is volgens de Piratenpartij een absurde situatie die natuurlijk aanmoedigt om de vergoeding op een onrechtvaardig hoog niveau vast te stellen.

Wob brief fragmentWob-verzoek

Op 24 oktober 2017 heeft de overheid de tarieven voor thuiskopieheffing 2018 bekendgemaakt, middels een publicatie in de Staatscourant. De thuiskopieheffing is uitgebreid naar usb-sticks en wearables, maar ook naar opslag in de cloud. De tarieven zijn bepaald door de Stichting Onderhandelingen Thuiskopievergoeding (SONT). Voor de onderbouwing van de voorwerpen en tarieven wordt verwezen naar onderzoek van Kantar Public:

  • Kantar Public, Privékopiëren — editie 2017. Management summary (21 augustus 2017, en
  • Kantar Public, Privékopiëren rapport editie 2017 (21 augustus 2017) [deel 1 en deel 2]

Staatscourant 2017 60906 noot 2Deze rapporten, als vermeld in noot 2 van de officiële publicatie in de Staatscourant, bleken niet publiekelijk beschikbaar te zijn. Daarom heeft de Piratenpartij ze middels een beroep op de Wet openbaarheid van bestuur (Wob) opgevraagd. In de begeleidende brief geeft de overheid aan ze te zullen publiceren op rijksoverheid.nl. We stellen ze ook hier beschikbaar, zodat iedereen zichzelf kan informeren, of de hoogte van de tarieven terecht is.

Thuiskopieheffing - Private Copy LeviesDe dalende trend

Volgens het eerder aangehaalde TNO-rapport (p24) zou “uit [eigen] onderzoek blijken dat een bedrag tussen 17 en 30 mln. euro redelijk wordt gevonden”. Deze als “redelijk” aangemerkte “billijke vergoeding” zou blijken uit interviews (p24), dus een wetenschappelijk onderbouwing wordt niet gegeven in dit rapport.

Uit het Kantar-onderzoek blijkt inderdaad dat het aantal thuiskopieën in de periode van 2014 tot en met 2017 is gedaald.

Hoofdstuk “Consumeren, opslaan en delen in het kort” van het rapport (p25) vermeldt “Per maand worden per persoon 41 thuiskopieplichtige werken opgeslagen, tegen 48 werken werken in 2016.”. En ook: “Maken we de doorvertaling naar alle Nederlanders per maand, dan komt de schatting uit op 630 miljoen werken per maand die worden opgeslagen. In 2016 bedroeg de schatting 735 miljoen werken.”

De Management summary (p25) vat het samen als: “Het aantal opgeslagen muzieknummers, speelfilms, televisieseries, games en afbeeldingen is ten opzichte van 2016 afgenomen. Dit is de voortzetting van een trend die we sinds 2014 zien.”

Fix copyright tip: schaf de thuiskopieheffing af en ga op zoek naar betere manieren om auteurs te compenseren.Maar geen dalende tarieven

Blijkens de publicatie van de overheid wordt als uitgangspunt genomen dat een bepaald bedrag van 30 miljoen euro “binnengehaald” moet worden. De dalende trend vertaalt zich kennelijk niet in dalende tarieven.

De Piratenpartij is tegen de thuiskopieheffing: er bestaan betere manieren waarbij de artiesten een marktconforme vergoeding krijgen voor de werken die zij leveren.

Maar wat vindt u? Hier zijn de marktonderzoeksrapporten. Zou de thuiskopieheffing onder de huidige wetgeving bij de huidige trend niet moeten dalen?


(Vervolg: Is de cloudheffing van de thuiskopieheffing onrechtmatig?)

In categorie: Auteursrecht, Cultuur, Economie, EU-hervorming, ICT-beleid, Opinie, Veiligheid en justitie Tags: auteursrecht, copyright, thuiskopieheffing

Het Net – Een verhaal over de nabije toekomst

8 april 2018 door Redactie

Het Net - Helga Smit
Het Net - Helga Smit
Het Net – Helga Smit
Helga Smit schreef een verhaal over de nabije toekomst, waarin function creep heeft plaatsgevonden en sleepnet surveillance door de politie gecombineerd wordt met predictive policing: Het Net (pdf).

