Piratenpartij

voor een vrije informatiesamenleving

Justitie en veiligheid

DRM schendt consumentenrechten

door 3 Reacties

Digitaal beperkingenbeheer (DRM) ondermijnt de concurrentie en verstoort de markt, schaadt het publieke domein en de eigendomsrechten (zelfs op auto’s of koffiemachines). Bedrijven gebruiken DRM om u te dwingen extra te betalen voor reparaties in hun erkende service-centra, of om hun officiële verbruiksartikelen te kopen, alles van printerinkt tot reinigingsmiddel voor geautomatiseerde kattenbakken.

Digitaal beperkingenbeheer (DRM) is slecht voor de rechten van de consument, slecht voor innovatie, en slecht voor veiligheid. DRM’s zijn digitale sloten die op uw apparaten worden geplaatst, zonder u de sleutel te geven. ‘Digital Restrictions Management‘ (oorspronkelijk geïntroduceerd door de entertainment-industrie als ‘Digital Rights Management‘), zijn technologieën die het gebruik van hardware, software of andere creatieve werken zoals boeken, films, muziek, etc. voorkomen, controleren of beperken. Ze staan ook bekend als anti-kopieertechnologieën.

De Piratenpartij wil dat de wettelijke bescherming voor digitale sloten op consumentenproducten wordt afgeschaft.

Gebruikersrechten

In Europa hebben we een reeks uitzonderingen op het auteursrecht om de grondrechten te waarborgen. Je mag een privé-kopie maken, werken of delen van werken gebruiken voor onderwijs en wetenschappelijk onderzoek, citaten voor kritiek of recensies. Bibliotheken en andere culturele erfgoedinstellingen hebben een aantal uitzonderingen die hen in staat stellen werken beschikbaar te stellen aan het publiek en deze werken digitaal te bewaren, en de pers heeft ook een aantal uitzonderingen om het recht op informatie te garanderen.

Goed voorbeeld doet goed volgen

Toen wetgevers wettelijke bescherming gaven aan DRM, hebben ze verzuimd de gebruikersrechten te beschermen. Portugal heeft aangetoond dat landen wetten kunnen maken over toepassing van DRM die een eerlijker evenwicht tussen gebruikers en de auteursrechtenhouder geven. In navolging van Portugal kun je de gebruikersrechten beschermen, door de uitzonderingen op het auteursrecht uit te sluiting van de DRM-bepaling in artikel 29a van de Auteurswet.

Reactie Piratenpartij

Onderstaand is de reactie van de Piratenpartij op de “internet consultatie consumentenrechten”. De Piratenpartij stelt voor om ook de DRM-bepaling in de Auteurswet aan te passen.

Piratenpartij-consultatie-consumentenrechtenDownload

Geachte heer/mevrouw,

Met deze brief reageren we op de “internet consultatie consumentenrechten”. Piratenpartij Nederland dankt u voor de mogelijkheid om onze visie op het conceptwetsvoorstel met u te delen.

De Piratenpartij zet zich in voor de vrije toegang tot kennis, technologie en cultuur. Daar de “technische voorzieningen” uit artikel 29a van de Auteurswet verder kunnen gaan dan buiten het toepassingsgebied dat traditioneel onder het auteursrecht valt, zijn wij van mening dat ook aanpassing van de Auteurswet vereist is.

De twee Europese consumentenrechten richtlijnen regelen o.a. dat consumenten zowel voor digitale inhoud (bijv. games, applicaties), digitale diensten (bijv. streaming) als voor goederen met een digitaal element (bijv. een smart TV) recht krijgen op (veiligheids-)updates zolang zij die redelijkerwijs mogen verwachten.

Deze richtlijnen kunnen voorts niet los worden gezien van Richtlijnen 96/9/EG en 2001/29/EG van het Europees Parlement en de Raad betreffende auteursrechten (hierna: richtlijn auteursrechten). De richtlijn auteursrechten is ook van toepassing op digitale diensten, omdat het begrip “technische voorzieningen” in artkel 6 van die richtlijn zowel goederen als ook digitale diensten omvat.

Digital Restrictions Management (DRM)

Deze “technische voorzieningen” worden ook wel DRM genoemd, hetgeen ‘Digital Restrictions Management’ betekent, (oorspronkelijk geïntroduceerd door de entertainment-industrie als ‘Digital Rights Management’ bedoeld als anti-kopieertechnologieën). DRM kan een beletsel vormen voor consumenten om gebruik te maken van hun rechten die wettelijk zijn toegestaan.
De richtlijn auteursrechten staat de lidstaten niet toe om hun burgers toe te staan DRM te verbreken, zelfs niet voor legale doeleinden.

DRM heeft twee tekortkomingen in het bijzonder die eruit springen:

  1. DRM is onverenigbaar met interoperabiliteit. Interoperabiliteit — het koppelen van het ene ding aan het andere — is de bestaansreden van standaarden. DRM-wetgeving zet een blokkade in de weg van deze innovatie. Dus DRM bestaat alleen om compatibiliteit te voorkomen zonder uitdrukkelijke toestemming — het tegenovergestelde van een standaard.
  2. DRM is een beveiligingsramp. Het verbod op het melden van bugs in systemen met DRM maakt dat deze fouten langer voortbestaan, en meer worden uitgebuit voordat ze verholpen zijn.

Een acceptabele aanpak is het aanpassen van de definitie van de bepaling “technische voorzieningen”, met uitsluiting van uitzonderingen op het auteursrecht.

