:
De Wet bewaarplicht telecommunicatiegegevens is de Nederlandse implementatie van de Richtlijn Dataretentie van de Europese Unie. Het Europee Hof van Justitie heeft op 8 april 2014 geoordeeld dat de in strijd met het Europees Verdrag van de Rechten van de Mens (EVRM). In Nederland resulteerde deze Europese Richtlijn dus in de Wet bewaarplicht telecommunicatiegegevens (ewaarplicht). De Bewaarplicht die in 2009 is ingegaan houdt in dat providers onder meer moeten opslaan wie wanneer met wie heeft gebeld op welke locatie, wie met wie heeft gemaild en andere metadata van internet- en telefoonverkeer voor een periode van 12 maanden moeten bewaren. (Later werd dat 6 maanden voor internetgegevens.) Dit zodat opsporingsdiensten deze gegevens op kunnen vragen als dat nodig mocht blijken voor een strafrechtelijk onderzoek. In april oordeelde het Europese Hof van Justitie naar aanleiding van twee zaken aangespan door Ierland en Oostenrijk dat dit dus helemaal niet mag.
Nederland had meteen moeten stoppen met de handhaving van de ewaarplicht toen de Richtlijn Dataretentie in april door het Europees Hof van Justitie ongeldig was verklaard. Na de ongeldigverklaring van de Richtlijn Dataretentie verviel de basis voor de Nederlandse Wet bewaarplicht telecomgegevens, immers is in onze Grondwet geregeld dat wetten die in strijd zijn met het internationaal recht ongeldig zijn. de illegale praktijken in Nederland nu al zeven maanden lang door.
in Duitsland al door . In Oostenrijk is de bewaarplicht afgeschoten door de Hoge Raad naar aanleiding van de uitspraak van het Europees Hof van Justitie. En zo zijn er meerdere Europese landen die de bewaarplicht hebben afgeschaft omdat het een schending is van het grondwettelijke recht op privacy en de Europese Verklaring van de Rechten van de Mens. Hoewel onze bewaarplicht in veel aspecten op die van ons omringende landen lijkt, doet het Nederlandse ministerie van Veiligheid en Justitie onder leiding van Minister Opstelten niet wat wettelijk juist en redelijkerwijs logisch is: direct stoppen met de handhaving van de Richtlijn Dataretentie en de Bewaarplicht terugdraaien.
Voor de Piratenpartij was het altijd al duidelijk: dataretentie is een onwettig middel en een grove schending van de burgerrechten. Zoals we in april al berichtten: Het Europees Hof heeft een duidelijk signaal richting de nationale parlementen gegeven door de richtlijn onwettig en disproportioneel te verklaren. “Het is nu tijd dat er in de kamer gesproken wordt over het schrappen van de Nederlandse implementatie: van Brussel moet het dus niet meer en het legt een enorme belasting op onze service providers,” aldus Dirk Poot, woordvoerder van de Piratenpartij. “Wat ons betreft staat het de providers vrij om per direct te stoppen met deze maatregelen terwijl in de kamer het papierwerk wordt gedaan.”
:
De Raad van State die wetten toetst aan de grondwet, heeft inmiddels ook vastgesteld dat de bewaarplicht inderdaad in strijd is met de grondrechten die privéleven, communicatie en persoonsgegevens beschermen. Al zegt het kabinet de zienswijze van de Eerste Kamer te onderschrijven, de regering tracht middels enkele wijziging aan de Bewaarplicht deze toch in stand te houden. Het kabinet heeft op 17 november een brief naar de Tweede Kamer gestuurd met het kabinetsstandpunt naar aanleiding van de ongeldigverklaring van de Richtlijn Dataretentie door het Europe Hof. Het kabinet kan de Nederlandse wet ongewijzigd niet in stand houden vandaar het voorstel van het kabinet de wet op een aantal punten te wijzigen (zo stelt het kabinet onder andere voor de regels voor toegang tot de gegevens aan te scherpen) maar feitelijk blijft de bewaarplicht vrijwel ongewijzigd bestaan. Dit is heel wat anders dan het advies van de Raad van State. Die interpreteert het arrest van het Europese Hof van Justitie zodanig dat alle vormen van dataopslag van burgers waartegen geen verdenkingen bestaan in principe in strijd zijn met Europese grondrechten.