Wat een goed geschreven verhaal. Duurt inderdaad nog maar een paar jaar voor het zover is.
~Rop Gonggrijp, internet activist

Wow, echt een supergoed verhaal, met een realistisch toekomstscenario.
~Matthijs Pontier, kandidaat Piratenpartij Amsterdam

Voor wie geen .pdf’s kan openen volgt de tekst van het verhaal ook hieronder:


Het Net

Helga Smit

Computers maken geen fouten

“U bent niet dood.”

Hoort ze nu teleurstelling in zijn stem?

“Wij kregen een melding dat u en uw dochter allebei dood in huis zouden liggen. Nu zijn we voor niks gekomen,” beschuldigend kijkt de agent op zijn horloge, alsof hij wil voorstellen het over een half uurtje opnieuw te proberen.

vlinder in web
Copyright © Foto: Appu Shaji

Nee! Er gaat een steek door haar maag bij de gedachte dat ze Lara… Alsof ze Lara… Alsof… Dat nooit! Dan maar geen brave burger.

Ze merkt dat ze trilt, toch probeert ze haar kalmte te bewaren.

“Een melding? Van wie dan?”

“Zoals u wellicht weet zijn er soms ouders… U kent toch wel verhalen over familiedrama’s? Onze computer heeft voorspeld dat er vandaag zo’n drama plaats zou vinden in deze wijk. En u voldoet aan het profiel van de dader.”

“Van de dader? Maar ik heb helemaal niks gedaan!”

“U voldoet aan het profiel en dat maakt u verdacht.”

“Verdacht van wat?”

“Van een misdrijf.”

“Welk misdrijf?”

“Moord. Zelfmoord. Familiedrama, dus.”

“Zelfmoord? Meneer, u zegt toch zelf dat ik nog leef?! Hoe komt u hier toch bij?”

“De meeste familiedrama’s worden gepleegd door alleenstaande ouders. Volgens het GBA woont er geen man op dit adres. U past dus in het daderprofiel.”

“Op één ding na, ík lééf nog! Trouwens, er zijn zo veel alleenstaande ouders, gaat u daar allemaal op bezoek? Waarom bij mij?”

“Volgens de leerplichtambtenaar heeft u uw dochter vanmorgen ziek gemeld. Waarom zou u dat  anders doen dan om een paar dagen lang niet gemist of gevonden te worden?”

“Omdat ze ziek is, misschien?”

“Mevrouw, de toon waarmee u ons te woord staat en het feit dat u staat te trillen is erg verdacht. Zou ik uw legitimatie even mogen zien?”

“Volgens mij ben ik niet verplicht om me te legitimeren als ik in mijn eigen huis sta.” Vera kijkt naar haar voeten op de drempel.

“Werkt u even mee alstublieft. Ik wil heel graag weten of ik wel de juiste persoon voor me heb. Misschien bent u wel de buurvrouw. Misschien doet u wel alsof u de bewoonster bent, om het misdrijf verborgen te houden. U weet dat u in dat geval medeplichtig bent?”

“Medeplichtig aan een niet bestaande moord? Man, ik lééf nog.”

Achter zich hoort Vera het geschuifel van blote voetjes over het laminaat. “Lara, ga maar naar boven. Ik kom er zo aan,” wuift ze zonder haar blik van de mannen te verwijderen. Lara blijft staan. “Ga maar naar boven schat, het is koud bij de open deur.” Geen blote voetjes, geen krakende trap. Dit gesprek is niet geschikt voor kinderoren. Ze hoeft niet te kijken om te weten dat Lara met angst in haar ogen staart naar die grote politiemannen die woedend zijn op mama. Hoewel… politie? Dit verhaal is veel te raar.

“Meneer, ik vind het een raar verhaal. Zo raar dat ik helemaal niet geloof dat u van de politie bent. Misschien wilt ú zichzelf even legitimeren.”

“Nee.”

“Volgens mij zijn agenten verplicht om zich te legitimeren als een burger daar om vraagt.”

“U doet raar mevrouw.”