Aanpassing Auteurswet

Naar onze mening zijn voor een goede borging van de gewenste rechten de volgende wijzigingen in de Auteurswet nodig:

  1. Deze rechten kunnen worden gewaarborgd door de uitzondering zoals genoemd in Artikel 5 van de richtlijn auteursrechten te implementeren waar dat nog niet is gebeurd of slechts gedeeltelijk is gebeurd.
  2. Artikel 29a Auteurswet lid 1 de definitie van “technische voorzieningen” te wijzigen met de bepaling “die geen uitzonderingen op het auteursrecht zijn, zoals bepaald in artikel …” gevolgd door een lijst van uitzonderingen en beperkingen op het auteursrecht. Deze lijst dient aangevuld te worden met eventuele nog te implementeren uitzonderingen, die in de Nederlandse Auteurswet geheel of gedeeltelijk ontbreken.

ad 1. Bijvoorbeeld:

  • Artikel 5.3(l) het gebruik met het oog op demonstratie of herstel van apparatuur;
  • Artikel 5.3(m) het gebruik met het oog op de wederopbouw van een gebouw.

ad 2. Bijvoorbeeld:

Technische voorzieningen die geen uitzonderingen op het auteursrecht zijn, zoals bepaald in artikel 12 (lid 6), hoofdstuk 1 paragraaf 6 “De beperkingen van het auteursrecht” (met name artikel 15, 15a, 15b, 15c, 15h, 15i, 15j, 15k, 16, 16a, 16b, 16c, 16, 16h, 16n, 16o, 17, 17c, 18, 18a, 18b, 19, 22, 24a), artikel 45k, 45m, […, etc.], worden geacht «doeltreffend» te zijn indien het gebruik van een beschermd werk door de maker of zijn rechtverkrijgenden wordt beheerst door middel van toegangscontrole of door toepassing van een beschermingsprocédé zoals encryptie, vervorming of andere transformatie van het werk of een kopieerbeveiliging die de beoogde bescherming bereikt.

Samenvatting

DRM’s zijn digitale sloten die op apparaten worden geplaatst, zonder de consument de sleutel te geven. Het zou bedrijven niet mogen worden toegestaan om klanten hun fundamentele rechten te ontnemen met gebruikersovereenkomsten of digitale sloten (DRM).

Het is volkomen legaal onder het auteursrecht om uw eigen apparatuur te repareren, de software te reverse-engineeren en aan de apparatuur te sleutelen om aan uw behoeften te voldoen.

Als een technologie een Nederlandse burger verhindert gebruik te maken van een auteursrechtuitzondering (privé-kopie, onderwijs, commentaar, kritiek, wetenschappelijk onderzoek, etc.), dan kan die technologie door de wet niet als DRM worden beschouwd.

De DRM bepaling in de Auteurswet dient te worden aangepast om gebruikers volledig te laten beschikken over hun consumentenrechten.

Vanzelfsprekend lichten we onze inbreng graag nader toe, mocht daartoe behoefte bestaan.

Hoogachtend,
Namens de Piratenpartij Nederland,
ir. W.A. Brandsma

Lees meer over DRM:

Wet Digitale Overheid, goed ID?

door 1 Reactie

Op 11 februari stemt de Tweede Kamer over de invoering van de Wet Digitale Overheid. Formeel heeft de Wet Digitale Overheid als doel het regelen van het veilig en betrouwbaar kunnen inloggen voor Nederlandse burgers en bedrijven bij de (semi-)overheid. Met veilig en betrouwbaar inloggen wordt bedoeld dat burgers elektronische identificatiemiddelen (eID) krijgen met een hogere mate van betrouwbaarheid dan het huidige DigiD. In praktijk betekent dit dat de identiteitskaart of het rijbewijs “enkele euro’s” duurder zal worden door het toevoegen van een extra chip om digitaal met de overheid te kunnen communiceren.

Maar wat vinden wij er eigenlijk van? Willen we überhaupt wel meer moeten betalen voor een duurdere chip op onze identiteitskaart of rijbewijs? En wat als we ons paspoort gewoon willen behouden? En is het allemaal wel veilig en privacyvriendelijk? Volgens ons zitten er de nodige haken en ogen aan. De Piratenpartij sloot zich aan bij #goedID, een initiatief van Waag met ondersteuning van onder andere de gemeentes Haarlem en Nijmegen, de Stichting Openbare Bibliotheek Amsterdam en Petities.nl. En duik ik eens dieper in op een aantal stellingen van #goedID.

“Een goed digitaal ID dient, naast het onmiddellijk belang van de gebruiker, louter het publiek belang. Digitale identiteit is geen handelswaar.”

Het is natuurlijk niet de bedoeling dat onze digitale identiteit en de daaraan gekoppelde gegevens items zijn voor op de advertentieveilingen. Dus niet dat als je bijvoorbeeld een auto op naam zet je een aanbieding krijgt van je verzekeraar voor een autoverzekering. Schoenmaker blijf bij je digitale leest.

“Een goed digitaal ID functioneert transparant op voor iedereen te controleren wijze, en door gebruik van open source software.”

De Piratenpartij is een groot voorstander van het gebruik van open source software. Niet alleen voor de burger, maar ook voor bedrijven en zeker voor overheidsinstellingen. Om een digitaal ID transparant en controleerbaar te maken, en te houden, is een open code belangrijk. Per slot van rekening wordt de code geschreven met belastinggeld, ons geld dus, en willen we dat dus ook kunnen controleren. 

