Volg je een opleiding op een Nederlandse school en maak je gebruik van vrije software? Dan is de kans helaas groot dat dit je niet in dank wordt afgenomen.
Auteur: Kevin Keijzer.
http://meldpuntdiscriminatievrijesoftware.org/
Ondanks het feit dat minister Bussemaker op 6 mei 2013 stelde dat de gebruikers van vrije software gelijke behandeling in het onderwijs verdienen, is in de praktijk jammer genoeg het tegendeel waar. Scholieren en ouders worden vaker wel dan niet gedwongen om oncontroleerbare apparaten met niet-vrije besturingssystemen in huis te nemen, om gebruik te maken van propriëtaire tekstverwerkers, en om onveilige, platformafhankelijke browser plugins te installeren.
Al heeft het Forum Standaardisatie het al sinds 2009 verplicht gesteld, worden open documentindelingen zoals ODF en PDF op heel veel onderwijsinstellingen niet geaccepteerd. Er zijn zelfs scholen die gepatenteerde, platformafhankelijke lettertypen verplicht stellen voor ingeleverde documenten!
Dit zorgt er voor dat mensen die vrije software gebruiken vaak ernstig te kort worden gedaan, en in veel gevallen zelfs niet welkom zijn op bepaalde scholen of bij bepaalde opleidingen. “Voor de gehele publieke sector geldt sinds 2009 een ‘pas toe of leguit’-regime. Dat zijn alle (semi-)overheden en de sectoren zorg enonderwijs.”
Word jij (of worden je kinderen) door een opleidingsinstituut gedwongen om – zonder dat je dit wilt – gebruik te maken van niet-vrije software? Ben je verplicht om beperkende softwarelicenties te accepteren zonder dat je het daar mee eens bent? Acht men het acceptabel of ‘normaal’ dat je beveiligingsrisico’s neemt op je privésystemen? Wordt er van je verwacht dat je documenten inlevert in gesloten indelingen, waardoor het maar de vraag is of het door de andere partij wel goed gelezen kan worden? Worden jouw privégegevens zonder je expliciete toestemming opgeslagen in databases die je niet vertrouwt? Je bent niet alleen. Deel je ervaringen, want samen staan we sterker.
Zelfs als je al geen opleiding meer volgt maar in het verleden wel bent benadeeld, is je verhaal van harte welkom. Het is immers ons doel om een zo duidelijk mogelijk beeld van de situatie te schetsen.
Vertegenwoordig je een onderwijsinstelling en kan je garanderen dat vrije softwaregebruikers welkom zijn en geen ongelijkwaardige behandeling zullen ondervinden? Ook dat horen we graag!
Indien er inderdaad geen enkele eis tot het gebruiken van niet-vrijesoftware en gesloten bestandsindelingen is, vermelden we de school/faculteit/afdeling/opleiding graag op de lijst van ‘vrijesoftware-vriendelijke’ scholen en verlenen we met alle plezier advies over wat je kunt doen om te voorkomen dat de situatie in de toekomst verslechtert.
Alderick van Klaveren zegt
Ik vindt dit een heel vaag verhaal. ‘Vrije software’, ‘beveiligingsrisico’. Ik ruik onraad als ik geen duidelijke taal hoor. Leg dit even uit.
Kevin Keijzer zegt
Op http://meldpuntdiscriminatievrijesoftware.org/wordlist staan alle termen uitgelegd.
gzh zegt
Ik weet niet wie die pagina geschreven heeft, maar de definitie van “Open Source Software” is niet correct:
>Aan de term ‘open source’ wordt al voldaan wanneer de broncode vrij beschikbaar is
Dit is niet waar. Op de website van het OSI staat de algemeen geaccepteerde definitie van Open Source: http://opensource.org/docs/osd
Hierin staat onder andere:
>The license must allow modifications and derived works, and must allow them to be distributed under the same terms as the license of the original software.
Het verschil tussen open source en vrije software komt grotendeels neer op filosofie en cultuur. Beide groepen accepteren bijna dezelfde licenties als zijnde “vrij” of “open”.
Kevin Keijzer zegt
Dat is inderdaad de definitie van het Open Source Initiative, maar niet ieder project dat zichzelf “open source” noemt schaart zich daar weer achter.
Wanneer je FSF-certified en OSI-certified licenties vergelijkt, heb je inderdaad helemaal gelijk.
Maar ik ben het er zelf inderdaad ook nog niet helemaal over eens. Ik zal eens kijken hoe ik het kan herschrijven. Bedankt.