“Nee, ú doet raar. Maar als u het niet erg vindt, ik heb een ziek kind dat mijn aandacht wil. U heeft het gezien, zij is óók niet dood. Ik ben niet van plan daar verandering in te brengen. Fijne dag verder.” Ze slaat de deur dicht, knuffelt Lara en leidt haar aan haar hand terug naar boven.

“Wat wilde die polities, mama?”

“Volgens mij wisten ze dat zelf eigenlijk ook niet zo goed. Ben je geschrokken? Ik ook,” ze trekt de deken over Lara heen en aait over haar haar. Nog steeds koorts. “Ga maar lekker slapen schatje.”

Lara huilt. Vera wiegt haar in haar armen en drukt kussen op haar warme haar.

“Ik ben bang mama. Straks komen ze terug om je mee te nemen. Als een boef, maar jij bent geen boef.”

“Klopt, ik ben geen boef. Ze hebben zich gewoon vergist. Ze komen heus niet meer terug.” Ze hoort het zichzelf zeggen, maar helemaal zeker is ze er niet van. Tot een half uur geleden had ze ook nooit kunnen denken dat ze ooit beschuldigd zou worden van… van… Pas nu dringt het echt tot haar door:  U bent niet dood. Nu zijn we voor niets gekomen. De blik op zijn horloge. Ze had ze toch wel echt goed duidelijk gemaakt dat ze niet over een half uur terug moesten komen?

“Ze komen heus niet meer terug,” herhaalt ze nu meer voor zichzelf dan voor Lara. Ze hoort Lara’s snotterige ademhaling, ze slaapt nog niet. Vera gaat naast haar liggen en slaat beschermend haar arm om haar heen.

Zelf kan ze de slaap niet vatten. Als ze Lara’s snotterige gesnurk hoort stapt ze het bed weer uit. Als moeder is ze gewend om haar emoties uit te stellen. Pas als ze Frits aan de telefoon heeft, barsten haar tranen los. Het duurt even voor ze gekalmeerd is en met horten en stoten komt het verhaal eruit. Ze hoort de bezorgdheid in zijn stem en weet hoe bizar dit verhaal moet klinken.

“Ze komen heus niet terug,” stelt hij haar gerust. Je hebt het goed gedaan. Je hebt ze weg gekregen toch?”

“Ja, maar ze verdenken me wel. En weet je, het is zo oneerlijk… Zo oneerlijk! Ik pas in het daderprofiel omdat ik alleenstaande moeder ben. Alsof ík daar wat aan kan doen. Kan toch verdomme niet waar zijn dat ik een relatie moet nemen omdat de politie dat wil? Sorry, ik moet ophangen, de bel gaat.”

Met haar mouw veegt Vera haar tranen weg. Voor de deur staat een oudere dame met een knot. Ze stelt zichzelf voor als mevrouw Janssen van de gemeente. Of ze even binnen mag komen, dat praat wat gemakkelijker. Als Vera de kamer in komt met thee heeft de dame haar jas over de rugleuning van de stoel geslagen, haar leren aktetas staat aan haar voeten op de grond.

Wat zou deze dame met haar willen bespreken? Vera roert in haar thee en neemt mevrouw Janssen nieuwsgierig in zich op. Haar zwarte haar strak naar achteren gekamd in een knot. Haar grijze mantelpak strak gesteven. Haar blouse onberispelijk wit. Geen moederlijk type. Zo’n vrouw die het onverdraaglijk vindt als haar parfum overstemd raakt door de zoet-zure geur van babybraaksel op haar schouder. De stijve dame maakt Vera bewust van de gele slobbertrui die ze vanmorgen haastig aanschoot toen Lara huilde dat ze gespuugd had. Die vlek op haar mouw, zou die van gisteravond zijn of… Ze hoopt dat mevrouw Janssen het niet gezien heeft en stroopt haar mouwen op om de vlek te verhullen.

De dame schraapt haar keel: “De gemeente heeft mij gestuurd omdat wij ons zorgen maken. Uw sociaal krediet is recent wel heel erg laag. Volgens onze gegevens adverteert Facebook al maanden een groen jurkje op uw tijdlijn, toch heeft u het nog steeds niet besteld. Kunt u me verklaren waarom?”

“Sociaal krediet. Waar heeft u het over?”