“Een goed digitaal ID vermijdt centrale verwerking of opslag van persoonsgegevens en gebruiksdata; niemand kan meekijken.”

Waarborging van privacy voor de gebruikers van het systeem is de basis van een goed dossierbeheer. Inzage alleen voor rechthebbenden, uitwisselingen alleen met goedkeuring van de gebruiker en te allen tijde zelf het dossier kunnen inzien of opvragen.

“Een goed digitaal ID vormt één van de belangrijkste fundamenten onder een betrouwbare en veilige gedigitaliseerde samenleving, dient breed inzetbaar te zijn en vertrouwen te versterken.” – #goedID

Datalekken, e-security en privacy is een veel voorkomend onderwerp in het nieuws de laatste tijd. Datalekken bij de overheid blijken in de praktijk onvermijdelijk. Ziekenhuizen sluiten afdelingen. Scholen kunnen geen examens afnemen, een universiteit sluit de deuren. Thuiswerken via Citrix wordt onmogelijk gemaakt. Regelmatig liggen persoonsgegevens op straat. Politieke partijen komen met allerlei omslachtige maatregelen, ministers en staatssecretarissen denken de wijsheid in pacht te hebben maar gaan voorbij aan waar het voor de Piratenpartij met name om draait: Veiligheid, privacy en transparantie in het belang van de burger. In de aanloop naar de Tweede Kamer verkiezingen van 2021 verwacht ik nog meer proefballonnen, gekke zijsprongen en wilde plannen.

“Op een gegeven moment zullen onze kinderen, of de kinderen van onze kinderen, terugkijken en zeggen: hoe konden jullie zo naïef zijn dat jullie al die data en privacy vrij hebben weggegeven?”, zo waarschuwt hoogleraar Robbert Dijkgraaf. Laten we daar eens bij stilstaan. Ook als we het zelf niet zo belangrijk vinden, dat privacygebeuren, er komen generaties na ons die recht hebben op een veilig en gebalanceerd privacylandschap. Wat we nu nodig hebben is kennis van zaken en de durf onderwerpen bespreekbaar te maken op bestuurlijk niveau. Privacy is immers een mensenrecht, voor ons en voor de generaties na ons.

Dick Swiers

SyRI naar de prullenbak verwezen

door Reageer

Vandaag is door de rechter uitgesproken dat de rechten van de mens belangrijker zijn dan de controledrang van de Nederlandse regering. En daar is de Piratenpartij erg blij mee.

Er zijn zo’n zestig mensen afgekomen op de uitspraak van de rechter over het Systeem Risico Indicatie (SyRI) en het is wel duidelijk dat iedereen in de zaal – op de advocaten van de regering na – tegen SyRI is. Dit keer geen lange redevoeringen van de partijen, zoals eerder tijdens de rechtszaak, maar puur de uitspraak van de rechter. Als die begint met het feitelijk voorlezen wat SyRI is en bijbehorende wetten noemt, gaat er zichtbaar een siddering door de zaal. Dat begint slecht! En dat gevoel wordt er niet beter op als de rechter de burgers Maxim Februari en Tommy Wieringa en de Landelijke Cliëntenraad niet ontvankelijk verklaart.

“Zonder vertrouwen geen draagvlak”

Uitspraak rechtbank in de zaak tegen SyRI

“Deze zaak draait om privacybescherming”, zegt de rechter en daar zijn wij het natuurlijk helemaal mee eens. Terwijl de rechter doorgaat over waar ze allemaal over nagedacht hebben, valt het me op dat de vele laptops in de zaal allemaal voorzien zijn van een webcam-cover. De mensen in de zaal zijn duidelijk fan van privacy. “Fraude tast de solidariteit aan die aan het sociale zekerheidsstelsel ten grondslag ligt. De bestrijding van fraude is ook de centrale doelstelling van SyRI”. Met die uitspraak van de rechter wordt het paar graden kouder in de zaal. Gelukkig is dat het laatste positieve dat de rechter nog zegt over SyRI. De rechter is verder behoorlijk kritisch over SyRI. “Niet controleerbaar, niet inzichtelijk en niet transparant”. In de rest van de mondelinge toelichtingen van de rechter komen die zinsneden over controleerbaarheid en transparantie nog vele keren naar voren.

Vervolgens brengt de rechter artikel 8 lid 2 van het Europees verdrag voor de rechten van de mens ter sprake. En dan blijkt er helemaal niets meer over te blijven van de wettelijke grondslag van SyRI. Er volgen een flink aantal grote krachtige woorden. Fundamentele beginselen van gegevensbescherming die in het Unierecht zijn bepaald, te weten het transparantiebeginsel, het doelbindingsbeginsel en het beginsel van data-minimalisatie. Volgens de rechtbank voldoet SyRI aan geen enkele van deze beginselen.  

“Niet transparant, niet inzichtelijk en niet controleerbaar.”

Uiteindelijk volgt dan uitspraak “De rechtbank komt tot oordeel dat de SyRI wetgeving in haar huidige vorm de toets van artikel 8 lid 2 EVRM niet doorstaat. De wetgeving wat betreft de inzet van SyRI is onvoldoende inzichtelijk en controleerbaar”. De rechtbank besluit dan ook dat de betreffende artikelen uit de wet SUWI onverbindend zijn en haalt daarmee de wettelijke grondslag van SyRI onderuit. Ik moest me beheersen om niet op te staan en voluit te applaudisseren. Mijn vertrouwen in de rechtspraak is vandaag weer een beetje hersteld. De hele uitspraak staat hier: http://deeplink.rechtspraak.nl/uitspraak?id=ECLI:NL:RBDHA:2020:865   

Meer info:

Waarom betalen we BTW over de thuiskopieheffing?

door 2 Reacties

De Piratenpartij is fundamenteel tegen media- of hardwareheffingen voor thuiskopieën; Er zouden geen belastingen voor het kopiëren moeten worden toegestaan. Het auteursrecht is verworden tot een obstakel voor creativiteit, met name de creativiteit aan de basis.

