Dit is een persoonlijk opiniestuk van Piraat Bas Dieleman, kandidaat voor de kieslijst van de Piratenpartij. Dit blog is een uitnodiging tot discussie over het verbeteren van de situatie van zzp'ers, de uitingen in dit blog zijn dus geen standpunten van de Piratenpartij.
Internationale handel behoort tot de kernpunten van de Piratenpartij. Dit kernpunt houdt mede in dat de Piratenpartij niet tegen internationale handel is, maar wel tegen te grote invloed van en voordelen voor multinationals. Dit geldt in zowel internationaal als nationaal verband. Ik acht het daarom van groot belang dat Nederland ook een aantrekkelijk land is voor het MKB en zelfstandigen zonder personeel (zzp’ers). Deze bijdrage gaat over maatregelen die kunnen worden genomen om de positie van zzp’ers te verbeteren.
Inkomen en belastingen
Het minimumloon dat voor werknemers in loondienst (hierna werknemers) geldt, wordt op grote schaal omzeild door werkgevers die de kosten willen drukken door enkel van zzp’ers gebruik te maken. De bouw en zorg zijn hier voorbeelden van. Het minimumloon geldt immers alleen voor werknemers.
Het bovenstaande probleem kan worden aangepakt door de invoering van een minimuminkomen dat voor iedereen geldt die werkzaam is, welk inkomen iets lager ligt dan het huidige minimumloon. Een andere optie is dat voor zzp’ers een minimuminkomen wordt ingevoerd en dat het minimumloon voor werknemers blijft bestaan. Een minimuminkomen voor elk gewerkt uur lijkt voor de hand te liggen. Wel heeft dit gevolgen voor de afspraken die opdrachtgevers en zzp’ers kunnen maken over betaling per geleverde dienst, zoals nu bijvoorbeeld bij pakketbezorgers gebeurt.
Op het gebied van belastingen constateer ik, dat er in de inkomstenbelasting al diverse fiscale voordelen zijn voor zzp’ers. Daarnaast geldt, dat veel startende zzp’ers niet of nauwelijks winst maken en er in dat geval niet of nauwelijks inkomstenbelasting wordt geheven. De problemen bij zzp’ers met de inkomstenbelasting lijken daarom niet groter of wezenlijk anders dan de problemen die op dit gebied voor werknemers spelen.
Ik ben van mening dat als zzp’ers inkomen verdienen, dit altijd moet lonen. Dit laatste geldt ook voor werknemers. Momenteel is het echter goed mogelijk, dat het verdienen van arbeidsinkomen tot gevolg heeft dat het totaalinkomen inclusief uitkeringen en toeslagen, lager wordt. Dit komt doordat zzp’ers en werknemers vaak onevenredig veel worden gekort op bijvoorbeeld een bijstandsuitkering of huurtoeslag indien zij meer gaan verdienen. Mede om die reden ben ik van mening dat het systeem van de inkomensonafhankelijke toeslagen grondig moet worden herzien.
Pensioenen
Uit onderzoek blijkt dat slechts circa 50% van de zzp’ers pensioen opbouwt, terwijl ruim 90% van de werknemers pensioen opbouwt. Belangrijkste reden voor dit verschil is zeer waarschijnlijk het feit dat circa 90% van werknemers verplicht is op deel te nemen in een pensioenregeling voor de bedrijfstak waarin zij werkzaam zijn. Deze verplichte pensioenopbouw geldt niet voor zzp’ers.
Belangrijkste nadeel van geen verplichte pensioenopbouw is dat zzp’ers geen of te weinig pensioen opbouwen en daardoor te weinig inkomen hebben na het bereiken van de pensioenleeftijd. Een ander nadeel is dat afwezigheid van een verplichte pensioenopbouw voor zzp’ers, werkgevers aanmoedigt om werknemers te vervangen door zzp’ers met slechtere arbeidsvoorwaarden waaronder geen pensioen. Dit laatste hebben we de afgelopen jaren met name gezien in de bouw en de zorg.
