Commissie Stiekem, de club fractievoorzitters die wel of niet heeft geweten dat Nederland hofleverancier is van metadata aan de NSA, is met een rapport (pdf) gekomen. Na onderzoekscommissie Dessens en toezichtscommisie CTIVD blikken nu de democratisch gekozen leiders terug op het Jaar van Snowden. De deur gaat maar op een kiertje open, het rapport is karig en ondermaats. Over iedere bijeenkomst, 12 in totaal, heeft Halbe Zijlstra een alinea geschreven met wat er ongeveer besproken is. De journalistiek is met name gedoken op de alinea waarin vermeld wordt dat er in Europa 26 en in Nederland één aanslag is voorkomen met behulp van PRISM: data van internetmonopolisten als Facebook en Google. Dit is dezelfde alinea waarin staat dat PRISM in Nederland niet wordt gebruikt. Hoe deze aanslag dan voorkomen heeft kunnen worden blijft dus een raadsel. Er had overigens net zo goed kunnen staan dat er zesendertig aanslagen zijn voorkomen, want meer informatie dan dit basisschoolrapport gaan we toch niet krijgen.
Wat er verder staat wisten we eigenlijk al. Syriëgangers blijven een gevaar, we worden bespioneerd door Rusland, China en Iran en de digitale infrastructuur van grote bedrijven is zorgwekkend kwetsbaar. Wat we ook wisten, maar wat toch even schrikken is om zwart op wit te zien, is dat de AIVD politici afluistert en hier geen notie van maakt. Het komt terug in het rapportje omdat de volksvertegenwoordigers dit in een bijeenkomst aan de orde hebben gesteld toen zij hier lucht van kregen. Het maakt pijnlijk duidelijk hoe de verhoudingen liggen. Commissie Stiekem, de Roast van Ronald en de ‘1,8 miljoen metadata’ waren een poppenkast waarbij de poppenspelers zorgvuldig buiten beeld zijn gebleven. De inlichtingenindustrie heeft een toppositie veroverd in onze huidige informatiesamenleving. Politici hangen aan het lijntje, want als er iets is waar ze chantabel voor zouden kunnen zijn, dan weet de AIVD ervan. Het is niet de partij met de meeste steun van het volk die regeert, maar de partij met de meeste toegang tot informatie.