De lonen moeten omhoog – maak bedrijven concurrerender

Loonmatiging levert per saldo niets op. Op deze manier verarmen niet alleen de huishoudens, maar ook het op het binnenland gerichte bedrijfsleven en alle banen die daar mee gemoeid zijn.

Loonmatiging lokt verdere vraaguitval uit

Volgens een analyse van de Rabobank staan in Nederland vooral de binnenlandse bestedingen meer dan in veel andere landen en meer dan in de jaren tachtig onder druk. Conjunctureel gezien is het onverstandig om de lonen te matigen in verband met de extra vraaguitval. Dit geldt zowel voor de Nederlandse conjunctuur als het bredere Europese belang. Het is belangrijk dat Nederland aan technologische dynamiek herwint en investeert in kennis.

Het matigen van de lonen doet in toenemende mate schade aan de Nederlandse economie. Nederland snakt naar loonstijging.

Ook volgens Christine Lagarde, directeur van het Internationaal Monetair Fonds (IMF), zouden loonsverhogingen in landen als Nederland en Duitsland nu zeer gepast zijn.

Loonstijgingen blijven achter bij de economische groei

Zowel volgens het Centraal Planbureau (CBP) als De Nederlandsche Bank (DNB) gaat het met de Nederlandse economie uitstekend, maar de lonen én de inflatie blijven achter bij de economische groei.
DNB en CPB proberen dit te verklaren met conventionele argumenten, de loongroei blijft laag door toename van mensen die ook willen werken, door het ‘onbenutte potentieel’ van mensen die werken en door toegenomen flexibilisering van de arbeidsmarkt.

Standaard economische theorie kan de stagnatie van de lonen niet verklaren

Volgens nobelprijswinnaar Joseph Stiglitz is er iets anders gaande waardoor de lonen laag blijven, iets dat met de standaard economische theorie niet verklaard kan worden. Een alternatieve en meer plausibele uitleg is dat de lasten stijgen van huurprijzen, op intellectuele eigendommen en hogere prijzen door monopolies. De algemene rijkdom neemt wel toe, maar dit leidt niet tot een toename van de productiecapaciteit van de economie. De lonen kunnen stagneren of zelfs afnemen, omdat de stijging van het aandeel van de (rente)lasten ten koste van het loon heeft plaatsgevonden. Ongelijkheid en onverdiend inkomen vertragen de economische groei.

Meer marktmacht van bedrijven is verlaging van de reële lonen

Hoewel handelsovereenkomsten een rol speelden bij het scheppen van deze ongelijkheid, heeft er nog veel meer bijgedragen aan de verschuiving van het politieke evenwicht richting kapitaal. Intellectuele eigendomsregels hebben bijvoorbeeld de macht van farmaceutische bedrijven vergroot om de prijzen te verhogen. Maar elke stijging van de marktmacht van bedrijven is in feite een verlaging van de reële lonen – een toename van de ongelijkheid die vandaag de dag een kenmerk van de meest geavanceerde landen is geworden. In veel sectoren stijgt de industriële concentratie, en daarmee de machtspositie op de markt. De gevolgen van stilstaande en dalende reële lonen gecombineerd met die van bezuinigingen, dreigen te leiden tot bezuinigingen op openbare diensten waarvan zoveel mensen met een midden- of laag inkomen afhankelijk zijn.

Herschrijven van de handelsregels

Joseph Stiglitz en het Roosevelt Institute komen met 37 manieren om de Amerikaanse economie en de wereldhandel te hervormen (pdf), zodat het de rijken niet meer bevoordeelt. Ook voor Europa en Nederland zal dit grotendeels gelden.

• Maak markten beter concurrerend
  • Herstel evenwicht in de intellectuele eigendomsrechten om innovatie en ondernemerschap te stimuleren.
  • Herstel evenwicht aan mondiale handelsovereenkomsten door ervoor te zorgen dat investeerdersbescherming niet prioriteit krijgt boven milieubescherming en arbeidsomstandigheden, en vergroot de transparantie in het onderhandelingsproces.
• Incentiveer de groei op de lange termijn
  • Herstructureer de topinkomens van CEO’s door de mazen in de belastingwetgeving voor prestatiebonussen te sluiten, door het vergroten van de transparantie over de omvang van de compensatiepakketten ten opzichte van de prestaties van het gemiddelde arbeidsloon en over de belangen verstrengeling als gevolg van de toekenning van aandelenopties.