F*ck da system

Persoonlijk opinie van Wiel Maessen

De behandeling door het Openbaar Ministerie van het ‘Fuck de Koning’-incident is een prachtig voorbeeld van wat we hier al langer roepen: er worden elk jaar veel meer nieuwe wetten aangemaakt dan er worden afgeschaft of geactualiseerd. Het grote probleem is dat er geen mechanisme in ons wetgevingsproces is dat de veroudering van wetgeving voorkomt. Door het voortsukkelen van oude wetgeving (de majesteitsschennis-wet dateert nog van 1881!) kunnen mensen voor het gerecht worden gebracht die het volgens de huidige opvattingen niet verdienen. In het EU-verkiezingsprogramma opperde de Piratenpartij al eerder om een dergelijk mechanisme in het wetgevingsproces in te voeren: de Uiterste Houdbaarheidsdatum (UHD), zoals dat ook voor voedsel in zwang is.

In de tweehonderd jaar dat onze democratie bestaat heeft Nederland een kleine tweeduizend wetten weten te produceren. Als we echter kijken naar de periode tussen 1980 en 2006 zien we dat het aantal wetten met 2,5% per jaar groeide, van 1100 in 1980 tot 1800 in 2006, veel sneller dan in de decennia daarvoor. Het wetgevend monster lijkt op hol geslagen. Daarnaast gaan maatschappelijke ontwikkelingen zo snel tegenwoordig dat wetten steeds sneller verouderen. Pas op het moment dat er zich een incident voordoet dat zo’n seniele wet naar boven brengt, wordt er (vaak pas op langere termijn) ingegrepen en zo’n wet gewijzigd of afgeschaft.

Naar ons idee zou er een mechanisme moeten komen dat, als er een nieuwe wet wordt ingevoerd, er voor zorgt dat er een regelmatige evaluatie van die wet wordt ingebouwd. Zo zou je voor een wet kunnen bepalen dat deze na bijvoorbeeld drie of vijf jaar wordt geëvalueerd aan de hand van in de wet gespecificeerde criteria. Het belangrijkste criterium bij elke wet zou moeten zijn: “Heeft de wet na die UHD bereikt wat zij beoogde te bereiken?” Daarnaast zullen er wetspecifieke criteria in elke wet moeten worden geformuleerd.

Na zo’n evaluatie kan dan worden besloten tot:

• Schrappen van de wet
• Integratie met andere wetten tot een meer generieke wet
• Aanpassen van de wet
• Nieuwe wetgeving
• Nieuwe UHD vaststellen

Voor bestaande wetgeving zou op korte termijn al een evaluatieprocedure in gang kunnen worden gezet. Daarnaast zou er een rechterlijk orgaan kunnen komen waar burgers wetten ter herziening of afschaffing kunnen melden. Dat laatste zou ook prima passen in een E-democratiesysteem, waar zelfs nieuwe voorstellen voor (wijziging van) wetten aangedragen zouden kunnen worden.