Waarom Spotify nooit rendabel kan zijn: de geheime eisen van platenmaatschappijen.

Vertaling van ‘Why Spotify can never be profitable: The secret demands of record labels’ door Micheal Robertson. http://michaelrobertson.com/archive.php?minute_id=358

Stel je voor dat je een worstenbroodjeskraampje begint. Laten we ook zeggen dat er slechts één toeleverancier van worstenbroodjes is. In plaats van eenvoudigweg een prijs per worstenbroodje te vragen, eist die toeleverancier wat hem het meest oplevert van het volgende: €1 per verkocht worstenbroodje OF €2 voor iedere bediende klant OF 50% over alle inkomsten voor van alles wat er in de kraam verkocht wordt. Daarbovenop eist de toeleverancier dat je minimaal 300 worstenbroodjes per dag besteld voor een periode van twee jaar, allemaal van tevoren te betalen. Als je minder verkoopt, krijg je je geld niet terug. Als er meer dan 300 worstenbroodjes per dag verkocht worden, worden de kosten berekend door €2 euro per klant of 50% van de totale omzet, en moet de toeleverancier extra betaald worden. Na deze periode van 2 jaar kan de toeleverancier zonder overleg de prijzen veranderen, en het kraampje kan nooit van leverancier wisselen.

Zou dit denkbeeldige worstenbroodjeskraampje in staat zijn winst te behalen? Nooit, want één kant heeft alle economische touwtjes in handen. De toeleverancier zal altijd de formule kiezen die hem het meest oplevert, zonder enige consideratie voor de financiële levensvatbaarheid van de winkel. Als deze kraam op magische wijze winst weet te maken, zou de toeleverancier simpelweg de tarieven verhogen na twee jaar.

Zulke economische eisen zijn wellicht denkbeeldig in de worstenbroodjeshandel, maar ze zijn de harde werkelijkheid waar iedere digitale muziek-abonnementsdienst zoals Spotify, Rhapsody, MOG, Rdio en anderen mee geconfronteerd worden. Deze details zijn onbekend aan het grote publiek omdat ze altijd netjes ingekaderd zijn in geheimhoudingsverklaringen.

Nu beginnen mensen echter te praten, en deze voormalig geheime eisen worden publiek gemaakt. De details zijn echter nog belastender dan het worstenbroodjes voorbeeld van daarnet. Gezamenlijk dwingen zij online muziek bedrijven tot complete dienstbaarheid aan de platenboer, zoals we je straks demonstreren.

Hier zijn enkele specifieke eisen die aan digitale muziek bedrijven gesteld worden:

1. Algemene structuur: Betaal het hoogste bedrag van: A) Pro-rata deel van een minimum van €X per abonnee, B) Per-afspeling kosten van €Y per afgespeeld nummer, C) Z procent van de totale omzet van het bedrijf, ongeacht andere bedrijfstakken. Zoals al eerder vermeld, dit betekent dat de platenbedrijven de feitelijke prijs vaststellen (ook eisen ze regelmatig een minimumprijs, wat nog minder beweegruimte geeft), wat de mogelijkheid om een secundaire omzet te creëren die niet door de platenlabels wordt afgeroomd limiteert.

2. Het label krijgt een aandeel. De platenlabels mogen niet alleen de prijs vaststellen, het bedrijf wordt ook gedeeltelijk hun eigendom.

3. Van te voren betalen (en/of minimum betalingen). Dit betekent dat grote hoeveelheden geld nodig zijn om überhaupt mee te kunnen doen. In mijn ervaring verstikt dit innovatie in diensten en bedrijfsmodellen.

4. Gedetailleerd rapporteren, inclusief maandelijkse afspeelaantallen. Dit lijkt vrij redelijk — je zou aannemen dat deze informatie nodig is om artiesten te betalen en andere beslissingen over je zaak te maken. Het probleem is, dat er per label nog eisen toegevoegd worden, inclusief rapporten die niets met betalingen te maken hebben, inclusief het marktaandeel van de verkopen in verschillende categorieën. Ik betwijfel bijvoorbeeld dat telefoonfabrieken van KPN eisen dat ze ook het percentage van telefoonverkoop van hun competitie vermelden. De labels eisen effectief dat hun marktanalyse door de muziekdiensten gedaan wordt. Ik kan me geen andere industrie bedenken waar dat algemeen gebruik is.