Wat extra zout in de wonde wrijft is dat we nog steeds BTW over de thuiskopieheffing betalen. Het hoogste Europese hof heeft in 2017 uitspraak gedaan dat de thuiskopieheffing niet onder de BTW regeling valt. Je zou mogen verwachten dat de overheid de consumenten niet onnodig teveel laat betalen, en de regels aanpast. Toch hebben de consumenten sinds 2017 zo’n 8 miljoen euro per jaar aan BTW afgedragen over de thuiskopieheffing.

Wat is thuiskopieheffing?

De “thuiskopieheffing” is een prijsopslag op gegevensdragers die geschikt zijn van het maken van kopieën. Bijvoorbeeld, bij het kopen van een usb-stick, laptop of smartphone, is de prijs inclusief een heffing. Dit leidt tot het risico dat u uiteindelijk meerdere keren betaalt voor hetzelfde. U moet de heffing betalen bij de aankoop van een externe harde schijf waarop u de muziek kopieert als back-up, een heffing op de computer die u gebruikt om de kopie te maken, en een heffing op het apparaat (een tablet bijvoorbeeld) dat u gebruikt om de muziek te luisteren. Bovendien kan het zijn dat een consument producten koopt met de thuiskopieheffing, dat ze zelfs als ze die nooit gebruiken voor privékopieën van auteursrechtelijk beschermde werken, de heffing nog steeds moeten betalen. Tegenwoordig is een tablet vaak de standaard voor de bediening van allerlei machines, van een melkrobot voor boeren tot een elektrische deuropener voor opa en oma.

Copyright levies

Waarom betalen we thuiskopieheffing?

Van gebruikers wordt ‘compensatie‘ gevraagd die hun rechten uitoefenen die de Auteurswet biedt. Artikel 16c van de Auteurswet bepaald dat er een verplichting tot betaling rust op de voorwerpen die hier geproduceerd zijn of geïmporteerd. Deze heffing wordt uiteindelijk aan de consumenten doorberekend voor het legaal kopiëren voor privégebruik.

De heffingsbedragen staan op de website van de rijksoverheid. Wat opvalt is dat er “Heffingsbedrag exclusief btw” bij staat in de tabel, maar de rijksoverheid de verplichting voor BTW-betaling over de thuiskopieheffing niet expliciet vermeld. Daarvoor moeten we op de website van een private stichting kijken. Volgens Stichting de Thuiskopie die de thuiskopieregeling uitvoert geldt de BTW-regeling ook voor de hier inbegrepen thuiskopieheffing.

Hoogte thuiskopieheffing 2018 t/m 2020

HvJ EU: geen BTW over de thuiskopieheffing

Volgens het Hof van Justitie van de Europese Unie (HvJ EU) zou er geen BTW moeten worden geheven over de thuiskopieheffing. Op 18 januari 2017 heeft het hoogste Europese hof uitspraak gedaan in zaak C‑37/16 (SAWP arrest):

Voor de BTW-richtlijn verrichten reproductierechthouders geen dienst ten behoeve van producenten en importeurs van blancodragers HvJ EU 18 januari 2017, IEF 16535; IEFbe 2066; C‑37/16; ECLI:EU:C:2017:22 (SAWP) Auteurs, uitvoerend kunstenaars en andere rechthebbenden verrichten geen dienst in de zin van artikel 24, lid 1, en artikel 25, aanhef en onder a), van de btw-richtlijn ten behoeve van producenten en importeurs van bandrecorders en vergelijkbare inrichtingen en van blanco dragers bij wie collectieve beheersorganisaties voor rekening van de rechthebbenden, maar in eigen naam, bij de verkoop van deze inrichtingen en dragers een heffing innen.

Het HvJ EU zegt hier dat de collectieve beheersorganisaties, zoals Stichting de Thuiskopie, geen dienst verrichten in de zin van de BTW-richtlijn ten behoeve van producenten en importeurs, maar een heffing in eigen naam innen. Er zou dus geen BTW over de thuiskopieheffing mogen worden geheven.

Thuiskopieheffing en BTW

Er zou geen BTW over de thuiskopieheffing mogen worden geheven. Dit is vastgesteld bij een besluit van het Hof van Justitie van de Europese Unie van 2017. In veel landen is dit eenvoudigweg niet terug te zien in de lokale wetgeving en leidt het tot een aanzienlijke verhoging van de door de consument te betalen ‘compensatie‘ voor het kopiëren voor privégebruik.

Uit de jaarverslagen van Stichting de Thuiskopie valt op te maken dat de stichting over de jaren 2013 t/m 2018 gemiddeld 40 miljoen euro heeft opgehaald. Gemiddeld betalen consumenten ruwweg 8 miljoen euro per jaar aan BTW over de thuiskopieheffing. Deze betalen ze bij aanschaf aan de winkelier.
De bedragen in de tabel zijn * € 1.000

JaarHeffingBTW
201330.8316.475
201469.29514.552
201533.4987.035
201630.0706.315
201744.1879.279
201833.5097.037
Gemiddeld40.2328.449

Conclusie: geen BTW over de thuiskopieheffing

Bij het vaststellen van het “Tarief 2018-2020” heeft de overheid verzuimd om de uitspraak van HvJ EU in zaak C‑37/16 in acht te nemen. Er zou geen BTW over de thuiskopieheffing mogen worden geheven. Consumenten die de afgelopen jaren BTW betaald hebben over de thuiskopieheffing zouden moeten worden gecompenseerd.

