Geheimzinnige onderhandelingen over het auteursrecht in de EU, een tip van de sluier opgelicht: de stand van zaken

Blog van Europarlementariër Julia Reda: Lifting the veil on the secretive EU copyright negotiations that start today: Here’s where we stand, oorspronkelijk gepubliceerd op 2 oktober 2018. Vertaling door Henk Meijer.

Op 2 oktober 2018 is de eerste “trialoog” vergadering gehouden over de EU copyright wetsherziening, berucht vanwege haar linkbelasting en uploadfilters.

In deze reeks besloten vergaderingen moet de Europese Commissie met het Europees Parlement en de Raad (die de regeringen van de lidstaten vertegenwoordigen) de definitieve tekst opstellen die voor elk van de instellingen aanvaardbaar is. Het is de laatste kans om wijzigingen aan te brengen voordat de richtlijn wordt aangenomen. Vergaderingen zijn momenteel gepland tot aan de Kerst, hoewel het nog steeds onduidelijk is of het proces tegen die tijd kan worden afgerond.

Gezien de overweldigende publieke belangstelling, heb ik besloten om dit normaliter ondoorzichtige proces transparanter te maken. Onlangs heeft het Europees Hof van Justitie bepaald dat het Europees Parlement de toegang van het publiek tot de trialoogdocumenten niet mag blijven ontzeggen. Dienovereenkomstig zal ik de onderhandelingsdocumenten op mijn website publiceren. Deze zogeheten “vierkolomsdocumenten” vertegenwoordigen elk de standpunten van de Europese Commissie, de Raad en het Parlement elk in één kolom. Een vierde kolom blijft over voor het definitieve compromis.

Aanvankelijk is deze vierde kolom leeg (Download: Artikelen (Engels) + Overwegingen (Engels)), dus laten we eerst de overeenkomsten en verschillen tussen de standpunten van de Europese Raad en het Parlement bespreken en wat ze in de praktijk betekenen:

* * *

Artikel 13: uploadfilters

Beiden zouden leiden tot uploadfilters — de ene expliciet, de andere impliciet.

Wat dit voor jou betekent:

• Foutgevoelige uploadfilters moeten alles goedkeuren wat je wilt plaatsen of uploaden naar platforms zoals Instagram, YouTube, Snapchat, Facebook, Tumblr, WordPress.org, Wattpad, DeviantArt, SoundCloud, TikTok, Giphy enz. voordat het online kan verschijnen. Dit zal leiden tot vertragingen en fouten. Uploadfilters beschouwen jou als “schuldig, totdat je onschuld is bewezen”. Dit zorgt ervoor dat volkomen gerechtvaardigde bijdragen worden tegengehouden, met name parodieën, memes en andere creaties die voortbouwen op bestaande werken.
• Voor Trollen en andere kwaadwillenden zijn de filters eenvoudig te misbruiken om content te verwijderen die hen niet aanstaat.
• Diensten waar jij op rekent, gaan EU gebruikers blokkeren (Geo-blocking) als zij niet met de aansprakelijkheid om kunnen gaan.

Wat dit voor ons allemaal betekent:

• Beperking van de vrijheid van meningsuiting, wanneer het internet wordt getransformeerd van een open plek waar participatie welkom is tot een plaats waar elke bijdrage eerst een nauwgezet onderzoek moet doorstaan.
• Verscheidenheid gaat verloren doordat onafhankelijke artiesten zoals YouTubers moeite hebben om hun creaties online te krijgen en vervolgens tegen verwijdering te behoeden. Grote organisaties hebben daarentegen rechtstreeks toegang tot de uploadfilters en kunnen direct beïnvloeden wat automatisch moet worden geblokkeerd. De webcultuur die voortbouwt bestaande werken, zoals reactie-GIF’s, lip-syncs en remixes, zal daaronder lijden.
• De censuur-infrastructuur die op deze manier is opgetuigd, zal zeker worden uitgebreid naar andere vormen van content. Dit is al aangekondigd: uploadfilters zullen in de toekomst nodig zijn om te zoeken naar terroristisch materiaal — en dat zal niet de laatste eis tot uitbreiding zijn.
• Innovatie wordt in de kiem gesmoord: deze richtlijn zal ervoor zorgen dat er nooit een Europees alternatief zal komen voor de grote sociale media netwerken en sites voor delen. De weinige Amerikaanse giganten die het geld kunnen opbrengen om in uploadfilters te investeren, zullen dezen doorverkopen aan anderen, waardoor hun dominante positie verder wordt versterkt.

