In de Wall Street in de Amerikaanse stad New York staat al jaren een beeld van een stier. Daar is nu een beeld van een klein meisje tegenover gezet. Mag dat?
In de Verenigde Staten zijn de meeste mensen het er over eens, dat het mag. Dat beeld is van de gemeente New York, en die bepaalt of dat beeld tegenover een ander beeld staat. De Italiaanse maker van het stierenbeeld claimt alleen nog rechten over dat beeld, het is ‘zijn unieke creatie’.
In de meeste Europese landen zou de kunstenaar waarschijnlijk gelijk krijgen. Als je in Nederland een kunstwerk koopt, dan kan de kunstenaar daar nog rechten op doen gelden. Zo heeft museum Naturalis pas nog grote problemen met de architect gehad. En eerder heeft bekende Fries, Ids Willemsma zelfs geprocedeerd tegen bouwplannen in de buurt van ‘zijn’ kunstwerk.
Dit soort ‘morele rechten’ van de kunstenaar zijn rechten waar helemaal geen plichten tegenover staan. De eigenaar mag door ‘misbruik’ van het kunstwerk het imago van de kunstenaar niet aantasten, maar krijgt geen geld terug als de kunstenaar iets doet wat de eigenaar niet zint.
Dat is jammer, omdat de kunst pas betekenis krijgt binnen de context van een cultuur. De Wall Street stier ontleent zijn betekenis grotendeels aan de term bull market. Maar een ander ziet in een stier een groot erg mannelijk en erg gevaarlijk beest, en heeft de kunst geremixt door er een klein meisje voor te zetten dat hier weerstand aan biedt. Een prachtige manier om de kunst tot cultuur te verheffen.
En dan is dit meisje nog niet eens een wijziging aan het kunstwerk zelf: ze staat er immers vóór. Wat doet de maker als het kunstwerk per ongeluk stuk gaat? Of als de hoorns bijgeslepen moeten worden omdat mensen zich er zeer aan doen? Deze kunstenaar breekt behoorlijk in op de freedom to tinker: het recht om aan je eigen spullen te sleutelen. Het beeld is van de gemeente omdat de kunstenaar er zelf niet op wilde passen – hij heeft het gewoon illegaal neergezet.
Voor mij als Piraat is het simpel: als je iets koopt, moet je er alle rechten over krijgen. Dat is redelijk, omdat je ook alle plichten hebt om er goed voor te zorgen, tot aan het netjes weggooien toe. Heb je een product verkocht, dan ben je je rechten er over kwijt.