Om bovenstaande nadelen tegen te gaan, zouden zzp’ers verplicht kunnen worden om pensioen op te bouwen. Deze verplichte deelname kan worden beperkt tot sectoren waar een verplichte pensioenopbouw voor werknemers geldt. Dit laatste is bijvoorbeeld voor de ICT-sector van belang, omdat in die sector momenteel geen verplichte pensioenopbouw voor werknemers geldt. Een alternatief voor verplichte pensioenopbouw voor zzp’ers is het stimuleren van pensioenopbouw door zzp’ers. Dit laatste zou bijvoorbeeld kunnen door het openstellen van de premiepensioeninstelling, een uitvoerder van pensioen met relatief lage administratiekosten welke momenteel enkel gebruikt mag worden voor de uitvoering van het pensioen van werknemers.
Hypotheken
Werknemers kunnen relatief eenvoudig een hypotheek krijgen, en zzp’ers niet. Dit terwijl het hebben van een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd, zoals bij veel werknemers geldt, al lang niet meer betekent dat je over een aantal jaar nog steeds werknemer bent en een vast inkomen hebt. Er is dus geen valide reden meer om zzp’ers op het punt van hypotheken nadelig te behandelen.
De mogelijkheden voor zzp’ers om een hypotheek te krijgen, zijn de afgelopen jaren toegenomen. Wel is het zo dat de vereisten die in dit verband aan zzp’ers worden gesteld, bijvoorbeeld het overleggen van belastingaangiften van de afgelopen drie jaar waar een voldoende inkomen uit blijkt, het in de praktijk vaak onmogelijk maken om een goede hypotheek te krijgen. De vraag komt dus op, of die eisen kunnen worden versoepeld, zonder dat zzp’ers onverantwoorde risico’s nemen. Een mogelijkheid zou zijn dat door zzp’ers opgebouwde pensioenen, eventueel in de tijd dat zij nog werknemer waren, onder voorwaarden voor de aflossing van een hypotheek kunnen worden aangewend.
Tot slot
Bent u benieuwd naar de concrete maatregelen die de Piratenpartij voorstelt om de positie van zzp’ers te verbeteren? Lees dan het concept partijprogramma voor de Tweede Kamerverkiezingen 2017. Dit programma wordt momenteel door de programmacommissie geschreven (met een actieve bijdrage van mijn zijde), en naar verwachting medio oktober ter goedkeuring aan de leden voorgelegd. Indien u zelf voorstellen heeft om te positie van zzp’ers te verbeteren, dan verneemt de programmacommissie dit graag.
Ik draag de piratenpartij het warmst denkbare hart toe, maar als jullie zo knullig schrijven wordt het lastig om dat toedragen vol te houden.
Het lastige aan het hele vraagstuk is dat dé ZZP’er niet bestaat. Uiteraard worden sommigen ‘gedwongen’ in die rol, maar vele anderen doen het compleet uit eigen overtuiging. De één heeft langere opdrachten achter elkaar, de andere veel verschillende tegelijkertijd en een derde heeft meerdere vaste klanten. Dat maakt het lastig om beleid te maken.
Voor wat betreft pensioen, heb ik best de financiële ruimte. Maar vind maar eens een voorziening waarbij anderen niet meer profiteren van mijn spaarcenten dan ik. Het vertrouwen in een goed pensioen is bij mij nihil, ook door het beleid om de rente vooral laag te houden en inflatie te stimuleren. Van pensioen dat ik wel opgebouwd heb (ABP) maakt onze overheid vervolgens gebruik om andermans loonsverhoging te subsidiëren. Verplichten prima, maar zorg er dan eerst voor dat ze ook de benodigde zekerheid bieden.
