ECHELON, het Nederlandse PRISM

Allen zijn wij verontwaardigd over de inbraakpraktijken van de NSA (National Security Agency) op diverse sites, via PRISM. Dat heeft u allen kunnen volgen in de media.

Wat mij betreft is de ‘verontwaardiging’ van Nederlandse politici echter ofwel een wassen neus, of ze zijn gewoon dom en ongeïnformeerd. Nederland is één van de meest gehackte en afgeluisterde landen ter wereld, na Amerika. Dat weten de politici of horen ze althans te weten.

 

Ik zal bij het begin beginnen. Hoewel dat bij dit soort zaken natuurlijk altijd betwistbaar is, kies ik voor de Tweede Wereldoorlog. Toen had men in Groot-Brittannië een speciale eenheid, gehuisvest in Bletchley Park, die zich bezig hield met het ontcijferen van Duitse codes, het GC&CS.

Vlak na de oorlog is, onder meer door druk van deze Britse inlichtingendienst, samen met de Amerikaanse, Canadese, Australische en Nieuw Zeelandse overheden besloten tot een uitgebreid netwerk van afluistermogelijkheden; het UK en USA-akkoord.

 

Dit akkoord leidde tot project ECHELON. Een project dat er met de bovenstaande regeringen toe moest leiden dat men zo veel mogelijk informatie op kon vangen. Daar heb je natuurlijk infrastructuur voor nodig. En jawel, Nederland is dan altijd bereid te leveren. Zo zijn er enkele satellietgrondstations gebouwd in o.a. Burum, Eemnes en Eibergen. Die staan in contact met INMARSAT, een satelliet voor geheime informatiedeling, veel gebruikt door legers en zo.

 

ECHELON is minder omvattend als PRISM, het is enkel gericht op het afluisteren van communicatie. Hoewel dat natuurlijk al moreel te betwijfelen is, zijn er ook controverses rond ECHELON geweest, wat voor het Europees Parlement aanleiding is geweest tot een tijdelijke onderzoekscommissie. Zo zou het meerdere keren gebeurd zijn dat Franse bedrijven contracten mislopen, ten gunste van Amerikaanse bedrijven, als Raytheon en Boeing.

 

In Nederland wordt deze taak sinds de aanslagen van 9/11 uitgevoerd door de NSO (Nationale SIGINT Organisatie, waarbij ik moet melden dat SIGINT staat voor Signals Intelligence), in wezen een onderdeel van de AIVD en MIVD, maar werkt rechtstreeks onder verantwoordelijkheid van het Ministerie van Defensie. Het is ook de bedoeling dat het een onafhankelijk dienst wordt, maar daarvoor moet de Wet op de Inlichtingen en Veiligheidsdiensten (WIV) worden aangepast. Daar zijn al wetsvoorstellen voor klaar, dus men mag er vanuit gaan dat op zijn minst enkele bewindspersonen op de hoogte zijn, maar wellicht de hele regering. Met de informatie die nu naar buiten komt over PRISM, denk ik dat die wetswijziging ook nog wel even op de plank zal blijven liggen.

 

Tot zover is het allemaal vrij duidelijk, vooral ook omdat het hier de recente geschiedenis betreft. De periode van voor 1992 is veel vager. Daarvoor moeten we weer terug naar vlak na de Tweede Wereldoorlog. Toen startte er in eerste instantie in Italië een “stay-behind” netwerk, onder invloed van de CIA en de NAVO, met als doel de communistische invloed in Italië te neutraliseren. Later breidde dit netwerk zich uit over heel Europa, inclusief Nederland. Operatie Gladio heette dat.

 

Op zich heeft Nederland dat toen behoorlijk goed aangepakt: waar in heel Europa deze netwerken direct onder de NAVO vielen, heeft de Nederlandse regering de regie zelf in handen gehouden. Ze noemden het O&I (Operatie & Inlichtingen). De ‘I’ viel onder het ministerie van Defensie, de ‘O’ viel onder Algemene Zaken, dus daar werd de zittende minister-presidenten van op de hoogte gehouden.

