Fractiediscipline versus volksvertegenwoordiging

‘Hoeveel zetels denken jullie te gaan halen?’ Als je die vraag bescheiden beantwoordt, dan krijg je terug: ‘Maar met al die kleine fracties kun je toch geen land besturen?’

Iemand praatte me bij over hoe dat dan gaat, bij grotere partijen in de Tweede Kamer. Dat je je er eerst omhoog moet werken zoals soms in het bedrijfsleven. Dat het meer uitmaakt bij wie in de partijtop je goed ligt, dan wat je in huis hebt. Of je gevraagd wordt of niet ‘voor een hogere plek op de kieslijst’ hangt soms ook af van hoe goed je je kunt schikken naar het partijbeleid; dat heet dan ‘fractiediscipline’.

In de Tweede Kamer zitten 150 volksvertegenwoordigers die allemaal met ongeveer evenveel stemmen zijn gekozen. Als je een fractie te klein vindt bij één zetel, wanneer vind je haar dan wel groot genoeg? Bij twee, of drie, of pas bij nog meer? Maar de zetel van die eenmansfractie heeft evenveel stemmen gekregen als de zetel van die grotere partij. Ze zijn dan toch even belangrijk?

In hoeverre je als volksvertegenwoordiger je werk goed doet, hangt niet af van of je je kunt schikken naar een partijstandpunt, maar of je je mond kunt opendoen op basis van dossierkennis. Bij de Piratenpartij doen we niet aan opgelegde fractiediscipline. Het belangrijkste is, dat iedereen zijn of haar eigen afweging maakt en die op inhoud kan uitleggen en verdedigen aan zichzelf en aan de mensen die op hem of haar gestemd hebben.

Weet je waar ‘het probleem van kleine partijen’ vandaan komt? Van grote partijen die aan hun vertegenwoordigers een dwingend stemadvies opleggen, tot het moment dat die mensen zo erg met hun eigen geweten in de knoei komen, dat ze zich gaan afsplitsen van de partij waar ze een paar jaar eerder nog uit overtuiging in geloofden. Het probleem van kleine partijen, als dat er al is, is veroorzaakt door grote partijen.

Hoe dat bij de Piratenpartij gaat? Op 8 juli jl. is de vacature voor ‘de kieslijst’ geopend. Je vindt deze op onze website, en alle leden kunnen zich kandidaat stellen. Op 5 augustus sluit de vacature en op 18 september bepalen de leden vervolgens samen hoe de lijst voor de Tweede Kamerverkiezingen er uit zal zien, door op de kandidaten te stemmen. De leden bepalen wie op welke plek komt.

Je kunt jezelf nog kandidaat stellen, maar weet dat je de leden moet overtuigen en niet ‘de prominenten’ of ‘het bestuur’. Wil je mee beslissen wie er allemaal kandidaat voor de Piratenpartij worden? Word dan lid, verdiep je in de kandidaten en kom mee stemmen op zondag 18 september.

Je zult zien dat de kandidaten op de kieslijst het behoorlijk eens zijn op standpunten. Dat komt doordat ze gekozen zijn door kritische geïnformeerde leden. Gekozen op inhoud in plaats van op inschikkelijkheid. En waar ze het oneens zijn, valt er tenminste wat te kiezen.

Hoe groot de Piratenpartij wordt straks in de Tweede Kamer, als je het mij vraagt? Ik denk dat de eerste zetel de allerbelangrijkste is, omdat dan die eenvrouwsfractie in het inhoudelijke debat kan laten zien dat het ons om inhoud gaat in het belang van de mensen in onze samenleving, op een manier waar geen fractiediscipline aan kan tippen. Ik heb zelf gesolliciteerd voor een plek op die kieslijst. Als de leden me daarin vertrouwen, dan wordt het zo. Als Nederland dat daarna ook doet, dan wordt het zo. Als Nederland zich op inhoud in de Piratenpartij verdiept de komende maanden, dan worden het er echt wel meer dan twee.

Fractiediscipline in de Tweede Kamer is niet alleen ongewenst en ongepast, maar ook tegen de grondwet, die stelt dat leden ‘zonder last’ hun werk horen te doen. Volgens parlement.com kan er echter wel sprake zijn van een politiek-morele binding. Ik zou zeggen dat je niet aan een politieke maar wel aan je eigen moraliteit gebonden bent. Zoiets speelt trouwens ook breder in Nederland, bij de mensen die straks mogen stemmen. Kies je op inhoud, nadat je je hebt verdiept in de partijen, of stem je op wat de mensen om je heen ook doen?

Als je stemt op 15 maart 2017 zonder je verder te informeren, dan is dat je goed recht en jouw keuze. Het is immers jouw stem. Maar als je dat daarna doet als volksvertegenwoordiger in de Tweede Kamer vanwege fractiediscipline, dan ben je geen knip voor de neus waard.