Het is goed dat de piratenpartij nadenkt over zzp’ers en hun positie wil verbeteren, maar dit stuk blinkt niet uit in echt begrip. De voornaamste fout (naast de al genoemde verwssrloosde diversiteit van deze groep) is om ze als schijnwerknemers te beschouwen en niet als ondernemers. Dat gaat niet werken.
Een voorbeeld daarvan is het overnemen van het beeld dat we geen pensioen opbouwen. Dat is vaak waar, maar we bouwen het vooral niet op aks werknemers. Het storten van geld in een bodemloze put (wat krijgt een werknemer strakjes nog?!) wordt vervangen door afbetalen van het huis en waarde creëren in het bedrijf of elders. En hwt probleem is fat pensioenregelingen niet mee ademen met je bedrijfsresultaten en jezelfs failliet kunnen laten gaan. En last but not leadt. Aks je failliet gaat staan gemeentes klaar om je pensioen af te pakken… Je kijkt dus wel uit aks zelfstandige!
Verder hoor ik niets over het debakel van het afschaffen van de VAR door de wet DBA die voor goed verdienende zelfstandigen met langdurige opdrachten in bijvoorbeeld de ICT dreigt ze brodeloos te maken en ze veroordeelt tot schijnwerknemerschap bij en payrol bedrijf waardoor je wel mag betalen voor de WW maar het nooit zal krijgen.
Er is veel mis maar dat zit meestal in de relatie tot een vastzittende arbeidsmarkt en de enorme slechte regelingen voor faillissement en schuldbijstand en pensioen en arbeidsongeschiktheid en woningmarkt in dit land. Vaak met allerlei partijen die graag aan de geldkraan willen zitten voor het eigen belang zoals grote bedrijven, pensioenuitvoerders en onze eigen overheid. . Bij oplossingen worden wij stelselmatig niet betrokken.
Als je wilt wil ik meedenken om te voorkomen dat het weer over ons zondet ons wordt.
@ Bart, mooi schrijven kunnen ze allemaal in de politiek wel, nadenken soms wat minder.
ZZP’er moet weer een keuze worden, mensen die voor een baas willen werken moeten dat weer kunnen. Dat is iets wat ik nergens terug zie komen. Opkomen voor ZZP’ers is mogelijk in veel gevallen ervoor zorgen dat ze geen ZZP’er meer zijn.
Afdracht voor pensioenen moet in mijn ogen voor elke Nederlander verplicht zijn, met keuze uit weinig, normaal, of veel opbouw.
Dat er in de ICT geen (goede) verplichte CAO is is in mijn ogen ook erg slecht. In deze sector wordt goed betaald, maar verdienen de mensen die iets kunnen echt nog te weinig.
Kom je op voor de ZZP’er dan moet je eerst weten of je er niet voor moet zorgen dat mensen “gewoon” weer in loondienst komen.
Overigens, semi gerelateerd, in mijn ogen moet het ontslagrecht strenger bij detacheerders/uitzenders welke mensen in dienst hebben. Wanneer je door het uitlenen van mensen geld wil verdienen is dat prima, maar deze sector bestaat omdat bedrijven soms moeten inkrimpen, en je door 10% inhuur te hebben dit makkelijk kan. Dit is het risico van het soort bedrijf wat je bent, en moet je daar in mijn ogen dus ook rekening mee houden.
Er staat een “verplicht” en “pensioen” in één alinea, en iedereen reageert alsof je per sé ambtenaar moet worden, met een ABP-pensioen. Het hele pensioen wordt erbij gehaald omdat zelfstandigen onderbetaald worden omdat ze toch wel kunnen bezuinigen op pensioenen.
Het belangrijkste is volgens mij dat de zelfstandige gewoon een eerlijke prijs kan bedingen waarmee de eerste levensbehoefte kan betalen (inclusief een of andere vorm van oudedagsvoorziening). Dat is nogal eens moeilijk met grote opdrachtgevers, en grote financiële verplichtingen (ik heb gehoord van zelfstandige vrachtwagenchauffeurs die in hun vrachtwagen sliepen omdat ze van hun tarief niks overhielden voor huur).
