Opiniestuk van Arthur Govers aka 'erwt'.
De AIVD kan alle communicatie van politici onderscheppen en doet dit al, zonder het te rapporteren.
“Het is tijd dat de AIVD opstandiger leiderschap toont tegenover de minister, kabinet, Kamerleden en media”, stelt veiligheidsadviseur Kees Jan Dellebeke in zijn laatste opiniestuk. In het debat over de toekomst van de inlichtingendienst pleit hij onomwonden voor versterking en verzelfstandiging van het inlichtingeninstituut. Als het aan hem ligt gaan democratisch verkozen volksvertegenwoordigers zich minder met de spionage bemoeien, komt er een overkoepelend orgaan voor de Nederlandse inlichtingendiensten en gaat (politiek) zwaargewicht Arthur Docters van Leeuwen daar met de scepter zwaaien. Ingewikkelde constructies met talloze parlementaire commissies die niets weten van staatsveiligheid moeten worden opgeschort. Kortom, Dellebeke roept de AIVD onomwonden op tot een machtsgreep.
Laat ik beginnen met zeggen dat ik zijn observatie van falende Kamercommissies deel. Politici hebben geen zicht op de activiteiten van inlichtingendiensten, zelfs niet als zij daar politiek verantwoordelijk voor zijn. Het is de grote conclusie die ik moet trekken na een jaar waarin ik namens de Piratenpartij heb geblogd over wat we over de Nederlandse inlichtingenindustrie mogen weten. Ronald Plasterk en alle andere fractieleiders in het CIVD -beter bekend als ‘commissie Stiekem’- komen maandelijks samen om een briefing te krijgen over het handelen van de inlichtingendiensten. Vaak zijn niet eens alle fractieleiders aanwezig. Eén keer gingen de belletjes bij de volksvertegenwoordigers rinkelen: politici bleken regelmatig zelf doel te zijn van onderzoek, en dit bleek door de AIVD niet te worden gerapporteerd. Het staat in een mini-jaarverslag van ‘commissie Stiekem’-voorzitter Halbe Zijlstra over 2013. De link naar het rapport op mijn blogpost werkt gek genoeg niet meer.
Controle over alle communicatie
Politici afluisteren is voor de AIVD tegenwoordig een fluitje van een cent. De manier van werken en daarmee de aard van inlichtingendiensten is sinds het internet compleet veranderd. Iedere vergelijking tussen de AIVD vroeger en nu gaat mank. Vroeger waarborgde de AIVD de staatsveiligheid door infiltratie, het natrekken van papieren banktransacties en het handmatig aftappen van telefoonlijnen, gericht en beperkt tot staatsgevaarlijke groeperingen en criminelen. Tegenwoordig claimt de inlichtingendienst controle over alle communicatie.
U roept, wij draaien. Wanneer een instantie toegang heeft tot alle communicatie en zelf mag puzzelen in de verkregen data, dan kan het over iedereen eender welk beeld vormen. Neem Jos van Rey, wethouder in Roermond. Er zijn genoeg feiten boven tafel gekomen om zijn geloofwaardigheid in twijfel te trekken, maar ik denk persoonlijk dat dit voor meer politici geldt die vier jaar lang onder de loep worden gehouden en uit wiens omgeving vijftig mensen worden getapt. De vraag is of zulke zware middelen tegen een politicus in functie mogen worden ingezet. ‘Watergate’ klinkt als een echo uit een ver verleden.
Machtsgreep
De machtsgreep waar Dellebeke voor pleit is al een feit. De AIVD kan alle potentiële politieke tegenstanders uitschakelen door de juiste combinatie aan verkregen data naar buiten te brengen. Wat de inlichtingendienst doet is per definitie wettelijk en oncontroleerbaar. Aan verantwoordelijk minister Ronald Plasterk heeft de AIVD een goeie. Hij censureert toezichtcommissie CTIVD (waarmee het controlemechanisme volledig is uitgekleed) en hij verbloemt misstanden door te verklaren dat de AIVD zich ‘overwegend’ aan de wet houdt. Jos van Rey heeft zich ook overwegend aan de wet gehouden, net als iedere wetsovertreder. Zij genieten alleen niet van onschendbaarheid onder het mom van staatsveiligheid.
Kees Jan Dellebeke ziet een AIVD voor zich die zich lostrekt van ‘minister, Kabinet, Kamerleden en media’. Deze ontwikkeling is al in gang gezet en niets lijkt haar te stoppen. Verblind door het terroristische gevaar waarvoor we voortdurend dienen te vrezen is de weg naar een machtsgreep van de inlichtingenindustrie geplaveid. In een informatiesamenleving is het niet de partij met de meeste steun van het volk die regeert, maar de partij met de meeste toegang tot informatie.