Opinie
De militaire logica in de Syrië-kwestie is, zoals altijd, onverbiddelijk; wap
ens moeten met wapens bestreden worden. Een aantal NGO's, waaronder Novib, kiezen voor het benadrukken van de situatie waarin gewone burgers verkeren, en de gevolgen voor deze gewone burgers wanneer een nieuwe partij zich met wapens in het conflict mengt. Maar deze stem lijkt me ondergesneeuwd in de wirwar aan beschikbare informatie over het conflict.
ens moeten met wapens bestreden worden. Een aantal NGO's, waaronder Novib, kiezen voor het benadrukken van de situatie waarin gewone burgers verkeren, en de gevolgen voor deze gewone burgers wanneer een nieuwe partij zich met wapens in het conflict mengt. Maar deze stem lijkt me ondergesneeuwd in de wirwar aan beschikbare informatie over het conflict. Ik heb een aantal uren verwoed geprobeerd te achterhalen wat er nu precies gebeurt in Syrië. Het internet laat zich op dit soort momenten van zijn meest grimmige kant zien. Ik heb theorie na theorie gelezen, ooggetuigenverslagen, 'false flag' complottheorieën. Maar geen enkele theorie durf ik hier presenteren als een solide visie die met traceerbare gebeurtenissen is te onderbouwen. En dus ook niet de 'mainstream' theorie dat er door de Syrische regering zelf chemische wapens zijn gebruikt. De overheid van de Verenigde Staten heeft daar een 'rapport' (tussen aanhalingstekens, want die naam nauwelijks waardig) over uitgegeven. En daarin, zo wordt beweerd, staat 'het' bewijs. We hoeven de USA-overheid dus niet meer op zijn mooie blauwe ogen te geloven, zegt de USA-overheid. Behalve dat we dat wel moeten doen. Lees het rapport en laat me weten wat er in staat waaruit wij, burgers die geen toegang hebben tot de informatie waarop het rapport gebaseerd is, kunnen afleiden dat Assad inderdaad chemische wapens heeft ingezet. De waarheid is hier dat de Amerikaanse overheid meer privacy heeft dan zijn burgers. Het bewijs zou te gevoelig, te geheim zijn om prijs te geven. Wie wil weten wat er speelt, moet op andere bronnen varen of hopen op een nieuw 'lek' bij de Amerikaanse geheime diensten.
Dat feit leidt naar een pijnlijke stand van zaken: we leven in een informatiemaatschappij, er zijn zo veel verschillende bronnen om op te varen dat we in feite voor ieder sprookje wel een 'wetenschappelijke' onderbouwing kunnen opduikelen op het internet. De Piratenpartij zegt: informeer jezelf. Voor mensen, zoals ikzelf, die niet bijzonder geschoold zijn in het onderscheiden van wetenschap van nepwetenschap, en het onderscheiden van politiek inzicht van paranoïde complottheorie, of het onderscheiden van een speelse poging tot het eigenhandig vervaardigen van mails van beveiligingsbedrijven van werkelijke interne mails van beveiliginsbedrijven, is het vrijwel onmogelijk om een zinnige weg te vinden in de informatie-anarchie van het internet. Op het moment dat ik het noodzakelijk acht me te informeren over bepaalde dingen, zoals in deze de Syrië–oorlog, kan ik hier wanhopig van worden.
Wat niet helpt, en dan bedoel ik: wat écht niet helpt, is dat er in laatste instantie een rigide onderscheid gemaakt wordt tussen complottheorie en redelijke nieuwsbron, die laatste vertegenwoordigd door de grote nieuwsbureaus (krant, televisie), de eerste door eigenlijk alle niet door de mainstream media bevestigde berichten. Het verhindert dat er redelijke gesprekken kunnen plaatsvinden, dat er kritisch gekeken kan worden naar de officiële versies van het verhaal. In die zin zijn wij ook betrokken bij deze oorlog, het betreft immers ook een informatie–oorlog.