Belangrijkste verschillen:

• De Europese Raad stelde uploadfilters expliciet als de enige manier voor platforms om te ontsnappen aan de totale aansprakelijkheid voor alles wat gebruikers doen. In de versie van het Europees Parlement moeten platforms uploadfilters toepassen [om zoveel mogelijk inbreuk op het auteursrecht op te sporen], om nog enige hoop te koesteren om hun risico op aansprakelijkheid te verminderen — maar de aansprakelijkheid blijft desondanks bestaan. Wat het Europees Parlement van platforms schijnt te verwachten, om alle auteursrechtelijk beschermde werken die ooit zijn gemaakt in licentie te nemen, is uiteraard onmogelijk. En zelfs dat zou gebruikers van een platform niet noodzakelijkerwijs in staat stellen om ze (en werken die daarop voortbouwen) te uploaden: het Europees Parlement wil dat de rechtenhouder dat verder kan beperken via de voorwaarden van de licentie. Zelfs als rechtenhouders compleet weigeren licenties te verlenen, houdt het Europees Parlement platforms aansprakelijk. Als er een dergelijke wet was geweest bij het ontstaan van het internet zou het nooit meer zijn geworden dan een veredelde uitvoering van een kabeltelevisie kanaal.
• De Europees Parlement versie heeft de waarborgen beter uitgewerkt, maar valt wel terug op puur wensdenken door te hopen dat het bedrijfsleven in vrijwillige gesprekken tot het maken van feilloze uploadfilters komt.

* * *

Artikel 11: De linkbelasting

De verschillen tussen deze standpunten zijn erg klein: beide zijn aanvallen op de vrijheid om te linken en het nieuws te verspreiden.

Wat dit voor jou betekent:

• Als jij links naar nieuws deelt op platforms zoals Facebook, Twitter, Reddit, Pinterest, Tumblr, Slack of Discord, zullen ze niet langer een uittreksel van het gelinkte artikel tonen. Nu wordt bijvoorbeeld de titel weergegeven — in de toekomst zou dit alleen mogelijk zijn als de platforms vooraf licenties voor alle EU-lidstaten met deze nieuwsbronnen zijn overeengekomen. Dientengevolge zullen de meeste of al jouw links waarschijnlijk op een generieke en onaantrekkelijke manier worden weergegeven, of dat je helemaal geen links mag plaatsen. (Jouw berichten op openbare internetplatforms zullen nooit vallen onder ‘particulier, niet-commercieel gebruik’.)
• Diensten waar jij op rekent, zoals nieuwsaggregators (Google Nieuws, Apple Nieuws, enz.), zoekmachines, sites voor feitencontrole, mediamonitoringsdiensten en anderen zullen geen tekstfragmenten meer weergeven, hun prijzen verhogen, of over het algemeen niet meer beschikbaar zijn.
• Als jij zelf content maakt en publiceert op je eigen door advertenties ondersteunde website of op platforms zoals YouTube (op grond van artikel 13), kun je geen fragmenten uit nieuwsartikelen gebruiken (zoals schermafbeeldingen). Auteursrechtelijke uitzonderingen voor citaten zijn in bepaalde EU-lidstaten aan bepaalde voorwaarden gebonden, maar niet in allemaal, omdat ze niet zijn geharmoniseerd. Platforms zullen het zekere voor het onzekere nemen.