 

In de uitvoering waren ze helaas minder goed. Een van de doelen van Gladio was, in het geval dat er weer een grote oorlog in Europa zou komen, vooral wanneer dit vanuit communistische landen zou komen. In dat geval zouden er achter de linies van de vijand allerlei activiteiten plaats kunnen vinden. Daarvoor hadden ze op diverse ‘geheime’ plekken in Nederland (en in de rest van Europa) allerlei soorten wapens en explosieven opgeslagen. Tegen de tijd dat Gladio officieel opgeheven werd en men dit maar eens op ging ruimen, bleek dat veel van die opslagbunkers geplunderd waren. Later is er wel een gedeelte teruggevonden; waarschijnlijk was het gestolen door de Deltagroep, een Amsterdams onderwereldnetwerk, waartoe onder meer Mink K. behoorde. Die kent u wellicht als grote crimineel of grote klikspaan, maar feit is dat hij betrokken was bij een grote wapenvondst waaronder 130 kilo semtex, waarna hij hoogstwaarschijnlijk een deal heeft gesloten met de toenmalig Officier van Justitie, Fred Teeven. Juist, diezelfde Teeven als die nu staatssecretaris van Veiligheid en Justitie is. Als er iemand op de hoogte hoort te zijn van de activiteiten van Gladio, ECHELON of PRISM, is hij het wel.

 

In 1990 gaf onze toenmalige premier Ruud Lubbers toe dat er een ‘stay-behind’-organisatie actief was in Nederland. Ik vond het dus ook niet zo opvallend dat hij onlangs ook open was over de aanwezigheid van nucleair materiaal op Volkel. Of het nu deze openheid geweest is, of dat er andere redenen zijn, weet ik niet. Het kwam wel tot een formeel opheffen van de activiteiten. Dat de Nederlandse overheid dit niet aan zag komen, blijkt uit de investeringen die ze de maanden ervoor nog in het project gestoken hebben.

Meer schokkend was nog dat de vermoedelijk 12 medewerkers van de ‘O’ afdeling per direct op straat kwamen te staan. Dat lijkt me geen manier om met dit soort gevaarlijke mensen om te gaan en dat bleek ook gauw: twee voormalig medewerkers chanteerden de overheid en Nutricia door het voedsel te vergiftigingen. Die twee werden al gauw gepakt en veroordeeld, maar om meer van dit soort akkefietjes te voorkomen, werd de rest van het personeel weer aangenomen. Wat ze doen, is een raadsel. Voor mij. Niet voor iedereen.

 

Er bestaat al sinds jaar en dag een Tweede Kamer Commissie voor de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten. In de jaren 90 bestond die nog uit de fractievoorzitters van de 4 grootste partijen, sinds 2004 zitten alle fractievoorzitters hierin. Ook deze mensen zouden dus op de hoogte moeten zijn, niet alleen van Gladio, maar mijns inziens ook van PRISM.

 

In 2007 heeft KRO Reporter en nog een documentaire aan gewijd. Die ging met name over de wapenroof van Gladio-wapens uit een depot in Scheveningen, naar men zegt de grootste Nederlandse wapenroof ooit, door wederom bekenden van de Deltagroep: Sam Klepper en John Mieremet. Deze wapenroof is door de MIVD (de militaire variant van de AIVD) in de doofpot gestopt, juist om ‘burgerlijke ongerustheid’ omtrent Operatie Gladio te voorkomen. Hierover hebben verschillende Tweede Kamerleden vragen gesteld, waaronder wederom Fred Teeven.

Dit is gewoon openbare informatie, waar iedereen bij kan. Er zijn echter ook erg veel aanwijzingen over Operatie Gladio die nog erg geheim zijn, zeker als men gaat kijken in België, maar als ik daaraan begin, ben ik voorlopig nog niet klaar.

 

In het meest recente vragenuurtje werden er wel wat halfslachtige vragen over gesteld, maar die werden, niet geheel onverwacht natuurlijk, door minister Opstelten (Veiligheid en Justitie) beantwoord met: “We doen nooit mededelingen over de activiteiten die we doen in samenwerking met buitenlandse diensten”. Wel wil het kabinet een brief schrijven om de Kamer te informeren. Opvallend genoeg waren de fractievoorzitters vrij stil bij dit onderwerp; die zijn gezien eerder genoemde Commissie natuurlijk allang op de hoogte. Of wij als publiek ook op de hoogte worden gebracht, lijkt me hoogst twijfelachtig.