De zorg moet weer van en voor de burger worden

Dit is een blog van Leo J van Oudheusden, kinderarts en kandidaat #20 op de kieslijst van de Piratenpartij Nederland

Zorgstelsel

In de zorg komen veel belangrijke aspecten samen, privacy, veiligheid van vertrouwelijke informatie en burger/zorgrechten. Al deze aspecten staan onder  toenemende druk. Er moet steeds meer verantwoording worden afgelegd. Er is sprake van een paranoïde houding jegens zorgverleners.

Het huidige zorgstelsel is onder andere erg kostbaar door de vele overhead dan wel administratieve kosten voor het ziekenhuis en andere zorgverleners.

Landen zoals Canada en Schotland met een single payer systeem hebben circa 11.5% overheadkosten in hun ziekenhuizen, terwijl in Nederland de ziekenhuizen tegen de 20% aanzitten. De Nederlandse ziekenhuizen hebben in totaal nu € 4  miljard aan overheadkosten. Hieruit volgt dat bij een single payer systeem in Nederland 40% bespaard kan worden. Dat wil dus zeggen anderhalf miljard euro. De kosten van de verzekeraars bij het huidige ingewikkelde DBC-systeem zijn er nog niet in betrokken. Een Zorgfonds als single payer kan dus veel geld schelen. Het Zorgfonds heeft een toeziend college bestaande uit door loting gekozen burgers. De wet regelt de democratische bevoegdheden. Momenteel is het verder nu zo dat meer dan 330.000 mensen hun basispremie niet meer kunnen betalen. Dit aantal neemt voortdurend toe! Mensen met een minimum inkomen zijn dus de klos in het huidige systeem. Dit geeft een indicatie van de onhoudbaarheid aan van het huidige systeem.

Momenteel zijn er veel schotten in de zorg. Pogingen om deze schotten te doen verminderen, mislukken bijna geheel. Samenwerking verloopt moeizaam. De marktwerking in de zorg staat een goede verdere ontwikkeling van samenwerking in de weg.

Regionalisatie van de zorg in een single payer system is hiervoor de oplossing. Een regionale zorgautoriteit is verantwoordelijk voor het regionale functioneren. Deze autoriteit wordt eveneens gecontroleerd door burgers gekozen door loting. Deze burgers hebben zich gemeld na een regionale oproep.

Op regionaal niveau zijn er momenteel diverse initiatieven om tot een goede samenwerking te komen. De regio Leiden is daarmee bezig evenals de regio Rijnmond. De regionale ontwikkeling van Integrated Care kan daarmee op gang komen. Dit is een belangrijke voorwaarde voor een goede patiëntenzorg met patiënteninspraak. Ook kunnen de kosten daarmee beter gereguleerd worden. Regionalisatie van de zorg geeft een veel betere zorg en maakt ook inspraak van de burgers en patiënten mogelijk.

Privacy is een belangrijk aspect van de zorg. Niemand wil dat zijn of haar persoonlijke gegevens zomaar toegankelijk zijn voor anderen. Het instellen van een regionale zorgdata warehouse kan hierin een oplossing brengen. Alle privacygevoelige informatie van alle zorgverleners wordt hierin automatisch opgeslagen. De laatste maanden worden er dagelijks veel datalekken gemeld in de media. Het aantal staat nu op meer dan 5000!! Er zijn momenteel veel afzonderlijke servers waar data worden opgeslagen. Gezien het grote aantal datalekkages is de afscherming volstrekt onvoldoende. De afscherming bij een zorgdata warehouse kan maximaal geschieden door ICT experts op beveiligingsgebied (meervoudige apart ingestelde firewalls, datakluizen). Een patiënt heeft dan de mogelijk om aan te geven wie en wanneer tot welke dossiers toegang heeft. De patiënt krijgt dan per email te weten wie zijn data geraadpleegd heeft. Een dergelijke zorgdata warehouse moet ook bouwkundig bestand zijn tegen van buiten komende calamiteiten (overstromingen, etc).

Jeugdzorg

In 2015 werd de nieuwe jeugdwet ingevoerd als vervolg op de jeugdwet van Rouvoet. De 7 verschillende wetten die vóór de wet van Rouvoet golden maakten een goede controle moeilijk. De wet van Rouvoet bracht geen verbetering. Men meende vervolgens dat als alle jeugdzorg naar de gemeente zou worden overgebracht alles beter zou worden. Men vergat dat ca 25000 kinderen en jongelui door kinderartsen gezien werden in plaats door de ggz. Deze kinderen werden pas 2016 aan de gemeenten toegewezen. De ouders en jongelui zelf hadden een uitdrukkelijke voorkeur voor hun kinderarts. Hier werd gewoon overheen gewalst. Ouders en jongelui hadden geen enkele inspraak. Er was geen vrij keuze van zorgverlener. Medisch geïndiceerde zorg werd overgeleverd aan de willekeur van gemeentelijke wijkteams  van momenteel 388 gemeenten overgeleverd. Ook waren de regelingen verschillend per gemeente. Gemeenteambtenaren moeten verplicht geduld worden bij een intake. Een privacyschending in optima forma. De oorspronkelijk 7 wettelijke regelingen zijn dus ‘vereenvoudigd’ tot 388 verschillende gemeentelijke regelingen. Ook is er sprake van dat  oorspronkelijk verzekerde rechten teruggebracht zijn tot gemeentelijke voorzieningen zonder recht. Dit alles is geschied in het kader van bezuinigingen.

Een eerste goede intake dient mede te geschieden door een jeugdarts, kinderarts of kinderpsychiater samen met een gz-psycholoog. Daarnaast dient de psychosociale situatie van de familie goed onderzocht te worden.

Het gevolg is dat de laatste maanden regelmatig berichten zijn dat men geen jeugdzorg meer kan leveren wegens geldgebrek (o.a. Almere). Ook zijn de wachttijden fors opgelopen. De ggz-zorg voor medische zorg wordt soms niet dan wel met vertraging gestart omdat er niet voldoende ggz-zorg is ‘ingekocht’.

Met de huidige gang van zaken worden kinderrechten (internationaal verdrag) geschonden. Het onthouden van een medisch noodzakelijk behandeling is een misdrijf onder de Nederlandse wet. De jeugdinspectie en het openbaar ministerie moeten in zulke gevallen onderzoek doen. Ook aan de privacy in de jeugdzorg wordt maar heel matig aandacht besteed. Een zorgdata warehouse kan hierbij ook goede diensten bewijzen.

Een ander zorgstelsel op basis van single payer en regionalisatie geeft de burger meer democratische controle over alle zorgaspecten en alle privacy aspecten. Verzekeraars en overheid kunnen hierover geen zeggenschap hebben.