In het algemeen is het repareren van een defect product beter dan het weg te gooien, en het is goed voor de portemonnee en het milieu, nietwaar? Fabrikanten gebruiken patent- en auteursrechtwetgeving om te verhinderen dat mensen hun eigen reserveonderdelen maken.
Bedrijvenlobby’s proberen deze mogelijkheid van sleutelen te beperken, met het argument dat hun intellectuele eigendom u uitsluit “hun” product te wijzigen, ook als u het legitiem verworven heeft.
Het recht om te repareren
Eind 2017 bleek dat Apple ongevraagd oudere apparaten opzettelijk langzamer maakt, maar verzuimde dat te melden aan zijn gebruikers. Consumenten zouden zo eerder geneigd zijn te upgraden naar nieuwe smartphones, terwijl het vervangen van de oude accu door een nieuwe batterij bij een gewone reparateur ook volstaat.
Apple wordt nu geconfronteerd met een aantal rechtszaken door boze klanten. Frankrijk is het derde land, na Israël en de VS, om een onderzoek naar ‘planned obsolescence‘ bij Apple te starten, maar de enige waarin de vermeende overtreding een misdaad is. Sancties kunnen tot 5% van de jaaromzet of zelfs een gevangenisstraf omvatten.
Wat verontrustender is, is hoeveel controle over onze apparaten we hebben gegeven aan de bedrijven die ons spullen verkopen.
Oh, Deere. Oh, John Deere
Wat hebben Apple en John Deere met elkaar gemeen? Ze willen niet dat u uw eigen spullen kunt repareren.
Trekkerfabrikant John Deere beweert dat zijn klanten, door het repareren van hun eigen tractor, inbreuk maakt op het auteursrecht. Fabrikanten willen zelfherstel illegaal maken met DRM. DRM’s zijn digitale sloten die op uw apparaten worden geplaatst, zonder u de sleutel te geven. Het maakt nogal wat uit of het een game van 50 euro is dat na 5 jaar niet meer bruikbaar is, of dat een trekker van 30.000 euro die nog jaren mee moet gaan, stopt met werken.
Dus gaan Amerikaanse boeren aangepaste kopieën van tractor software installeren, die ze van schimmige Oost-Europese websites ophalen, om de draconische softwarebeperkingen van John Deere te omzeilen. Canadese boeren trotseren ook de toorn van grote landbouw-toeleveranciers, en Amerikaanse boeren bedenken manieren om hun productiemiddelen te beschermen, gewoon om de oogst binnen te kunnen halen.
Cartoonist ontslagen wegens kritische cartoon
Na klachten van adverteerders, ontsloeg de krant Farm News haar cartoonist Rick Friday, die kritiek had op John Deere en Monsanto. Rick Friday tekende meer dan twintig jaar lang redactionele cartoons voor het in Iowa gevestigde Farm News. Zijn dienstverband is nu voorbij. Naar eigen zeggen werd hij ontslagen voor het beledigen van belangrijke CEO’s in de agrarische sector.
Maar waarom de controverse over een cartoonist uit Iowa niet om te lachen is: In de cartoon zegt een boer die op een hekpaal leunt, dat hij wenst dat de landbouw beter verdiende. “Dat kan”, zegt zijn maat, “In 2015 hebben de CEO’s van Monsanto, DuPont Pioneer en John Deere gecombineerd meer geld gebeurd dan 2129 boeren in Iowa samen”.
Tesla kan op afstand uw auto in een baksteen veranderen
Tesla heeft tijdens het woeden van orkaan Irma in Florida gratis het bereik van voertuigen op afstand verlengt door het digitale slot van de accu te halen, om de eigenaren in het orkaangebied te helpen om aan orkaan Irma te ontsnappen. Deze actie was lovenswaardig en gepast, maar aan de basis van het gebaar ligt een angstaanjagend vooruitzicht: de controle te verliezen tijdens het rijden.
Dit brengt ons terug naar dezelfde oude discussie over of u echt eigenaar bent van wat u hebt gekocht. Wanneer een bedrijf automagisch het fysieke product dat u van hen heeft gekocht kan bijwerken, roept het zijn minst een aantal belangrijke vragen op. Ja, in dit geval wordt het voor een goed doel gebruikt. Maar het werkt ook andersom: Het klinkt geweldig, totdat je je realiseert dat de macht om een auto op afstand onklaar te maken — oftewel in een baksteen te veranderen — bruikbaar is voor bedrijven en de politie, maar ook misbruikt kan worden door criminelen.
