VPRO Tegenlicht met Birgitta Jónsdóttir

Uitdagers van de democratie
Er staat veel op het spel voor de Europese democratie in 2017. Populisten zijn een niet meer weg te denken machtsfactor tijdens de verkiezingen in Nederland, Frankrijk en Duitsland. Elders zijn democratisch verkozen autocraten als Erdogan, Poetin en Trump aan de macht. Ook de technologische revolutie, ooit omarmd als hoeder van de vooruitgang, toont inmiddels haar schaduwkant via twitterdemocratie en de macht van nepnieuws op sociale media. De vraag hoe ziek onze democratie is, is sinds de Tweede Wereldoorlog niet zo dwingend geweest. Moeten we haar opnieuw uitvinden? Of gaat het roer definitief om? Is onze democratie een relikwie uit lang vervlogen tijden en niet meer bestand tegen de ‘vooruitgang’? Niet meer opgewassen tegen de nieuwe krachten die zijn losgemaakt in dit tijdperk van globalisering. Waar immers de paradox geldt dat eigenbelang voor alles gaat. En het is diezelfde globalisering die nieuwe spelers zonder democratische traditie of wensdroom, zoals China en Rusland, een centrale rol op het wereldtoneel heeft gegeven. Ook onze betrokkenheid bij het democratisch proces heeft een gedaanteverwisseling ondergaan. Het politieke debat in de hedendaagse agora voltrekt zich tegenwoordig toch vooral via de sociale media. Die, anders dan de naam doet vermoeden, enkel het eigen gelijk, tunnelvisie en uitsluiting van de ander lijkt te versterken. Hoe kunnen we onze democratie redden, of zijn wij dat punt allang gepasseerd? Of is democratie onderdeel geworden van een achterhaald Europees wereldbeeld? Wat is dan het alternatief? VPRO Tegenlicht maakt een rondgang langs de belangrijkste spelers in dit cruciale verkiezingsjaar 2017. Het is hoog tijd om de democratie opnieuw uit te vinden.