Zoals u wellicht uit de media begrepen heeft, hanteert de overheid sinds begin dit jaar een puntensysteem voor haar burgers. Uit onze gegevens blijkt dat uw sociaal krediet schrikbarend laag is. De gemeente maakt zich zorgen over u, mevrouw Hoefakker. Kunt u me uitleggen waarom u het groene jurkje nog steeds niet besteld heeft? Het was toch best een goede aanbieding.

Vera speurt haar geheugen af. Een groen jurkje op Facebook?

Mevrouw Janssen haalt een papier uit haar aktetas en schuift het over tafel. Vera bestudeert het groene jurkje. Het is licht getailleerd, met een zwart riempje. Ze heeft het inderdaad wel eens op haar tijdlijn voorbij zien komen.

“Ik weet niet. Misschien te duur?”

“Maar het is een aanbieding.”

“Dat zal, maar als ik moet kiezen tussen kleding voor Lara of kleding voor mij dan is de keuze snel gemaakt.”

“Financiële problemen,” leest mevrouw Janssen de aantekening die ze maakt hardop voor.

“Nee, helemaal niet. Ik maak gewoon andere keuzes.” Standvastig neemt ze een slok thee.

“En uw vriend, springt die niet af en toe bij?”

Vera verslikt zich. “Vriend? Welke vriend?” hoest ze.

“Uit analyse van uw telefoonverkeer blijkt dat u geregeld belt met ene meneer Versteege.”

“O, Frits! Dat is gewoon een vriend. U denkt toch niet dat hij… dat wij…”

“Wat ik denk doet er niet toe. Uit onze gegevens blijkt dat u regelmatig met hem belt. Had hij u niet in dat leuke groene jurkje…”

“Frits en ik zijn gewoon vrienden.”

“Gewoon vrienden. Ik vermoedde al dat u zou ontkennen. Ik heb onze gegevens over de afgelopen jaren eens geraadpleegd. Daaruit blijkt dat de heer Versteege zich zeer regelmatig in uw woning bevindt. Kunt u bijvoorbeeld verklaren wat hij hier te zoeken had op vier september om negen uur ’s ochtends?”

“Vier september? Dat is acht maanden geleden! Hoe moet ik nou? Nee, mevrouw, ik zou het echt niet weten.”

“En op acht september was hij hier omstreeks één uur ’s middags. Heeft u daar een verklaring voor? Denkt u heel goed na,” priemen haar ogen streng over haar zware montuur.

“Koffie drinken? Misschien kwam hij koffie drinken?”

“Koffie drinken, weet u dat zeker?”

“Natuurlijk weet ik dat niet zeker, het is acht maanden geleden. Maar dat is wat we meestal doen.”

“Juist, u weet het niet zeker.” Mevrouw Janssen zet haar bril recht en schrijft iets op, waarna haar vinger zoekend over haar notitieblok glijdt. Hoe zit het dan met al die keren dat meneer Versteege hier overnacht heeft?”

“Geslapen? Frits? Nee, nooit.”

“Ontkennen heeft weinig zin mevrouw Hoefakker. Onze data liegen niet. Hij heeft hier overnacht.”

“Data, welke data?”

Mevrouw Janssen zet haar leren aktetas op schoot, haalt er een map uit, bladert wat en leest een lange datalijst voor. “Maar ook vorige week nog,” besluit ze. “Woensdag om precies te zijn. De heer Versteege arriveerde omstreeks tien voor vier en heeft de woning pas verlaten om en nabij zes uur de volgende dag.”

“Vorige week?” Vera speurt haar geheugen af. Wat deed ze ook al weer op woensdag? Lara’s theaterclub, boodschappen, koken.

“Mijn lievelingsgerecht,” snoof Frits toen Lara hem binnen liet. “Spruitjes a la mama.”

Na het eten had Frits Lara voorgelezen. En terwijl Lara sliep hadden ze nog een wijntje gedronken en een film gekeken. Meer dan tegen hem aan hangen tijdens zo’n filmavondje was er nooit gebeurd. Na de film geeuwde hij dat hij vroeg op moest en was naar huis gesneld. Te snel, als altijd. Hij was pas net weg toen Vera zijn mobiel tussen de bank uit zag steken. Alweer.