Als het kapot is, kunt u het niet repareren
Het gaat niet alleen om mede-reparateurs en boeren, maar ook eigenaren van alle soorten spullen, zoals wasmachines, koffiezetapparaten en zelfs speelgoed. Alles wordt steeds moeilijker te herstellen, wat heeft geleid tot een beweging die strijdt voor een “right to repair“.
In Amerika is de beweging er al in geslaagd om relevante wetten aangenomen te krijgen in verschillende staten. Het Europees Parlement heeft onlangs een motie aangenomen waarin wordt opgeroepen tot regulering om fabrikanten te dwingen hun producten makkelijker repareerbaar te maken:
12. Benadrukt dat het altijd mogelijk moet zijn een beroep te doen op een zelfstandige reparateur, bijvoorbeeld door oplossingen voor hardware, veiligheid of software die reparatie buiten erkende circuits om verhinderen, te ontmoedigen;
Pak de controle terug
Kopers dienen zich ervan bewust te zijn dat sommige van hun meest elementaire eigendomsrechten in het digitale tijdperk worden bedreigd.
De privacy kan ook worden bedreigd. Gebruikers waren geschokt toen bleek dat fabrikant iRobot met zijn robotstofzuiger een digitale kaart van het interieur maakt, die vervolgens aan adverteerders kan worden verkocht. Er zijn zelfs Kamervragen over gesteld.
Dergelijke inbreuken zouden mensen er aan moeten herinneren hoe angstvallig zij hun eigendomsrechten zouden moeten beschermen. Zij zouden moeten vechten voor het recht om aan hun eigen eigendom te sleutelen, dit te wijzigen, en — indien zij dit wensen — te bepalen wie de gegevens gebruikt die het opzuigt.
Het zou bedrijven niet mogen worden toegestaan om klanten hun fundamentele rechten te ontnemen met gebruikersovereenkomsten of digitale sloten (DRM).
Het is volkomen legaal onder het auteursrecht om uw eigen apparatuur te repareren, de software te reverse-engineeren en aan de apparatuur te sleutelen om aan uw behoeften te voldoen.
Regelgevers moeten de concurrentie bevorderen door bijvoorbeeld er op aan te dringen dat onafhankelijke reparatiebedrijven dezelfde toegang hebben tot productinformatie, reserveonderdelen en reparatiegereedschappen als die de fabrikanten bezitten.
Agressieve auteursrechtelijke eisen gaan ten koste van lokale banen
Volgens iFixit, een wereldwijde gemeenschap van mensen die elkaar helpen met reparaties, scheppen bedrijven met hun agressieve auteursrechtelijke eisen een gevaarlijk precedent, dat ten koste gaat van iets veel dierbaarders: het levensonderhoud van mensen.
De Amerikaanse burgerrechtenbeweging Electronic Frontier Foundation (EFF) probeert via een rechtzaak een einde te maken aan DRM wetgeving. Anderen over de hele wereld zullen natuurlijk het stokje van de EFF moeten overnemen om soortgelijke wetten in eigen land uit de weg te ruimen.
Portugal toont aan dat landen wetten kunnen maken over toepassing van DRM die een eerlijker evenwicht tussen gebruikers en auteursrechthouder geven.
De Piratenpartij is voor het recht om te sleutelen
De Piratenpartij wil dat u uw eigendommen mag gebruiken naar eigen goeddunken, voor eigen doeleinden, niet alleen het gebruik dat bij het ontwerp gepland was. Wij strijden tegen de trend dat bedrijven dit gebruiksrecht proberen in te perken met een claim op ‘intellectueel eigendom‘.
De Piratenpartij is voor het recht om te sleutelen. Wij staan voor een maatschappij waar kennis benut kan worden zonder een contract met een fabrikant. Wij zijn daarom tegen Digital Rights Management (DRM) techniek die bepaalt wat een gebruiker afspeelt op zijn apparaten.
![[HAL]](https://en.wikipedia.org/wiki/HAL_9000#/media/File:HAL9000.svg){kind=small}
HAL’s camera eye