Om werkelijk in een informatiemaatschappij terecht te komen, en dan bedoel ik een maatschappij die geleid wordt door de meest redelijke nieuwsbronnen; burgers die geen ander belang hebben dan vrede en veiligheid, lijkt het me noodzakelijk dat dat onderscheid geproblematiseerd wordt. Grote nieuwscentra zijn ofwel commercieel ofwel gelieerd aan overheden. Beiden hebben bewezen hun eigen belangen hier en daar te laten prevaleren boven de noodzaak om de meest onafhankelijke verhalen naar voren te schuiven. Het spel tussen overheden, het spel tussen overheden en bedrijven, de economische motieven voor oorlogen: al die dingen zouden me gestolen kunnen worden als ze geen conflicten die mensenlevens kosten zouden voeden.De enige juiste reactie van de internationale gemeenschap – en ik heb niet de illusie dat ik hier iets nieuws zeg, maar ik wil het toch benadrukken – is het afdwingen van een manier voor alle mensen over de hele wereld om hun eigen nieuws te verspreiden. Natuurlijk, de informatie-oorlog zal intensiveren als gevolg van zo'n ontwikkeling. Maar dat is de participatie van de werkelijke belanghebbenden naar mijn mening ruimschoots waard. Ik vermoed ook dat een dergelijke ontwikkeling als vanzelf het ondertussen traditionele en mijns inziens vertekenende onderscheid tussen mainstream en alternatieve media zal laten vervagen en zal laten opgaan in een genuanceerder spectrum van nieuwsordening aan de hand van belanghebbenden.
Onder mijn vorige stukje reageerde ene Tim met de volgende opmerking: “Informatie is niet simpelweg slecht of gevaarlijk omdat iemand gedreven is of motieven heeft, alles is gedreven en heeft motieven”. Dat is in laatste instantie waar. Mijn wedervraag is welke motieven we als redelijke ijkpunten mogen beschouwen. Moeten we het motief van de oorlogsindustrie (wiens stem, voor zover ik weet, nooit bij monde van zichzelf verwoord wordt) op dezelfde manier wegen als het motief van een NGO als Artsen Zonder Grenzen of Novib, als het aankomt op mensenlevens?
De enige manier om deze oorlog te winnen, is door geen mensenlevens meer te offeren, alle oorlogsretoriek ten spijt. Mijn overtuiging dat er een hoger doel bestaat dat het gebruik van oorlogstuig kan rechtvaardigen, heb ik opgegeven. Er is geen vrede te winnen met oorlog. En in die zin mag het duidelijk zijn dat wij de gelukkigste partij zijn in de kwestie. Mijn frustratie over de nieuwsvoorziening komt voort uit een behoorlijke vorm van veiligheid en uit toegang tot informatie. Mijn overtuiging dat er een informatie-oorlog gevochten wordt om onze gedachten, komt voort uit lichamelijke veiligheid. Op mijn kinderen geen bommen, in mijn huis geen kogelgaten.
Ik hoop dat de Syrische bevolking, en met hen alle burgers in de wereld, toegang zullen krijgen tot een vorm van informatieverspreiding die globaal is. Internet, misschien. Of een ander medium, misschien, naar mijn vage (en niet door technische kennis gehinderde) hoop, een medium dat minder gevoelig is voor de logica van het afluisteren en het censureren. Ik hoop dat mensen hun stem gaan kunnen laten horen, ik hoop dat er een dag komt dat ik vooral naar gewone mensen mag luisteren wanneer ik een krant opensla of een tv aanschakel, en niet naar de mensen die over hun hoofden beslissen dat hun levens in de waagschaal gesteld mogen worden voor wat voor belangen dan ook. Dat is de echte 'oorlog' die gevochten moet worden, en een oorlog die alle andere oorlogen zou kunnen ondermijnen.
Een van de laatste beelden van de BBC was van een zeer goede kwaliteit. Ik acht gewone burgers niet zo capabel dat zij zo goed kunnen acteren. Bij eerdere opnames had ik echt mijn twijfels. Met de beelden van de BBC is tenminste duidelijk dat er echt slachtoffers zijn.
Iedereen weer hoe bijvoorbeeld de Palestijnse media de boel besodemieteren, dus ik sta nergens meer van te kijken. De kans bestaat nog steeds dat het een ‘flase flag’ is, de zogenaamde bewijzen van de Amerikanen vind ik ongeloofwaardig, dat zij toevallig net die gesprekken hebben afgeluisterd die van belang waren. Zeer ongeloofwaardig dus!