Wat dit voor ons allemaal betekent:

• Minder goed geïnformeerd publiek, omdat het nieuws zich minder goed verspreidt
• Minder pluriforme media, wanneer nieuwsaggregators en sociale netwerken niet langer een gelijk speelveld bieden voor nieuwe- en niche-nieuwsbronnen
• Minder innovatie in de nieuwssector, door ontmoediging van nieuws-gerelateerde startups en nieuwe publicaties

Belangrijkste verschillen:

• In de versie van het Europees Parlement zou een zoekmachine zelfs niet langer de titels van nieuwsartikelen in zijn indexdatabase mogen opslaan (een “digitaal” gebruik dat niet “online” is).
  Het Europees Parlement wil er ook absoluut zeker van zijn dat persuitgevers hun fragmenten niet gratis aanbieden (zoals gebeurde in Duitsland toen een gelijksoortige wet werd geïntroduceerd), waardoor ze niet anders kunnen dan een kartel te vormen.
• De verschillende uitzonderingen zijn allemaal ontoereikend om de huidige algemene praktijk te omvatten. Het voorstel van de Europese Raad zal leiden tot 28 verschillende implementaties — waarbij internetplatforms geen andere keuze wordt gelaten dan de complexiteit te reduceren door de strengste versie te volgen om zekerheid te hebben.

* * *

Beperkingen op sportevenementen

In september heeft Axel Voss tijdens een opname na de plenaire vergadering merkbaar zijn ontsteltenis getoond over het feit dat deze paragraaf het gehaald had. Dat is verrassend, aangezien een collega en ik dit hebben voorgelegd in de onderhandelingen en een amendement hadden ingediend dat dit nieuwe sportrecht zou hebben opgeheven — Voss stemde tegen dit amendement (en instrueerde ook zijn fractie hetzelfde te doen).

Wat dit voor jou betekent:

• Fanmedia wordt bedreigd omdat vlogs, selfies in het stadion, het documenteren van choreografieën en tifos en andere fancreaties inbreuk zouden worden op het auteursrecht
• Ongeëvenaarde controle voor organisatoren, die naar willekeur kunnen beslissen of ze dit recht tegen opstandige of hinderlijke fans willen gebruiken

Wat dit voor ons allemaal betekent:

• Minder reportages en aandacht voor kleinere clubs en niche-sporten die het het hardst nodig hebben, vanwege de rechtsonzekerheid die deze wet veroorzaakt

* * *

Wat jij kunt doen

Ben jij, net als ik, ontevreden over beide voorstellen? Ben je bang dat deze wet enorme onnodige schade zal toebrengen aan het vrije en open internet, ongeacht of de Europese Raad of het Parlement zegeviert?

De beste kans van slagen om nog iets te repareren biedt momenteel het opvoeren van de druk op de regeringen van de lidstaten, met name het Oostenrijkse voorzitterschap en de Duitse delegatie. Leg uit dat het het beschadigen van onze mogelijkheden om berichten en links te plaatsen electorale gevolgen zal hebben bij de verkiezingen voor het Europees Parlement in mei 2019. In deze tabel kun je vinden hoe jouw volksvertegenwoordigers in het Europees Parlement hebben gestemd.

Help mee de publieke aandacht vast te houden gedurende de trialogen: neem contact op met je lokale media, geef online commentaar op de vooruitgang van de onderhandelingen, maak video’s, deel mijn berichten en houd je vrienden op de hoogte. Er is nu nog niets in beton gegoten — maar nu moeten we er een schepje bovenop doen om uploadfilters, de linkbelasting en de beperkingen voor sportfans te verslaan.

Voor zover toegestaan bij wet, heeft de maker afstand gedaan van alle auteursrechten en verwante of naburige rechten op dit werk.