Meneertje sloddervos! Wacht eens even… Die mobiel, die had hij de volgende dag pas opgehaald. Rond etenstijd. “Hoe komt u eigenlijk aan deze informatie?”

Mevrouw Janssen bladert de lijst door: “De locatiegegevens van zijn mobiel.”

Als ze het niet dacht. “Frits is de grootste chaoot die ik ken. Hij heeft hier helemaal nooit geslapen. Hij vergeet alleen regelmatig zijn mobiel.”

“Een vergeten mobiel? U wilt zeggen dat hij zo eens per week zijn mobiel vergeet? Minimaal. En dat,” ze bladert door haar papieren: “Al ruim twee en een half jaar? En dat hij hem de volgende dag pas op komt halen?” Ze klakt haar tong tegen haar tanden en schudt haar hoofd. “U heeft dus onvoldoende verklaring voor zijn aanwezigheid. Helaas, mevrouw Hoefakker, ik heb een vervelend bericht voor u.” Opnieuw graait ze in haar aktetas en haalt een brief tevoorschijn.

Vera herkent het logo van de gemeente Amsterdam. Ze scheurt de envelop open en leest:

Geachte mevrouw Hoefakker,

Zoals uit onze gegevens blijkt heeft u een relatie met de heer Versteege. Na opvraag van zijn inkomensgegevens bij de Belastingdienst is gebleken dat de heer Versteege over ruim voldoende middelen beschikt om u en uw dochter financieel te ondersteunen. Uw uitkering wordt met onmiddellijke ingang stopgezet. Indien u dit wenst, kunt u  binnen zes weken na overhandiging van dit besluit bezwaar aantekenen.

Wij hopen u hiermee voldoende te hebben geïnformeerd,

Burgemeester en wethouders

Wat! Vera hapt naar adem en leest de brief opnieuw.

“Weet wel dat als u bezwaar aantekent wij het data-onderzoek zullen uitbreiden en u het risico loopt dat uw uitkering met terugwerkende kracht zal worden stopgezet. Ik geef het u ter overweging mee, want ik wil natuurlijk niet dat u straks zit opgezadeld met een schuld.”

De helft van wat ze zegt dringt niet tot Vera door. Verslagen staart ze naar de grond. Hoe moet dat nou, zonder geld? Lara moet toch gewoon eten? Ze kan toch niet serieus van Frits verwachten dat hij… Hij ziet haar aankomen. Wat moet ze nou tegen hem zeggen? Wat moet ze nou? Haar handen glijden door haar haar. Hoe moet dat nou? Tranen prikken in haar ogen. Ze haalt haar neus op. Mevrouw Janssen maakt een afkeurend geluid, waardoor Vera zich opeens weer bewust wordt van haar aanwezigheid.

Ze slikt haar tranen weg en kijkt mevrouw Janssen hulpeloos aan: “Hoe moet ik Lara nou eten geven?”

“Dat zult u met de heer Versteege moeten bespreken.”

“Frits ziet me aankomen! Het is een lieverd hoor, maar hij heeft toch ook gewoon zijn eigen leven. Wij hebben geen relatie. Gewoon vrienden… We zijn gewoon vrienden. Meer niet.” Haar schouders schokken.

Stoïcijns blijft mevrouw Janssen voor zich uit staren, wachtend tot de huilbui voorbij is. Vera doorzoekt haar tas. Door de tranen heen heeft ze moeite om de verpakking van de papieren zakdoekjes open te krijgen. Ze snuit haar neus en veegt haar tranen weg. “Hoe moet ik de huur dan betalen?”

“Hmm…” knikt mevrouw Janssen bedenkelijk. “Ik begrijp het probleem.” Even klinkt er warmte in haar stem. Ze staart naar haar notitieblok. “Huurprobleem,” schrijft ze dan op. “Dat ziet er niet best uit, mevrouwtje.” Ze krabbelt wat op haar notitieblok. “Uw sociaal krediet is zojuist nog verder gedaald. Geen inkomen, huurproblemen, problemen om uw kind eten te geven, agressieproblemen.”

