N.B. Dit is een een-op-een vertaalde versie van een Deens artikel op http://www.information.dk/516927
Een nieuw controlesysteem van auto’s via nummerborden is vooral effectief voor het opsporen van automobilisten die hun auto niet hebben laten keuren. Politiek gezien werd het oorspronkelijk geïntroduceerd voor de bestrijding van onder andere grensoverschrijdende criminaliteit.
De mobiele of vaste camera’s waarin de politie graag wil investeren, moeten nummerborden registreren. Dat zou de politie onder andere helpen met het opsporen van meer auto’s die bijvoorbeeld geen APK hebben, of die niet verzekerd zijn.
De praktijkervaring leert tot dusver dat de controle op en herkenning van nummerborden voornamelijk effectief is waar het kleinere overtredingen betreft.
Dit zegt hoofdcommissaris Svend Larsen van de Nationale Politie.
‘Toen wij proeven deden met het systeem, leverde het in de praktijk vooral heel banale overtredingen op. Als je de camera in een politieauto hanteert, registreer je heel veel auto’s die een halfjaar geleden gekeurd hadden moeten worden, auto’s waarvoor geen belasting is betaald of die niet verzekerd zijn’ zegt hij. Maar het systeem is in eerste instantie bedoeld voor gebruik in de strijd tegen buitenlandse criminelen die hierheen kwamen, georganiseerde criminaliteit inzake woninginbraken en berovingen bij mensen thuis. Dat blijkt uit de politieke, meerjarige afspraak voor de politie die de regering, de partijen Venstre (liberaal), Konservative (conservatief) en Dansk Folkeparti (Deense Volkspartij) eind 2012 maakten. Overal in Denemarken zal er daarom aan het eind van volgend jaar worden begonnen met het plaatsen van vaste camera’s die nummerborden kunnen herkennen, waarschijnlijk bij grensovergangen, bruggen en dergelijke. Daarnaast zullen er vergelijkbare camera’s voor mobiel gebruik in politieauto’s worden ingebouwd die andere, langsrijdende auto’s kunnen registreren.
Beide types camera’s moeten de nummerborden herkennen, zodat een systeem auto’s kan matchen met de lijsten van de politie van nummerborden die bijzondere aandacht hebben.
Maar alle langsrijdende auto’s worden in principe geregistreerd en de politie zal op die manier in staat zijn data te verzamelen waar vele duizenden auto’s op een bepaald moment zijn. In sommige gevallen zal er ook een totaalbeeld van het hele voertuig worden genomen. Het zijn tot dusver de voorlopige plannen voor het zogenaamde automatische nummerbordenherkenningssysteem ANPG (dit is de naam van het Deense systeem, bij ons ANPR, vert.), blijkt uit een notitie van de Nationale Politie aan het College Bescherming Persoonsgegevens (Datatilsyn in het Deens, vert.), zoals Radio24syv eerder heeft gemeld.
Gegevens van velen voor slechts enkelen
Maar het systeem is ook in staat wat zwaardere overtredingen op te sporen, verzekert Svend Larsen van de Nationale Politie.
‘Het volgende waar we heel veel van krijgen, zijn gestolen nummerborden en auto’s. Het gaat dan niet om moordzaken of ernstige drugscriminaliteit. Maar ik zie op deze manier geen ondergrens waar je het systeem voor kunt inzetten. Waar wij het met name voor zullen gebruiken – en waar collega’s, met wie wij in het buitenland hebben gesproken, denken het voor te kunnen gebruiken – zijn deze kleinigheden,’ zegt Svend Larsen.
Is dit niet een groot, ingrijpend systeem dat je inzet, voor alledaagse criminaliteit?
‘Je kunt het ook inzetten voor ernstiger zaken. Toen wij van de politici geld kregen was het bedoeld voor de bestrijding van grensoverschrijdende criminaliteit en als grenscontrole. Dat krijg je ook met het systeem. We kunnen het eveneens gebruiken als we van Europol bijvoorbeeld informatie krijgen dat er een auto vanuit een Oost-Europees land onderweg is,’ zegt Svend Larsen. Het hele systeem kan volgens Peter Blume, hoogleraar rechten aan de universiteit van Kopenhagen en gespecialiseerd in privacy en persoonsgegevens, worden bestempeld als ‘massa-toezicht’. Hij legt uit dat het een systeem is waarbij men gegevens van velen verzamelt om slechts enkelen te vinden.