Fix copyright tip: schaf de thuiskopieheffing af en ga op zoek naar betere manieren om auteurs te compenseren.

Afschaffen thuiskopieheffing is twee vliegen in een klap

Consumenten worden benadeeld — in veel gevallen betalen ze dubbel of zelfs driedubbel voor het maken van een zelfde privé-kopie. De thuiskopieheffing — in feite een belasting op blanco opslagmedia — is niet meer van deze tijd.

Artikel 5 van de EU-Copyright Directive vereist een “billijke compensatie“, maar in dit artikel wordt nergens gesproken over een op apparaten en media gebaseerd stelsel van auteursrechten-heffingen.

Maar de schade aan de rechtenhouders is niet duidelijk aangetoond – er is geen onafhankelijke geloofwaardige studie hierover gepubliceerd. Volgens een TNO-rapport is het omstreden of er überhaupt schade [pdf,p25] wordt geleden. Een Fins onderzoek heeft aangetoond dat het verwijderen van de thuiskopieheffing tot voordeel voor iedereen [pdf,p106] zou leiden.

Finland heeft inmiddels de thuiskopieheffing op digitale apparaten weer afgeschaft. In de “digitale eengemaakte markt” leggen 22 van de 28 EU-lidstaten een heffing op. Het feit dat de regels niet overal in Europa hetzelfde zijn, geeft sommigen een oneerlijk voordeel en belemmert de eerlijke concurrentie.

De Piratenpartij is tegen de thuiskopieheffing: er bestaan betere manieren waarbij de artiesten een marktconforme vergoeding krijgen voor de werken die zij leveren.

Lees meer…

Frankrijk presenteert uploadfilter-wetgeving, “vergeet” gebruikersrechten

door

De EU-lidstaten hebben tot juni 2021 de tijd om de nieuwe auteursrechtenrichtlijn en het beruchte artikel 17, het uploadfilter, in hun nationale wetgeving te implementeren. Frankrijk, de meest fervente voorstander van artikel 17, heeft blijkbaar geen tijd te verliezen. De Franse regering heeft zojuist een nieuw wetsontwerp ingediend dat onder andere bedoeld is om artikel 17 van de auteursrechtenrichtlijn ten uitvoer te leggen.

Het is belangrijk om de tenuitvoerlegging van de auteursrecht wetgeving in Frankrijk te volgen, ongeacht waar u zich ook bevindt in de EU: omdat het waarschijnlijk het worst-case scenario is van hoe artikel 17 zich zou kunnen ontwikkelen als de rechtenhouders ten volle hun zin doordrukken. Tijdens de onderhandelingen over de hervorming van het auteursrecht heeft Frankrijk altijd gediend als spreekbuis van de entertainment-industrie. In dit opzicht hoeft het geen verrassing te zijn dat de Franse regering de nieuwe auteursrechtsregels interpreteert op de manier die het gunstigst is voor grote rechtenhouders. President Emmanuel Macron kwam persoonlijk tussenbeide bij Angela Merkel om de steun van Duitsland voor uploadfilters te verkrijgen, hoewel deze duidelijk in strijd zijn met het Duitse regeerakkoord.

Toch zou de vermetelheid waarmee het Franse wetsontwerp voorbijgaat aan de waarborgen die in de EU-richtlijn betreffende het auteursrecht zijn opgenomen om de gebruikerrechten te beschermen, zelfs voor de meest cynische waarnemer verbijsterend moeten zijn. Het Franse wetsontwerp is nog niet door het parlement aangenomen; er is nog een kans om het te verbeteren. Maar daar de overgrote meerderheid van de Franse europarlementsleden over de partijgrenzen heen voor de Europese auteursrechtenrichtlijn heeft gestemd, valt er niet veel goeds te verwachten.

Demo Tim Lueddemann Emuo Star4-Copy
Photo: (cc) by-nc-sa Tim Lüddemann • Protester: Emuolia Star

Culturele soevereiniteit!?

Het nieuwe wetsontwerp inzake “audiovisuele communicatie en culturele soevereiniteit in het digitale tijdperk” bevat een hele reeks bepalingen naast het auteursrecht, waaronder de bescherming van minderjarigen en de regulering van videostreamingplatforms zoals Netflix. De titel van het wetsontwerp etaleert de mentaliteit van de Franse wetgevers. De handhaving van het auteursrecht in het belang van particuliere amusementsbedrijven wordt hier gepresenteerd als een kwestie van Franse soevereiniteit. Artikel 17 wordt voorgesteld als een maatregel om de Europese amusementsindustrie te steunen in haar conflicten met Amerikaanse technologiebedrijven. In deze strijd voor “culturele soevereiniteit” is er nauwelijks plaats voor de belangen van de gebruikers.