“Agressieproblemen?”

“De politie was hier toch vanmiddag?”

Vera was het al weer even vergeten. “Ja, maar ik ben toch niet dood? Die man zei het zelf. En u… u ziet toch ook dat ik niet dood ben.”

“Wat niet is kan nog komen mevrouw. Wilt u soms beweren dat de politiecomputer het mis heeft? Computers maken geen fouten. Buiten dat, de agenten hebben u minpunten gegeven omdat u ze niet netjes te woord heeft gestaan.”

“Godverdomme!” Voor ze het zich beseft staat Vera rechtop.

“Rustig. U heeft uzelf niet onder controle mevrouw. Gaat u weer even rustig zitten.”

Vera laat zichzelf terug op de bank zakken. Er is niets wat ze kan doen. Deze dame heeft de macht. Ze moet rustig blijven.

caught in the web
Copyiright © Foto: Chris Hayes

“Al met al een flinke zorg, mevrouw Hoefakker. U geeft aan dat u niet bij de heer Versteege terecht kunt, niet weet hoe u de huur moet betalen. U heeft een kind. Uw situatie baart ons zorgen.”

“Mij ook.” Ze hoort het zichzelf stamelen, maar haar stem klinkt ver weg. Dof. Alsof ze onder water zit.

“Mooi, zijn we het daar in ieder geval over eens. Gelukkig heb ik een oplossing.” Opnieuw rommelt mevrouw Janssen in haar tas en legt een stapel formulieren op tafel. “Wij als gemeente zijn zeer betrokken bij het welzijn van onze jonge burgers. Uiteraard kunnen we niet uw uitkering stopzetten en daarmee uw dochter onverzorgd achter laten. Wij willen haar graag onder onze hoede nemen, voor zolang de situatie duurt. Als u hier even zou willen tekenen.” Ze draait de formulieren over tafel en overhandigt Vera haar pen.

Vera’s ogen schieten over het formulier. “Wat houdt het precies in, dat u de verzorging op u zult nemen?” Haar stem schiet raar de hoogte in. Buiten adem hapt ze naar lucht. Haar hoofd is vol. Haar vingers strijken rondjes over haar kloppende slapen.

“U geeft zelf aan dat het u niet meer lukt. De gemeente neemt Lara onder haar hoede tot u er weer zelf toe in staat bent.”

“Ja, maar ik begrijp…”

“Dit is echt het beste voor Lara. U wilt toch ook het beste voor uw dochter, of niet?” Mevrouw Janssen schuift het formulier een stukje verder in Vera’s richting. “Als u hier dan even zou willen tekenen,” tikt haar vinger op de stippellijn.

Copyright © Foto 1: Appu Shaji
Copyright © Foto 2: Chris Hayes
Copyright © Tekst: Helga Smit

In categorie: Burgerrechten, Veiligheid en justitie Tags: kunst, literatuur, privacy, proza

Schaf de Kijkwijzer af

20 december 2017 door Wietze Brandsma

Kijkwijzer 16

Kijkwijzer 16Wie met de kerstdagen plannen heeft om met kinderen naar een ’16+’-film te gaan, zoals actiefilm Blade Runner, zou vervolgens wel eens van een koude kermis thuis kunnen komen. Van de wet mag de bioscoop niet een kaartje verkopen aan iemand die nog geen zestien is, voor een film die de Kijkwijzer als 16+ heeft aangemerkt. Zelfs als dat onder begeleiding van een ouder of voogd is. [Lees meer…] overSchaf de Kijkwijzer af

In categorie: Cultuur, Economie, ICT-beleid, Onderwijs en wetenschap, Opinie, Veiligheid en justitie

Volgende pagina »

Before Footer

Facebooktwittergoogle_pluslinkedinrssyoutubeinstagram

Inloggen


Wachtwoord vergeten?
Wachtwoord vergeten
Afbreken

Nieuwe gebruiker

Ingelogde gebruikers kunnen reacties plaatsen bij artikelen op onze website.

Nieuwe Aanmelding
  • Contact
  • ANBI
  • Privacybeleid
CC0 1.0 Universal Public Domain Dedication 2010 – 2019 Piratenpartij Nederland