5. Databasenormalisatie. Ieder label geeft zijn data en bestanden in andere formaten. Die formaten veranderen constant terwijl de labels nieuw materiaal beschikbaar maken en oud materiaal onbeschikbaar. Dit lijkt misschien triviaal, maar is het niet. Zonder gestandaardiseerde naamsconventies en canonieke methodes om de artiest, nummers en albums te vinden (ISRC en UPC zijn niet afdoende), zijn de diensten erop aangewezen om te proberen de artiest, het nummer en het album van het ene label in de ander te passen. Het is verschrikkelijk inefficiënt, want ieder bedrijf moet dit proces afzonderlijk ondergaan (hoewel er nu bedrijven zijn die deze dienst voor ze doen).

6. Contract met de publisher. Als je eenmaal een contract met de labels gesloten hebt, moet je nog een contract met de publisher sluiten. Uit vissen wie welk eigendom heeft is een complete nachtmerrie en er zijn grote gaten in licenseerbare catalogus. De problemen met de informatie is hier erger dan met de labels. Om een lang verhaal kort te maken: Hoewel je de rechten gekocht van de labels om het op een internetstream te zetten, kun je soms de rechten niet krijgen van de publishers, of erger, ze uberhaupt vinden.

7. Meest begunstigde natie. Deze eis wordt gesteld door ieder groot label en zorgt ervoor dat zij ook de beste termen krijgen die een ander label heeft. Dit heeft een grote verstikkende werking op het vermogen om unieke contracten te sluiten en limiteerd de business modellen verder. Het is ook waarom het simpel is om 1 label te krijgen (meestal EMI) omdat ze lage prijzen vragen, wetende dat andere hogere prijzen zullen vragen, waarvan dan ook EMI op vooruit gaat.

8. Geheimhouding. Elk contract heeft strenge termen die een digitaal muziek bedrijf verbied om publiek te maken wat ze de labels betalen. Als ze openlijk spreken over de licentievoorwaarden, brengen ze de hele overeenkomst in gevaar en hierdoor ook hun bedrijf. Gezien labels licenties verstrekken namens de artiest, komt elke betaling aan de artiest, van de labels en niet de aanbieders van digitale muziek. Dit is de voornaamste reden dat muziekdiensten, en niet de labels, bekritiseerd worden door de artiesten. Muziekdiensten kunnen zich niet verdedigen tegen de beschuldigingen over de lage betalingen aan artiesten, omdat zij de labels betalen die niet onthullen wat zij betalen aan de artiesten.

9. In de meeste andere branches kan een bedrijf naar een andere leverancier gaan als er oneerlijke eisen zijn van de leverancier. Maar doordat de overheid met de huidige auteurswet platenlabels en uitgevers een gegarandeerd monopolie geeft, is dat geen optie in de muziekbranche. Digitale aanbieders van muziezk hebben nu twee keuzes: Of ze gaan in op de voorwaarden die er worden gesteld of ze bieden de muziek niet aan.

De verkoop van EMI aan andere muziekbedrijven betekent dat er binnenkort nog maar drie grote platenlabels zullen zijn. Als een muziekdienst de voorwaarden die door zo’n label worden geboden weigert, dan betekent dat een gat van minstens 25% van de populaire nummers uit hun verzameling. In de zakenwereld leidt een monopolie tot scheefgroei in de marktwerking, en de abonnementgebaseerde digitale muziek wereld is daar een in het oogspringend voorbeeld van.

Afsluitende opmerking: Online radiodiensten zoals Pandora maken gebruik van een overheidsaangestuurde licentie, die alleen aan radiozenders wordt verleend, en werken dus buiten recordlabels om. Hoewel de kosten per liedje enorm zijn, gaan ze buiten nagenoeg alle bovenstaande voorwaarden om.

Michael Robertson, al 15 jaar een veteraan in de digitale muziekhandel, is de oprichter en vorige bestuursvoorzitter van MP3.com en is momenteel bestuursvoorzitter van MP3tunes en DAR.fm. Hij is te bereiken op michael [at] michaelrobertson [dot] com. Hij zou graag Paul Petrick willen bedanken voor de bijdrage aan dit stuk.