Deze blogpost beschouwt het deel van het wetsontwerp dat betrekking heeft op de tenuitvoerlegging van artikel 17 van de richtlijn auteursrecht (te vinden op de bladzijden 28 tot en met 34 van het wetsontwerp). Dit deel bestaat uit vier hoofdstukken, die respectievelijk betrekking hebben op de definitie van de betrokken platforms, hun verplichtingen, transparantie en gebruikersrechten. De titel van het laatste hoofdstuk is echter een aanfluiting, omdat het simpelweg voorbijgaat aan de meeste gebruikersrechten die in artikel 17 worden toegekend. Dit is vooral onsmakelijk omdat de meeste van deze waarborgen tegen het einde van de onderhandelingen in de tekst van de richtlijn zijn opgenomen om te reageren op de massale protesten tegen de mogelijk desastreuze gevolgen van het uploadfilterstelsel voor fundamentele rechten als de vrijheid van meningsuiting.

Definitie van ‘platform’

Ondanks alle verzoenende verklaringen van voorstanders van artikel 17 dat de richtlijn alleen gericht is op grote sociale mediabedrijven zoals YouTube en Facebook, probeert het Franse wetsontwerp de nieuwe regelgeving uit te breiden naar zoveel mogelijk platforms. De definitie in hoofdstuk 1 van het ontwerp komt in grote lijnen overeen met die van de EU-richtlijn. Deze definitie is alom bekritiseerd omdat ze te vaag is. Het Franse ontwerp had dit kunnen verhelderen door onduidelijke termen te specificeren, zoals “grote hoeveelheden” auteursrechtelijk beschermde naar een platform geüploade content. In plaats daarvan wordt in het Franse wetsontwerp voorgesteld om in een afzonderlijk algemene maatregel van bestuur te bepalen wat onder “grote hoeveelheden” moet worden verstaan.

Er is echter één belangrijk verschil: De definitie omvat niet alleen platforms die direct profiteren van het uploaden van auteursrechtelijke content door gebruikers, maar ook platforms die dat indirect doen. Platforms waarvan het bedrijfsmodel niet gebaseerd is op toegang tot auteursrechtelijke content (bijvoorbeeld door advertenties direct naast die content te plaatsen), maar die desondanks uploads toch toestaan. Een voorbeeld hiervan is de dating-app Tinder, die gebaseerd is op een freemium-businessmodel, waarbij gebruikers kunnen betalen voor extra functionaliteit die hun datingprofielen meer zichtbaarheid geeft. Deze winst is duidelijk niet direct afkomstig van auteursrechtelijke uploads (profielfoto’s), maar tegelijkertijd is het duidelijk dat Tinder zonder foto’s niet zou werken. Men zou dus kunnen stellen dat Tinder indirect winst haalt uit het organiseren van de geüploade afbeeldingen.

De EU-richtlijn noemt indirecte winst wel in de overwegingen, die niet bindend zijn, maar niet in de wettelijke definitie. Het lijkt erop dat de Franse regering selectief heeft gewinkeld in de overwegingen, wanneer deze van pas komen voor de entertainment-industrie. In het Franse wetsontwerp ontbreekt bijvoorbeeld de belangrijke verduidelijking (die Tinder zeker van de definitie zou uitsluiten) dat alleen platforms die concurreren met gelicentieerde streamingplatforms voor hetzelfde publiek onder de definitie moeten vallen.

Verplichtingen voor platforms

De kern van het voorstel is hoofdstuk 2, dat grotendeels identiek is aan de bepalingen in artikel 17 van de Auteursrechtenrichtlijn. Platforms die onder de definitie in hoofdstuk 1 vallen zijn rechtstreeks aansprakelijk voor inbreuk op het auteursrecht door hun gebruikers. Zij kunnen deze aansprakelijkheid alleen voorkomen als zij kunnen aantonen dat zij alles in het werk hebben gesteld om licentieovereenkomsten met de rechtenhouders te sluiten en de door de rechtenhouders geïdentificeerde werken te blokkeren wanneer de gebruikers deze proberen te uploaden. In de eerste drie jaar van hun bestaan gelden iets minder strenge eisen voor startende ondernemingen, zoals bepaald in de EU-richtlijn.

Het Franse wetsontwerp bepaalt ook dat de rechtenhouders volledig vrij moeten kunnen beslissen of zij al dan niet een licentie aan een platform willen aanbieden. Frankrijk boort alle hoop de grond in dat de in Duitsland besproken oplossing in de vorm van een soort verplichte standaardlicentie in heel Europa zou kunnen slagen. Volgens het Franse wetsontwerp is het duidelijk dat wanneer een rechtenhouder weigert een licentie te verkopen aan een platform, dit platform gebruik moet maken van uploadfilters. Dit is vooral van belang omdat de Duitse regering beloofd heeft om met andere Europese landen samen te werken om een oplossing te vinden waarvoor geen uploadfilter nodig is. Frankrijk, een van de grootste en belangrijkste lidstaten, is duidelijk niet geïnteresseerd in een dergelijke oplossing.

Copyright icon TDM

Transparantie

Hoofdstuk 3 bevat een aantal transparantieverplichtingen waaraan platforms moeten voldoen ten opzichte van de rechtenhouders (en natuurlijk niet ten opzichte van de gebruikers!). Zij moeten de rechtenhouders informeren over de maatregelen die zijn genomen om de uploads van gebruikers te blokkeren en over het rechtmatig gebruik van gelicentieerde content. Het belangrijkste verschil met de EU-richtlijn is dat het Franse wetsontwerp duidelijk maakt dat platforms geen bedrijfsgeheimen hoeven te onthullen om te voldoen aan de transparantieverplichtingen. Deze beperking van de transparantie brengt grote risico’s met zich mee voor het publiek, dat afhankelijk is van transparantie om de werking van de uploadfilters te onderzoeken die door particuliere bedrijven worden gebruikt om mogelijke grondrechtelijke problemen op het spoor te komen. Het is duidelijk dat platforms niet vrijwillig de werking van hun uploadfilters zullen prijsgeven en zich zullen verschuilen achter het standpunt dat deze filters bedrijfsgeheimen zijn. Blijkbaar is het voor Frankrijk niet genoeg om auteurs het recht te geven om de informatiestroom te stoppen, maar nog belangrijker voor hen om bedrijven het recht te geven om de informatiestroom te stoppen.