‘Het is ook een goed voorbeeld van dat, doordat de technologie toezicht steeds makkelijker maakt, er automatisch ook steeds meer toezicht komt,’ zegt Peter Blume. Maar het is lastig bezwaren in te brengen tegen dergelijke systemen: ‘Begrippen als privacy en een ongestoord leven kunnen leiden zijn iets onbestemds en die hebben het juist moeilijker tegenover krachtige argumenten als het bestrijden van criminelen. Maar het is tegelijkertijd een deel van de vrijheid die deel uitmaakt van de democratie,’ zegt hij.
Een maand bewaren
Een van de centrale vragen die critici van het systeem naar voren brengen is, hoe lang de informatie die het systeem verzamelt, moet worden bewaard.
Volgens de Nationale Politie is het uitgangspunt dat de data die men verzamelt – dat wil zeggen nummerbord, plaats, tijd en in sommige gevallen een totaalbeeld – 30 dagen worden bewaard. Tegelijkertijd wil de Nationale Politie de data van auto’s waarvan de nummerborden matchen met de nummerborden van de zogenoemde hotlists, graag twee jaar bewaren. Het is de bedoeling dat de politie zelf deze hotlists zal genereren, aan de hand van bijvoorbeeld registers van gezochte voertuigen, ontbrekende APK en verzekering.
De vraag is nu of de politie zelf nummerborden op deze hotlists kan zetten, wanneer het bijvoorbeeld deel uitmaakt van een interessant rijpatroon of dit rijpatroon aantoont – dat de politie heeft uitgerekend met behulp van al verzamelde informatie. Als dat mogelijk wordt, zal de politie een soort ‘cirkelvormige’ toegang verkrijgen om nummerborden naar believen op die lijsten te zetten. Met andere woorden kan het toezicht de basis worden voor verder toezicht. En dan kan de politie in potentie de eis omzeilen dat data in principe na 30 dagen moet worden gewist. Dit onderstreept Jesper Lund, vicevoorzitter van IT-Politieke Vereniging (vergelijkbaar met The Electronic Frontier Foundation, vert.).
‘Ik denk dat ze proberen de bewaarperiode van 30 dagen op te rekken,’ zegt Jesper Lund. Over deze bezorgdheid zegt hoofdcommissaris Svend Larsen: ‘Dit is nou precies iets waar het College Databescherming naar moet kijken.’ Hij onderstreept dat de Nationale Politie nog steeds met het College Bescherming Persoonsgegevens in gesprek is over hoe de regels op dit gebied eruit moeten zien.
‘Als er geen restricties op dit gebied zouden zijn, lijdt het geen enkel twijfel dat wij vanuit een eng politietechnisch oogpunt over zo veel mogelijk data zouden willen beschikken als mogelijk. En we zouden die voor eeuwig willen kunnen bewaren,’ zegt Svend Larsen. En hij vervolgt: ‘Maar het belang van onderzoek door de politie moet worden afgewogen tegen het belang van privéleven en databescherming. Dat is nou precies wat het College Bescherming Persoonsgegevens moet doen.’
(vertaling: Kor de Vries @Kaadeevee)
Top artikel! Goed gedaan!
Voor de makkelijkheid word hier voorbijgegaan aan het feit dat de belastingdienst regelmatig opvragingen doet aan de databases met ANPR gegevens. Deze worden vervolgens 7 jaar opgevraagd. Via de officier kan dan weer via de FIOD toegang gevraagd worden tot deze gegevens. Feitelijk praat je dus niet over een maand opslag waar de politie bij kan, maar 7 jaar.
Hier in NL hoeft de politie geeneens op voertuigen te zoeken die geen APK, belasting betaald of verzekering hebben, omdat die via het register (RDW) danwel de belastingdienst bekeurd worden.
Als de politie al wat moet zoeken zouden het alleen voertuigen kunnen zijn die geschorst zijn en wel op de openbare weg rijden. Ik denk alleen, dat criminelen niet in geschorste auto’s zullen rijden.
Volgens mij gaat de politie het hier alleen maar gebruiken om openstaande boete’s te innen.
Ik vraag me af of als je eigen auto gestolen wordt, je kan controleren of die in het systeem voorbij gekomen is. En of, als de politie daar niet op heeft gereageerd, ze dan medeplichtig aan diefstal zijn.
Maar goed, die gegevens zullen dan wel door een ‘locale stroomstoring’ zoekraken.