De toekomst zal het leren of het door de Amerikanen opgezet is om de olie niet meer naar China en Rusland te laten stromen. Al Assad kan niet zo wanhopig zijn dat hij werkelijk fosfor en sarin heeft gebruikt. Hij is natuurlijk een schoft van de eerste orde, maar wel eentje die de macht al heeft, zijn oppositie is geen haar beter. Het zelfde soort tuig dat ook geen enkele schaamte heeft, en geen enkele terughoudendheid om de meest vreselijke dingen te doen.
“Mijn wedervraag is welke motieven we als redelijke ijkpunten mogen beschouwen. Moeten we het motief van de oorlogsindustrie (wiens stem, voor zover ik weet, nooit bij monde van zichzelf verwoord wordt) op dezelfde manier wegen als het motief van een NGO als Artsen Zonder Grenzen of Novib, als het aankomt op mensenlevens?”
Het is denk ik belangrijk dat allereerst een motief begrepen wordt. Dit begrip krijg je door je perspectief te veranderen naar dat van diegene met dat motief. Daarna kun je het een weging geven. Het is belangrijk dat iedereen dat doet, maar wel individueel. Ik denk dat het te simpel is, en daardoor ineffectief of zelfs destructief, als onvoldoende motieven en perspectieven bekeken, begrepen en gewogen worden.
Ik wil best geloven dat de oorlogsindustrie een serieuze invloed heeft in Amerika, maar zoals je zelf zegt, de argumenten en motieven worden nooit bij monde van de oorlogsindustrie verwoord. Dat maakt in mijn ogen ook niets uit, je toetst iemand namelijk aan de motieven die iemand zegt te hebben. Als Obama zegt dat hij Assad wil bombarderen omdat hij hard bewijs heeft dat Assad chemische wapens in heeft gezet, dan toets je hem aan het hebben van dat harde bewijs. Door zelf het bewijs te bekijken. Geloven of vertrouwen is nooit hard bewijs en simpelweg constateren dat een misdrijf heeft plaats gevonden is ook niet gelijk aan het hebben van bewijs wie de dader is. Mijn inziens kun je bij de overweging om een regime te bombarderen als publiek geen genoegen nemen met het idee dat hard bewijs ontbreekt omdat het gevoelige informatie bevat. Dan is het bewijs in mijn ogen simpelweg niet goed genoeg. Vergelijkbaar met een moordzaak waarin hard bewijs ontbreekt, maar iedereen denkt te weten wie de dader is. Ik denk dat belangrijk is, gelijk aan de gedachte van de rechtstaat, alleen over te gaan tot vergelding als het bewijs concreet en onomstotelijk is. Met andere woorden ik denk dat we beter het risico kunnen nemen dat we iemand niet straffen die het misschien wel gedaan heeft, dan dat we overgaan tot vergelding met een klein risico dat na declassificatie van informatie toch weer blijkt dat we er naast zaten. Het toch al niet harde bewijs wordt niet beter door het feit dat Obama met vergelding heeft gedreigd als een bepaalde lijn is overschreden. Het lijkt heel sterk dat die lijn nu is overschreden, en dat bewijs zou nog heel goed kunnen komen. Maar nogmaals, dat staat los van enig bewijs over wie de dader is. Laten we hopen dat dat ook duidelijk wordt.
Anyway, motief van Obama is dus Assad aanvallen omdat hij zegt hard bewijs te hebben dat Assad chemische wapens heeft gebruikt tegen zijn eigen bevolking. Perspectief omvat o.a. dat hij iets moet doen omdat hij vorig jaar het gebruik van chemische wapens als grens heeft gesteld. Weging staat of valt met het aantonen van dat bewijs aan de rest van de wereld.
hi vanhetgoor, heb je een linkje voor me naar de beelden waar je het over hebt?
Ik ben het met je eens dat de keuze Assad of oppositie geen echte keuze is. Des te vreemder komt het me voor die oppositie te bewapenen. Daar zitten weer overwegingen achter die weinig te maken kunnen hebben met echte conflictbemiddeling. Grondstoffen, niet onwaarschijnlijk, maar ook weer een overweging, net als wapens, die niet in het officiele discours wordt meegenomen.