Blog van Europarlementariër Julia Reda, auteur Christopher Clay:Where EU member states stand on upload filters and the "link tax", oorspronkelijk gepubliceerd op 25 oktober 2018. Vertaling door Henk Meijer.
Op donderdag 25 oktober vond de tweede trialoogonderhandeling plaats over de EU-hervorming van het auteursrecht. Hierin proberen het Europees Parlement en de Euopese Raad (die de regeringen van de lidstaten vertegenwoordigen) een compromis te bereiken tussen hun standpunten. De conceptagenda van de trialoog en de nieuwe compromisvoorstellen zijn hier te vinden.
Waar de EU-lidstaten staan
Hieraan voorafgaand hebben regeringen van de lidstaten hun standpunten besproken. Dit is waar de verschillende landen momenteel staan ten opzichte van de belangrijkste omstreden artikelen – de voorstellen die een “linktaks” resp. een uploadfilter willen invoeren:
Is er een meerderheid?
Om door de Raad te heen komen, heeft een wet de steun nodig van ten minste 55% van de lidstaten, die samen ten minste 65% van de EU-bevolking moeten vertegenwoordigen.
Als alleen de landen die hierboven zijn gemarkeerd als tegen een artikel tegen de wet stemmen, is die aangenomen.
Duitsland, België, Nederland, Finland en Slovenië hebben de vorige keer tegen het voorstel gestemd — als deze oppositie standhoudt en Italië sluit zich aan zij veranderde onder de nieuwe regering haar standpunt), dan zou het voorstel ternauwernood worden verworpen, en net de drempel van 65% overschrijden (zie een berekeningstool hier). De meest invloedrijke en minst zekere stem is die van Duitsland.
Een verrassingsaanval op onderwijs
Helaas is er een nieuw probleem ontstaan bij de onderhandelingen over de uitzonderingen op het auteursrecht: de Europese Raad bedreigt de bestaande uitzonderingen op het auteursrecht voor onderzoek en onderwijs. Op dit moment staan alle EU-lidstaten het gebruik van door auteursrecht beschermde werken tot op zekere hoogte toe voor onderzoek en onderwijs. Over het algemeen vereisen deze uitzonderingen voor onderwijsdoeleinden geen technische maatregelen om ervoor te zorgen dat alleen studenten toegang hebben tot de content. Verscheidene lidstaten staan het online gebruik van de onderwijsuitzondering beslist toe.
Het Parlement is van mening dat de nieuwe verplichte uitzondering voor het onderwijs een gemeenschappelijke norm voor de hele EU moet bieden om grensoverschrijdende onderwijsactiviteiten mogelijk te maken. Dit omdat de bestaande onderwijs-uitzonderingen altijd gebonden zijn aan één land. De nieuwe, verplichte uitzondering op het onderwijs mag in geen geval beperken wat voor onderzoek en onderwijs is toegestaan onder de huidige, facultatieve uitzondering.
Daarentegen heeft de Raad nu volledig uit het niets een nieuw artikel 17bis voorgesteld. Hierin staat dat bestaande uitzonderingen voor onderwijs, tekst- en datamining of bewaring alleen kunnen worden gehandhaafd voorzover ze niet in tegenspraak zijn met de regels van de nieuw ingevoerde verplichte uitzonderingen. In het geval van lesgeven zou dit betekenen dat uitzonderingen voor het nationale onderwijs die geen beperking van de toegang tot het educatieve materiaal vereisen door gebruik te maken van een “beveiligde elektronische omgeving” niet langer van toepassing zijn!
Dit draaft veel te ver door, aangezien het doel van de nieuwe verplichte uitzonderingen was om onderzoek en onderwijs te vergemakkelijken, niet om nieuwe belemmeringen op te werpen. Indien als gevolg van de nieuwe verplichte onderwijsuitzondering, in sommige landen onderwijsactiviteiten, die altijd legaal waren, niet langer legaal zouden zijn, dan zou de hervorming op spectaculaire wijze de plank misslaan op zelfs haar meest bescheiden doel: onderzoek en onderwijs faciliteren. Het is daarom van het allergrootste belang dat het Parlement er met klem op aandringt dat elke uitzondering op het auteursrecht die volgens de bestaande EU-wetgeving inzake auteursrecht legaal is, legaal blijft, ook als deze nieuwe richtlijn wordt aangenomen.
Andere kwesties
Goed nieuws: het recht van de organisatoren van sportevenementen lijkt een stille dood te sterven, geen enkele lidstaat heeft duidelijk zijn steun uitgesproken voor dit idee van het Parlement.
Op de onderbelichte kwestie van tekst- en datamining is er een kans op verbetering: België, Finland, Duitsland, Nederland, Italië, Estland en Tsjechië ondersteunen uitbreiding van de reikwijdte van de voorgestelde beperking op het auteursrecht, die van cruciaal belang zou zijn voor de Europese bedrijven die zich bezighouden met kunstmatige intelligentie.
Voor zover toegestaan bij wet, heeft de maker afstand gedaan van alle auteursrechten en verwante of naburige rechten op dit werk.