Alderick van Klaveren zegt
Klinkt mij als een praktisch probleem en een onpraktische oplossing. Niet als een standpunt voor de piratenpartij om in te nemen. Wij zijn nou eenmaal ICT, maar de rest van de wereld niet. We kunnen niet de hele wereld verplicht met Linux te leren werken, omdat ze anders op hun werk of op hun school geen raad weten.
Het is geen discriminatie als het een feit van leven is. We leven nu eenmaal in een kapitalistische wereld; school dient ons voor te bereiden op deze wereld. Dat betekent nu eenmaal dat de verwachting is dat je, uit praktisch oogpunt, bestanden gebruikt die iedereen kan lezen.
IMO; het is geen ‘vrije’ software als je het niet op ieder systeem kan gebruiken. Je kan het systeem niet afrekenen op het feit dat jij de keuze maakt om met te werken met bestanden die niet overdragen naar een ander systeem. Je kan niet weigeren om bestanden te delen met mensen die toevallig niet weten wat Linux is of hoe het werkt.
De Piratenpartij hoort een partij te zijn die standpunten verdedigd die praktischer zijn dan het alternatief. Dat is dit zeker niet.
Kevin Keijzer zegt
Ik weet niet of je de site hebt bekeken, maar volgens mij staat er echt helemaal nergens dat scholen binnen hun muren vrije software zouden moeten gebruiken of iets in die richting.
Het gaat om de apparaten die leerlingen en ouders worden verplicht om in huis te hebben, en het feit dat mensen die Microsoft/Apple niet in hun privé-omgeving vertrouwen worden geweerd van openbare opleidingen. Waarom dat geen discriminatie zou zijn, begrijp ik niet echt.
Overigens snap ik ook niet wat je bedoelt met je bewering dat software niet vrij is als het niet op ieder platform te gebruiken is. Platformonafhankelijkheid is een ander verhaal dan softwarelicenties en de mogelijkheid om broncode te auditen, en open standaarden zoals PDF en ODF zijn juist *wel* op ieder platform goed te gebruiken, in tegenstelling tot bijvoorbeeld OOXML, wat in de praktijk Microsoft-only is.
Bovendien maak ik niet de keuze om met GNU/Linux te werken: Microsoft en Apple verbieden mij om hun producten te gebruiken omdat ik niet akkoord ga met hun licentievoorwaarden.
Dus het “praktischere alternatief” is dan dat iedereen die geen zaken wil/mag doen met Microsoft en Apple niet naar school kan? Dat lijkt mij toch echt discriminatie.
Kevin Keijzer zegt
Nog even ter aanvulling op mijn vorige bericht, om in te gaan op ‘bestanden die niet overdragen naar een ander systeem’; want je zegt in principe hetzelfde als ik, terwijl je volgens mij denkt dat we het niet met elkaar eens zijn. 😉
Stel je eens voor dat je mij een OOXML-document stuurt. Dan is de kans aanzienlijk dat ik dat niet zonder problemen ‘pixel perfect’ kan openen. En je kunt het al helemaal vergeten dat ik dat document kan bewerken en probleemloos kan terugsturen in dezelfde indeling.
Met andere woorden, ik zal dus Microsoft Office moeten gebruiken om met OOXML te werken. Dat betekent voor mij het volgende:
– Ik bezit geen computers met Windows of OS X, dus die zal ik moeten kopen/virtualiseren;
– Ik zal akkoord moeten gaan met de licentievoorwaarden van Microsoft Office en Windows of OS X, terwijl ik het niet eens ben met de inhoud;
– Ik zal geld moeten betalen voor Microsoft Office en Windows of OS X, terwijl ik aan geen van deze producten behoefte heb: het wordt mij verplicht om dit te kopen zonder dat ik dit wil;
– Ik vertrouw er niet op dat er geen achterdeuren in de besturingssystemen van Microsoft en Apple zitten, en omdat niemand de broncode mag controleren, kan ik mijzelf ook niet van het tegendeel overtuigen. Maar toch zal ik dit in huis moeten nemen, ongeacht mijn privacybezwaren.
Stel je nu voor dat ik jou een ODF-document stuur dat je met Microsoft Office niet goed kunt openen/bewerken. Dat betekent voor jou het volgende:
– Download en installeer LibreOffice voor Windows of OS X (geen idee wat je gebruikt);
– Dit kost je geen geld;
– Je hoeft met geen enkele licentieovereenkomst akkoord te gaan (gebruik staat altijd vrij: alleen distributie in aangepaste vorm vereist het accepteren van vrije licenties);
– Je kunt alle broncode van LibreOffice controleren op achterdeuren, zonder dat je in dat onderzoek wordt beperkt;
– Voor alle andere documenten kan je ‘gewoon’ Microsoft Office blijven gebruiken.
