Nieuwe EU-wet schrijft het blokkeren van websites voor in naam van “consumentenbescherming”

Blog van Europarlementariër Julia Reda: New EU law prescribes website blocking in the name of "consumer protection", oorspronkelijk gepubliceerd op 14 november 2017. Vertaling door Henk Meijer.

Op 14 november 2017 heeft het Europees Parlement de verordening betreffende samenwerking met betrekking tot consumentenbescherming (Consumer Protection Cooperation, CPC) aangenomen. Helaas voorziet deze nieuwe verordening in een verstrekkende algemene blokkering van websites. Bovendien werden de verbeteringen van de consumentenbescherming afgezwakt of helemaal weggenomen in de allerlaatste trialoog-onderhandelingen (overlegprocedure in het wetgevend proces tussen vertegenwoordigers van het Europees Parlement, Raad en Commissie).

Volgens de nieuwe verordening hebben consumentenbeschermingsautoriteiten van de lidstaten de bevoegdheid om een niet nader omschreven derde partij opdracht te geven de toegang tot websites te blokkeren zonder daarvoor toestemming van de rechter nodig te hebben.

Hierdoor worden internetproviders gedwongen om een infrastructuur op te zetten voor het blokkeren van websites die later mogelijk misbruikt kan worden voor andere doeleinden, waaronder censuur. Recentelijk zijn bijvoorbeeld websites gesloten in verband met het Catalaanse onafhankelijkheidsreferendum. Het instellen van deze blokkade op zo’n korte termijn was slechts mogelijk omdat de noodzakelijke infrastructuur voor het blokkeren van websites al eerder was ingesteld voor andere doeleinden, zoals voor inbreuken op het auteursrecht.

De nu aangenomen versie van de verordening, in de Europese Raad voorgesteld door de regeringen van de lidstaten, gaat veel verder dan het oorspronkelijke Commissievoorstel.

Bij de bepaling van het standpunt van het Europees Parlement in maart 2017 heb ik — met succes — ingebracht dat de uiterste maatregel in geval van schending van consumentenbeschermingswetten het bij de bron verwijderen van de content moet zijn in plaats van het blokkeren van websites aan de aanbodzijde — en dat daar, om de bescherming van grondrechten te waarborgen, rechterlijke goedkeuring voor nodig is.

Helaas heeft de parlementair onderhandelaar Olga Sehnalová van de Tsjechische Sociaal-Democraten (S&D-Fractie), op dit punt ingestemd met een compromis, waarin het voorstel van de Europese Raad over het blokkeren van websites wordt overgenomen.

Het compromis heeft ook andere maatregelen voor consumentenbescherming afgezwakt:

• Compensatie alleen op vrijwillige basis: het oorspronkelijke voorstel zou de consumentenbeschermingsautoriteiten de bevoegdheid hebben gegeven handelaren te gelasten om de consumenten die schade hebben geleden te vergoeden. In de onderhandelingen werd de verplichte compensatie vervangen door een vrijwillige verbintenis van de handelaar “op zijn initiatief”. Dat dit niet genoeg is, blijkt uit het Dieselgate-schandaal: consumenten in de VS werden gecompenseerd, consumenten in Europa niet. Dit toont aan hoe belangrijk het is om consumentenbeschermingsautoriteiten de bevoegdheid te geven om schadevergoeding te kunnen eisen.
• Geen teruggave van wederrechtelijke winsten: volgens het oorspronkelijke voorstel zouden consumentenbeschermingsautoriteiten de bevoegdheid hebben gekregen om winsten terug te vorderen die het gevolg waren van schendingen van de regels inzake consumentenbescherming. Dit had de schandelijke onderfinanciering van instellingen voor consumentenbescherming kunnen tegengaan. In het resultaat van de onderhandelingen wordt deze verordening geschrapt zonder er iets voor in de plaats te stellen.

Ik heb amendementen ingediend om deze wijzigingen op het laatste moment ongedaan te maken — maar helaas was er geen meerderheid in de plenaire vergadering. Daarom hebben mijn fractie, de Groenen/EVA (Europese Vrije Alliantie) en ik tegen de nieuwe wet gestemd.

---

Voor zover toegestaan bij wet, heeft de maker afstand gedaan van alle auteursrechten en verwante of naburige rechten op dit werk.