Gebruikersrechten

Het enige van hoofdstuk 4 dat strookt met de richtlijn is de titel. Herinnert u zich nog dat de Europese Commissie verkondigde dat uw memes veilig zullen zijn? Memes zouden niet worden geblokkeerd, zo beweerde de Commissie, omdat artikel 17 de uitzonderingen voor parodie, karikatuur, pastiche en citaten verplicht stelt en duidelijk maakt dat de lidstaten ervoor moeten zorgen dat de gebruikers in de praktijk kunnen blijven rekenen op deze uitzonderingen. Ook wordt gesteld dat platforms niet kunnen worden gedwongen om in het algemeen alle uploads van gebruikers te monitoren (wat onontbeerlijk is voor een eventuele uploadfilter) en dat legale uploads niet geblokkeerd mogen worden als gevolg van de toepassing van artikel 17.

Blijkbaar is Frankrijk al deze waarborgen in zijn wetsontwerp glad “vergeten”. Ze komen eenvoudigweg niet voor in het voorstel. De uitzonderingen op het auteursrecht onder de Franse wetgeving blijven volledig onveranderd hetzelfde, hoewel er duidelijke leemten zijn in de toepassing ervan op online-platforms, bijvoorbeeld bij het citeren van videomateriaal. Bovendien heeft Frankrijk geen regels ingevoerd om ervoor te zorgen dat deze auteursrechtelijke beperkingen in de praktijk worden toegepast wanneer gebruikers iets naar een platform uploaden en de content tegen onterechte blokkeringen wordt beschermd. In plaats van duidelijk te bepalen dat platforms de auteursrechtelijke beperkingen in hun gebruiksvoorwaarden moeten respecteren, zoals de richtlijn voorschrijft, schrijft het Franse wetsontwerp alleen maar voor dat platforms de gebruikers in grote lijnen moeten informeren over het bestaan van uitzonderingen op het auteursrecht in de Auteurswet. De relevante onderdelen van artikel 17, waarin staat dat de platforms de gebruikers daadwerkelijk in staat moeten stellen om van deze uitzonderingen gebruik te kunnen maken en dat dergelijke rechtmatige content niet mag worden geblokkeerd, ontbreken volledig.

Als u het gedeelte van het Franse wetsontwerp met de creatieve titel “gebruikersrechten” leest, wordt één ding duidelijk: content die auteursrechtelijk beschermd materiaal bevat, wordt eerst geblokkeerd. Gebruikers kunnen pas gebruik maken van auteursrechtelijke beperkingen als ze actief klagen nadat hun content is geblokkeerd. Het is natuurlijk volkomen zinloos als een reactie Gif of zelfs een Livestream dagen later wordt vrijgegeven nadat ze zijn gepubliceerd. De aantasting van de vrijheid van meningsuiting is dan al een feit. Het is dan ook niet verwonderlijk dat zeer weinig gebruikers ooit gebruik maken van klachtenmechanismen wanneer platforms deze aanbieden. Maar in het Franse wetsontwerp is een dergelijke klachtenregeling van het platform echter de enige bescherming van de gebruikersrechten. De procedure is dus heel duidelijk: eerst blokkeren, dan pas vragen stellen. Fatale fouten van volledig geautomatiseerde uploadfilters worden dus nog steeds in de hand gewerkt.

Mocht dit alles nog niet erg genoeg zijn, dan volgt er nog een laatste klap in het gezicht van de gebruikers. Indien zij (of de rechtenhouders) niet tevreden zijn over de uitkomst van de klachtenprocedure van het platform, moeten zij hun klacht richten aan de nieuw opgerichte toezichthouder ARCOM, de directe opvolger van HADOPI. HADOPI staat bekend als instantie die verantwoordelijk is voor het handhaven van de beruchte anti-grondrechtelijke “three strikes”-regel, die van Franse internetgebruikers de verbinding zou kunnen afsluiten bij herhaalde inbreuk op het auteursrecht. Frankrijk had nauwelijks een meer bevooroordeelde instantie kunnen vinden om geschillen tussen gebruikers en rechtenhouders te beslechten.

De slag om het auteursrecht gaat de tweede ronde in

Het Franse wetsontwerp bevestigt de ergste zorgen over de gevolgen van de Europese auteursrechtrichtlijn. De meest strikte vorm van uploadfilters wordt toegepast en alle waarborgen die op het laatste moment zijn ingevoerd in antwoord op de massale protesten van het publiek worden eenvoudigweg genegeerd bij de nationale implementatie. Het is moeilijk voor te stellen dat een dergelijke selectieve implementatie van een EU-richtlijn door de rechter zou worden geaccepteerd, maar voordat het tot een rechtszaak kan komen, is zou er al veel schade zijn aangericht. De kleinere lidstaten kijken vaak naar Duitsland of Frankrijk om nieuwe EU-richtlijnen over te nemen. Dus het gevaar is groot dat Frankrijk met zijn voortvarendheid de norm voor de handhaving van het auteursrecht in de hele EU kan bepalen. De Europese Commissie zou Frankrijk moeten herinneren aan zijn verplichting om de volledige richtlijn ten uitvoer te leggen, en niet alleen die bepalingen te kiezen die de entertainment-industrie ten goede komen. Maar zolang een Franse EU-commissaris verantwoordelijk is voor het auteursrecht, is die kans daarop miniem.