Als excuus om deze schending van ons grondrecht op privacy goed te praten komt het kabinet deze keer niet met de standaard dooddoener aanzettenee ditmaal zou het essentieel zijn in het kader van bestrijding van zware criminaliteit. Een welbekende dooddoener die we net als de strijd tegen terrorisme al vaak hebben gehoord om mensenrechtenschendingen aan het publiek te verkopen. “Zonder telecommunicatiegegevens komt de aanpak van bijvoorbeeld jihadisten, kinderpornografie, roofovervallen, moord en doodslag in gevaar of wordt die zelfs onmogelijk”, aldus het kabinet.
Niet voor niets is inister Opstelten van Veiligheid en Justitie dit jaar voor de derde keer op rij genomineerd voor een Big Brother Award. De felbegeerde prijs voor de grootste privacyschenders van het afgelopen jaar, die hij vorig jaar ook al in de wacht sleepte. Maar zo te zien heeft dit niet echt geholpen zijn inspanningen de surveillancestaat uit te breiden een beetje in te dammen f enig respect te tonen voor het laatste stukje privacy at ons nog rest te houden aan de Nederlandse Grondwet Dat blijkt wel uit zijn reactie op de uitspraak van de Raad van State: “We gaan de wet aanpassen. Tot die tijd blijft de huidige wet van kracht.”
Nederland komt in actie tegen de Bewaarplicht:
zijn een aantal die verband houden het onwettige handelen van de Nederlandse Overheid.
Allereerst: om hun illegale praktijken nog enigszins een legitiem of democratisch sausje te geven heeft het kabinet een internetconsultatie geopend. Wil je je mening laten weten aan de regering over dit wetsvoorstel, dan kan dat op de website van de overheid middels de internetconsultatie dataretentie. Een ieder wordt uitgenodigd om op het ontwerpwetsvoorstel te reageren. Reacties moeten uiterlijk 31 december binnen zijn.
Diverse organisaties die opkomen voor privacy, digitale rechten en burgerrechten ondernemen nu actie om de regering te dwingen de uitspraak van het Europees Hof en onze Grondwet te respecteren middels juridische mogelijkheden
Burgerrechtenorganisatie Bits of Freedom riep afgelopen week telefonie- en internetproviders op de Nederlandse taat voor de rechter te dagen.
En afgelopen vrijdag hebben de Nederlandse Vereniging van Strafrechtadvocaten, journalistenvakbond NVJ, stichting Privacy First en internetprovider BIT een kort geding aangespannen tegen de Nederlandse staat waarin ze eisen dat de massale opslag van metadata van alle Nederlanders moet worden gestopt. Vincent Böhre van Privacy First: “Door deze masssurveillance worden de privacyrechten van burgers massaal geschonden. Het is onacceptabel dat de Nederlandse regering hier aan vast blijft houden nadat de hoogste Europese rechter al in april duidelijk heeft gezegd dat deze privacyschending niet is toegestaan.”
Verwacht wordt dat de rechtbank in Den Haag in januari of februari uitspraak doet in deze zaak.
De Piratenpartij jurisprudentie:
Een hypothetische vraag die deze schrijfster bezig houdt is deze: Zou op basis van de uitspraak van het Europees Hof en de Eerste Kamer, een veroordeling louter en alleen op metadata teruggedraaid kunnen ?
Het zou namelijk toch niet zo zijn dat, in de ijver van de Staat alle gegevens van Nederlanders te bewaren zonder daarbij de letter van de wet te volgen, de Staat zijn doel voorbijschiet? Namelijk de bestrijding van zware criminaliteit waarmee veroordelingen op basis van onwettig verkregen bewijsmateriaal onder de Bewaarplicht oals een anonieme piraat hetverwoordde: “Het enige waar we op moeten hopen is een wakkere advocaat die te maken krijgt met bewijs dat op basis van deze wet tot stand is gekomen in zijn zaak en het aangevoerde bewijs op grond van de uitspraak van het Hof van Justitie nietig laat verklaren.”
Dit is waarschijnlijk geen novum waarmee je een eerdere veroordeling terug kunt draaien (dan had je de toelating van het bewijsmateriaal direct moeten aanvechten). Het zou wel bruikbaar kunnen zijn voor lopende zaken en zaken in de nabije toekomst.
In geval van een veroordeling waarvan geen beroep meer open staat omdat de beroepstermijn is verstreken, kan er wel gratie aangevraagd worden met als argument dat ter zitting niet aangevoerd is dat het bewijs onrechtmatig is verkregen.