Prima dat jullie voor de ZZP’er op willen komen. Niet op deze manier.
Ondernemers, ook ZZP’ers, hoeven niet beschermt te worden met minimum tarieven en/of verplicht pensioen. Hoe een ondernemer zijn/haar pensioen regelt dat is aan hem. Dat hoort bij ondernemen.
1 van de redenen waarom je wel/niet wilt ondernemen is de eigen verantwoordelijkheid.
Liever zou ik zien dat de belastingdruk verlaagd wordt.
Zoals het nu is, heeft de belastingdienst voorrang voor het voor jezelf zorgen.
Ik betaal maandelijks mijn inkomstenbelasting vooruit. Terwijl ik geen gegarandeerde inkomsten heb. Dat maandelijkse bedrag is een vast bedrag en is niet gebasseerd op mijn huidige inkomen, maar uit het verleden.
Ander voorbeeld. De belasting vind het een goed idee om post liever per mail te versturen. Alleen met die maatregel verplicht je mensen om een computer & internet verbinding aan te schaffen.
Ander obstakel is de KvK, wat doet die instantie? Onder andere ondernemers adviseren. Wie zijn de adviseurs: ambtenaren. Ambtenaren adviseren ondernemers. Als je het hebt over 2 verschillende groepen mensen, dan zijn dit wel 2 uitersten.
Zoek liever naar wegen hoe je het de ondernemers makkelijker maakt dan moeilijker. Met de door u beschreven ideeen ga je geen punten scoren.
Het hele idee van ondernemen is dat je je eigen boontjes wilt doppen. Als je dit niet wilt, ga dan alsjeblieft in loondienst. Maar laat de mensen die die eigen verantwoordelijkheid willen hebben het allemaal lekker zelf regelen.
Helemaal mee eens KeesdeJ. Hopelijk ziet de piratenpartij nog het licht, want dit is echt de verkeerde richting.
Hoi Kees,
bedankt voor je inhoudelijke reactie.
Dit blog is een persoonlijk opiniestuk van Bas Dieleman. Als kandidaat voor de kieslijst krijgt hij ruimte om zich te profileren. Hiermee is niet gezegd dat de Piratenpartij dit als standpunt overneemt, maar dat is wel een mogelijkheid.
Er zijn mensen die er bewust voor kiezen om als zelfstanidge te werken en dat ook niet anders willen, maar er zijn ook mensen die hierin weinig keus hebben. Denk dan bijvoorbeeld aan de pakketbezorgers.
Ik denk dat het heel goed bij de PP past om ook zelfbeschikking voor zzpers te ondersteunen. Dus geen verplicht minimumtarief, of pensioenopbouw. Veel mensen doen net of zzpers of zielige onmondige schijnwerknemers zijn, of dikbetaalde consulenten die geen cent belasting betalen. Nou ze betalen anders fors BTW!. BTW betekent belasting over de toegevoegde waarde, oftewel zzpers voegen WAARDE toe en dragen over die toevoeging belasting af: 21% !!! Het is niet niks. Daar kan de overheid dus aardig wat mee doen (en dan niet alleen besteden aan gouden handdrukken voor belastingdienstmedewerkers). Liever had ik die 21% zelf besteed aan mijn AOV of pensioen, maar ja. Ik denk dat een echte zzper een echte piraat is in deze maatschappij.
Ben het volledig met KeesdeJ. Verlaag de belastingdruk ipv allerlei onzin regeltjes op te leggen zoals verplicht AOW en pensioen.
Als zzp’er/ondernemer kies je er bewust voor om een risico aan te nemen. Ik heb jaren gebikkeld als startende zzp’er voordat ik mijn eigen bedrijf had. Die tijd was zeer leerzaam en ik had het niet anders gewild.