Het is dus opnieuw aan de gebruikers, die de noodklok moeten luiden om deze gevaarlijkste versie van artikel 17 tot op heden te voorkomen! Het Franse parlement kan dit wetsontwerp in zijn huidige vorm nog tegenhouden. We moeten dan ook druk blijven uitoefenen op andere Europese regeringen om dit vreselijke voorbeeld niet te volgen en de gebruikersrechten te respecteren.

Voor zover mogelijk bij wet, heeft de maker afstand gedaan van alle auteursrechten en verwante of naburige rechten op dit werk.

Blog van voormalig Europarlementariër Julia Reda: ‘France proposes upload filter law, “forgets” user rights‘, oorspronkelijk gepubliceerd op 6 december 2019. Vertaling door Wietze Brandsma.

Thuiskopieheffing: economische schadepost naar 1 miljard in tien jaar

door

Thuiskopieheffing - Home Cooking Is Killing RestaurantsDe thuiskopieheffing komt voort uit een misverstand over het doel van auteursrecht. Auteursrecht is niet bedoeld om makers te compenseren voor elk gebruik van hun werk. Het is bedoeld om de creativiteit en inventiviteit te bevorderen.

Het auteursrecht is een beperking van de rechten van het publiek. De beperkingen die de wet stelt geven bepaalde rechten terug aan het publiek. Die beperkingen zijn zowel wettelijk als eerlijk en praktisch, zoals het recht om een thuiskopie te maken voor eigen gebruik.

Het vrij mogen gebruiken en delen van kennis en cultuur is de normale situatie. We hebben meer gebruikersrechten nodig, niet minder.

Double Payment? Nice Try!
Double payment? Nice try!

Thuiskopieheffing is compensatie voor niet geleden schade

Consumenten worden benadeeld — in veel gevallen betalen ze dubbel of zelfs driedubbel voor het maken van een zelfde privé-kopie. Dit systeem verstoort de markt door economische schade te compenseren die niet duidelijk is aangetoond — er is geen onafhankelijke geloofwaardige studie hierover gepubliceerd.

Volgens het TNO-rapport “Systematiek voor thuiskopieheffing” uit het Eerste Kamer-dossier over het Auteursrechtbeleid, is (p25) “de hoeveelheid schade nergens uitgewerkt en is het omstreden of er überhaupt schade wordt geleden”.

Copyright leviesDalende trend, stijgende opbrengsten, hoge kosten

Volgens het Jaarverslag 2017 van Stichting de Thuiskopie heeft de stichting over de jaren 2013 t/m 2016 gemiddeld 41 miljoen euro opgehaald. De opbrengst in 2017 was zelfs 44,2 miljoen euro, in 2016 was dat nog 30,1 miljoen.

Een onderzoek gepubliceerd door Digital Europe toont aan, dat het voor elke euro 51,2 cent kost om de EU-thuiskopieheffing in te zamelen. Dit maakt de thuiskopieheffing een zeer inefficiënte heffing.

Thuiskopieheffing - Private Copy LeviesEconomische schadepost van half miljard euro in vijf jaar

De branchevereniging Digital Europe — het samenwerkingsorgaan van Europese elektronicamerken en brancheorganisaties — heeft berekend dat de oprichting en uitvoering van het Nederlandse systeem 50 miljoen euro kost, terwijl er tot 2017 niet meer dan 40 miljoen euro (excl BTW) wordt ingezameld.

Dat brengt, inclusief BTW, de totale economische schade op circa 100 miljoen per jaar, ofwel bijna een half miljard euro over een periode van vijf jaar.

De heffing is niet billijk, en een cadeau aan auteursrechtorganisaties die de kosten en complexiteit van het wettelijk opnieuw gebruiken van content verder zal doen toenemen.

De economische verspilling van de thuiskopieheffing gaat richting 1 miljard euro in tien jaar.

Thuiskopie jaaroverzicht 2017

Cloud ComputingDe tarieven moeten omlaag

Ook onder de bestaande wetgeving zouden de tarieven verlaagd moeten worden. Er is immers sprake van een dalende trend in de hoeveelheid thuiskopieën.

Er zouden geen nieuwe heffingen bij mogen komen. De nieuw bedachte heffing op opslag in de cloud die voor sommige voorwerpen geldt zou teruggedraaid moeten worden, en de consumenten die deze opslag reeds betaald hebben zouden moeten worden gecompenseerd.

Fix copyright tip: schaf de thuiskopieheffing af en ga op zoek naar betere manieren om auteurs te compenseren.Nog beter is afschaffing thuiskopieheffing

Finland heeft inmiddels de thuiskopieheffing op digitale apparaten weer afgeschaft. In de “digitale interne markt” leggen 22 van de 28 EU-lidstaten een heffing op. Het feit dat de regels niet overal in Europa hetzelfde zijn, geeft sommigen een oneerlijk voordeel en belemmert de eerlijke concurrentie.

De thuiskopieheffing is compensatie voor niet geleden schade, en een belemmering voor innovatie.

De Piratenpartij is tegen de thuiskopieheffing: er bestaan betere manieren waarbij de artiesten een marktconforme vergoeding krijgen voor de werken die zij leveren.