LibreOffice draait op GNU/Linux, BSD, OpenIndiana (Solaris), Mac OS X, Microsoft Windows, en is in beta voor AmigaOS.
Microsoft Office draait op Windows en in uitgeklede vorm op OS X.
In welke van de twee gevallen praten we dan meer over ‘bestanden die vertalen naar andere systemen’, vraag ik me dan af.
Met PDF is de situatie nog duidelijker, want dat draait op vrijwel iedere denkbare computer, en heeft standaard ingebouwde ondersteuning op ieder desktop-OS behalve Windows.
Als jij een document met Microsoft Office schrijft en dat exporteert als PDF, durf ik met 99,9% zekerheid te zeggen dat ik dat probleemloos kan openen met Evince, PDF.js en PDFium.
Als ik een document met LibreOffice schrijf en dat exporteer als PDF, durf ik eveneens met 99,9% zekerheid te zeggen dat jij dat probleemloos kunt openen met Adobe Reader, PDF.js en PDFium.
Dus wederom, wanneer schrijf je dan ‘beter overdraagbare’ documenten?
En wat “dat betekent nu eenmaal dat …” betreft; als we allemaal zo’n instelling hebben, heeft het ook geen zin om je überhaupt bezig te houden met politiek. Als je dingen in de wereld wilt verbeteren, zullen er soms dingen moeten veranderen. En zo raar is een verandering die zorgt voor meer gelijke rechten in het onderwijs toch niet?
Het is niet alsof het mijn voornemen is om Windows- en Apple-gebruikers ineens slechter te gaan behandelen.
Kevin Keijzer zegt
Voor alle geïnteresseerden: ik geef op zaterdag 25 oktober een presentatie over het meldpunt op T-DOSE.
http://t-dose.nl/node/804
Govert Combée zegt
Saxion Hogeschool Enschede van 1998 tot 2004 ( ja vroegah), de enige manier om op het verplichte school email systeem in te loggen was via IE, en MSoffice moest geinstaleerd zijn, anders deed de website het niet.
Oh en alle email vanaf hotmail kwam niet aan bij de docenten, zonder foutmelding.
Ronald zegt
Je kan toch Libre Office bestanden als xsl en doc bestand opslaan? En je kan ze andersom ook openen met Libre Office. En moet je per se een vage plugin gebruiken, dan kun je (maakt kruisteken met zijn vingers alsof hij de duivel wil terugweren) IE sandboxed runnen, toch?
Kevin Keijzer zegt
Het kan, maar het is niet werkbaar. Probeer het, zou ik zeggen. Zowel complexe ODF’s als OOXML’s overleven echt geen round-trips tussen LibreOffice en Microsoft Office. En binnen het onderwijs is het dan doorgaans heel simpel: gebruik Windows of vertrek. In mijn geval was het dus steeds het laatste.
Hoe ik IE zou kunnen draaien, weet ik niet. In Wine werkt het niet, en zelfs als dat wel kon, moest ik nog altijd de EULA accepteren en software op mijn computer vertrouwen die ik niet kan controleren op achterdeuren.
In VirtualBox of KVM zal het wel werken, maar dan zit ik met dezelfde problemen als eerder genoemd: ik moet Windows kopen terwijl ik dat niet wil, de EULA accepteren terwijl ik dat niet wil, en oncontroleerbare software installeren die ik niet vertrouw binnen de muren van mijn eigen huis. En een VM zonder network access lijkt me vrij zinloos als je een browser wilt virtualiseren. 😉
Ronald zegt
Er zijn ook scholen die je verplichten om Silverlight te gebruiken. Silverlight is een waardeloos Flash alternatief, een doodgeboren kindje. Ik weet niet zeker of je ontwikkelaars die dit gebruiken mag doodschieten, maar als je heel hard HAATEEJEMEL VIJFFFFF roept, als je de trekker overhaalt, dan is het noodweer en kom je er mee weg.
Kevin Keijzer zegt
Om nou op te roepen tot vuurgevechten omwille van een browserplugin gaat een beetje ver, vind je niet?
Je hebt zeker een punt wanneer je zegt dat Silverlight waardeloos is, maar Flash is dat net zo goed.
Ondertussen is Silverlight zo goed als EOL, en de grootste pushers er van – Magister en Netflix – zijn beide over naar HTML5 en werken nu beide op GNU/Linux (Netflix helaas alleen in Chrome vanwege Widevine).
En volgens mij is daar niemand voor met een wapen bedreigd..