Natuurlijk hebben wij een kater na de Tweede Kamerverkiezingen. Weer geen zetel. Weer € 11.250,– betaald aan de Staat en weer alle mensen teleurgesteld die op ons hebben gestemd en die voor ons de moeite hebben genomen om een ondersteuningsverklaring te tekenen. Het is zwaar balen en daar moeten wij zeker ook zelf lessen uit trekken.
Maar toen begon de formatie en wat een puinhoop is dat! Een korte samenvatting:
Het begon met een vluchtende verkenner Ollongren; zij was positief getest op Covid-19 en vertrok van het Binnenhof in dienstauto met chauffeur en met de papieren waarop te zien was: “positie Omtzigt, functie elders”.
Pieter Omtzigt, een van de meest vasthoudende en kritische Kamerleden, o.a. over het toeslagenschandaal en die bijna net zoveel stemmen kreeg van de CDA-kiezers als de nr. 1 Wopke Hoekstra, moest blijkbaar “elders” geparkeerd worden.
Vervolgens ontkende iedereen en alles, dat de naam Omtzigt gevallen was in de gesprekken met de lijsttrekkers, ook Mark Rutte. Nadat de Kamer eiste dat alle gespreksverslagen openbaar werden gemaakt, bleek dat de naam Omtzigt wel gevallen was, en wel in het gesprek met Mark Rutte.
Tijdens het debat donderdag 1 april in de Tweede Kamer beweerde Rutte dat hij geen herinnering meer had aan het noemen van de naam van Omtzigt en zeker niet aan “functie elders”.
Ook zei hij dat hij ’s ochtends om half acht door iemand was gebeld, die vertelde dat de naam Omtzicht misschien toch wel was genoemd. Niemand van de andere fractieleiders had die informatie toen nog. Maar op de vraag, wie hem gebeld had, wilde Rutte niet antwoorden. De Piratenpartij is voor het beschermen van bronnen en klokkenluidersbescherming, maar in het formatieproces horen alle deelnemers over dezelfde informatie te beschikken. Doordat Rutte eerder wordt ingelicht, ontstaat een oneerlijk speelveld.
Even leek het erop dat geen van de partijen genoegen nam met zijn praatjes, maar naarmate het debat langer duurde, bonden veel partijen toch weer in. De motie van wantrouwen haalde het net niet, doordat D66, CDA en ChristenUnie die niet steunden. Het CDA steunde toch liever Rutte, dan zijn eigen nr. 2 Pieter Omtzigt. De motie van afkeuring haalde het wel; die werd door alle partijen behalve de VVD gesteund.
Bedenk ook, dat de zittende macht het voortaan voor nieuwe partijen veel moeilijker wil maken om mee te doen aan de Tweede Kamerverkiezingen. Er moeten dan bijna tien keer zoveel ondersteuningsverklaringen worden verzameld en er moet bijna het dubbele bedrag aan borgsom worden betaald.
Hoe nu verder? Kunnen de partijen die de motie van afkeuring steunden nog geloofwaardig in gesprek over een coalitie met de VVD van Mark Rutte? Is de enige geloofwaardige formatie nog eentje met D66 en de linkse partijen, of moeten er nieuwe verkiezingen komen? Wij horen graag jullie mening.
Mijn voorspelling: de komende periode wordt het begrip ‘landsbelang’ weer van zolder gehaald en zo vaak gebruikt dat je er gek van wordt. Dan volgen nog wat nooit eerder vertoonde ‘staatsrechtelijke chicanes’ en uiteindelijk gaat het nieuwe kabinet door in de samenstelling van de huidige coalitie.